Second Life: het tweede leven van virtual reality

Second Life groeit explosief. Een half jaar geleden waren er slechts 150.000 ‘inwoners’ en momenteel zijn dit er ruim 800.000. Nederland kent daarbij op de VS na, de hoogste groei. Paul Molenaar kondigde afgelopen vrijdag al aan dat er vandaag een EPN-onderzoek naar Second Life (pdf) gepubliceerd zou worden. Een onderzoek naar de invloed van deze virtuele wereld op de psyche en gedrag van de bewoners.

Het onderzoek betreft een uitgebreide enquete met zeventig vragen dat is ingevuld door 243 bewoners van Second Life. Daarnaast werd een tiental diepte-interviews gehouden. De onderzoekers geven aan dat de resultaten met enige voorzichtigheid moeten worden geinterpreteerd omdat het geen aselecte steekproef betreft. De belangrijkste conclusies op een rij:

Economie

Innovatieve groepen zijn sterk vertegenwoordigd en brengen een groot deel van hun productietijd door in Second Life. Dit zou een enorme stimulans kunnen vormen voor allerlei nieuwe vormen van dienstverlening, zowel in de fysieke als in de virtuele wereld. Het samenbrengen van creatief talent heeft in de Gouden Eeuw in Nederland geleid tot enorme bloei in economisch maar ook in cultureel opzicht. Wellicht dat ook Second Life zo’n platform kan bieden aan innovatieve krachten. De versmelting van de virtuele wereld met de echte en het dientengevolge ontstaan van een hybride wereld, leidde bij respondenten en andere geïnterviewden tot veel creatieve ideeën.

De economie van Second Life is globaal. De gemiddelde Nederlander loont het in de economie van Second Life te investeren. Het is moeilijk en tijdrovend om een zo goed lopende handel op te zetten dat deze een modaal Nederlands inkomen zou overstijgen. In derdewereldlanden echter, waar het inkomen een stuk lager ligt dan in de Westerse wereld, is het veel gemakkelijker een relatief groot bedrag te verdienen. In Korea heeft men kunnen profiteren van de wet van de remmende voorsprong; er is daar vanuit het niets direct een breedbandige infrastructuur neergelegd en de economie is met sprongen vooruitgegaan. Second Life als ontwikkelingshulp?

In Second Life vindt al advertising plaats (zie ook: Corporate communicatie in Second Life). Coca Cola is aanwezig en Toyota en Adidas hebben de laatste maand producten gelanceerd in Second Life. Ze kunnen daar testen hoe hun producten bevallen bij de ‘bewoners’. Er liggen meer kansen: als er een instantie (gemodelleerd naar een TTP) komt die avatars zo ver krijgt om gegevens weg te geven krijgt ‘narrow casting’ een geheel nieuwe betekenis; twee avatars die naast elkaar staan te kijken naar hetzelfde reclamebord maar op basis van hun profiel een andere commercial zien. In het kader van de interface gaf een Nederlandse respondente een kijkje in de toekomst. Nu winkelen we scrollend in de webshop bij Albert Heijn, in 2D; zij kon zich voorstellen in de nabije toekomst Second Life niet meer uit te hoeven om door Albert de spullen thuis bezorgd te krijgen. Shoppen in Albert Heijn in Second Life; niet meer in Internet Explorer door categorieën heen zoeken om het juiste product te vinden maar in 3D je producten in je Second Life-winkelwagen stoppen. In het verlengde hiervan is het denkbaar dat een interface zoals die van Second Life (zodra die bijvoorbeeld wordt gekoppeld aan html) een nieuwe computer-human interface zou worden.

Welzijn

Een groot aantal mensen brengt meer dan 24 uur per week door in Second Life. Velen zelfs meer dan 30 uur. Dit grote aantal uren leidt niet tot alarmerende verschijnselen van compulsief internetgebruik, zoals verstoorde sociale relaties in de fysieke wereld, zich beter voelen in de virtuele dan in de fysieke werkelijkheid, vriendschappen in het virtuele leven hoger waarderen dan in het echte en het verwaarlozen van de verantwoordelijkheden en taken in het echte leven. Integendeel: degenen die zich goed kunnen redden in het echte leven, lijken zich ook goed in Second Life te kunnen handhaven. Degenen die moeite hebben met het gewone leven, hebben het ook moeilijker in Second Life. De ‘rich get richer’ hypothese van Kraut lijkt in Second Life in sterke mate op te gaan. Daarnaast is er een kleine groep van mensen die zich in het dagelijks leven minder goed voelt, bijvoorbeeld die door handicaps weinig mobiel is, huisvrouwen die door verplichtingen aan huis zijn gebonden, gepensioneerden die zich uit het werk hebben teruggetrokken. Zij vinden in Second Life een nieuwe wereld waarin ze tal van mogelijkheden hebben zich te ontplooien, contacten te leggen en zich te bewegen. Sommigen vinden zelfs psychologische hulp in Second Life.

Er lijkt inderdaad sprake van een volledige integratie van het werkelijke en virtuele leven, waarbij het virtuele leven helemaal of bijna naadloos aansluit op het werkelijke leven. Er vindt een versmelting plaats die niet betekent het wegcijferen van ‘first life’ of Second Life, maar waar een evenwicht tussen de twee blijkt te ontstaan zodat men zich in beide kan handhaven. Dit is een goed voorbeeld van interrealiteit.

Recht

Second Life is een broedplaats van nieuwe samenlevingsvormen en gemeenschappen. Van volledig anarchistische tot centraal geleide totalitaire gemeenschappen. Bezoekers stellen in hun domein zelf hun normen en waarden op en vinden zelf manieren om die normen en waarden te handhaven. Toch blijkt er voor ‘ordezaken’ bij 36% van de respondenten een behoefte te zijn aan meer handhaving van de regels die voor Second Life door Linden Lab zijn ontwikkeld en aan meer algemene normen en waarden. Gaat er een rechtsorde ontstaan? Zo ja, wordt dit van bovenaf opgelegd en hoe zal dit vorm krijgen? In de vorm van een rechtsstaat of een democratie? Laurens Mommers gaf in de expertmeeting een aanzet naar een van onder af opkomende rechtsorde; hij opperde dat Linden Lab op een gegeven moment niet meer alles in de gaten zou kunnen houden en dat handhaving nu al een probleem is. Er is de mogelijkheid dat er vanzelf van binnenuit een (informele) rechtsorde zou ontstaan. Hoe dat zou uitpakken voor bedrijven die in Second Life willen ondernemen (en dus een bepaalde mate van rechtszekerheid willen hebben) bleek hierbij een prangende kwestie.

Privacy bleek ook een thema. Wat men in Second Life vertelt aan anderen vertelt men liever niet in de fysieke wereld. Als deze privacy echter wordt geschonden doordat via een hack toch aan het licht komt welke avatar bij welke fysieke persoon hoort, in hoeverre gaat dit problemen opleveren?

Verder is Second Life een goede omgeving om proeven te doen. Experimenteren met een nieuw rechtssysteem of het staven van hypothesen. Zo wordt door de zogeheten ‘contract theoretici’ aangenomen dat zich in een jonge samenleving vanzelf contracten vormen omdat contracten zorgen voor een soepeler en efficiënter geheel. Een hypothese die slechts door deductie tot stand kon komen maar nu in een virtuele testomgeving door inductie getoetst kan worden.

Bron:

Second Life: het tweede leven van virtual reality (pdf)