Digitaal papier past in de media 2.0 beweging
Digitaal papier is de basis voor e-readers, e-papers en e-books. Wat is de stand van zaken rondom deze 2.0 beweging? Voor wie zijn er kansen, voor wie bedreigingen? Hoe staat het met de technologie en de business modellen?
Er is nogal wat verwarring binnen de terminologie rondom digitaal papier. Om daarmee te beginnen, digitaal papier is de basistechnologie van onder andere eInk in de Verenigde Staten. Door middel van elektrisch geladen bolletjes kan zwarte ‘inkt’ worden weergegeven op een ‘wit’ vel, zonder dat het ‘scherm’ net zoals bij een computer steeds opnieuw opgetekend hoeft te worden. Daardoor verbruikt het ‘papieren scherm’ vrijwel geen stroom en is de leesbaarheid vergelijkbaar met gewoon papier.
De term e-reader staat voor de hardware die ontwikkeld wordt rondom digitaal papier. Bekende namen zijn de iRex Reader 1000, Sony Reader PRS505 en de Amazon Kindle. Ook valt deze term ten prooi aan software, die op vele platformen beschikbaar wordt gesteld om e-books te lezen op onder andere mobiele telefoons, maar ook op laptops. De termen e-books en e-papers worden door uitgevers gehanteerd, die boeken, tijdschriften en/of kranten op e-readers uitgeven.
Kleur en video
De belangrijkste technologische ontwikkelingen op dit moment zijn vooral terug te vinden in de zoektocht naar kleur – later ook video, meer datacommunicatie mogelijkheden zoals UMTS, grotere formaten (tot en met A4 – voorbeeld is de Plastic Logic Reader) en een lichter design met een meer intiütieve user-interface. Veel van de tot nu toe bestaande e-readers bieden te weinig voor de prijs die gevraagd wordt. In professionele omgevingen mag een prijs tussen de 300 en 600 euro nog worden geaccepteerd, voor een doorbraak op consumenten niveau zou de prijs moeten dalen tot niet meer dan 100 euro.
Angst voor illegaal
Traditionele uitgevers zijn nogal huiverig rondom het uitgeven van boeken, kranten en tijdschriften op e-readers. Ze kijken met afschuw naar de ontwikkelingen in de muziek industrie, waar de keten omgkeerd is. Fysieke distributie verdwijnt langzaam maar zeker, door het downloaden van muziek, waarna de consument zelf bepaalt in welke vorm de content wordt geconsumeerd. De angst voor slechte kopieer beveiliging en dus illegale verspreiding weerhoudt veel uitgevers massaal op e-readers over te stappen. Toch zijn niet alle uitgevers negatief over deze ontwikkeling. De krant ‘The San Francisco Chronicle’ heeft berekend dat 65% kostenbesparing mogelijk is op alle vaste productie- en distributiekosten van hun krant, wanneer deze alleen nog via e-readers te consumeren zou zijn.
Ook lijkt de ‘long-tail’ benadering succesvol te zijn, voor vooral jonge nieuwe auteurs, die nog geen naam hebben, maar via nieuwe uitgeverijen hun content tegen lage prijs digitaal aanbieden, om daarmee de stap naar grotere bekendheid en papieren uitgaven te bevorderen.
Het tijdschrift Esquire publiceerde vorige maand een omslag met daarin verwerkt digitaal papier en dus variabele content. Natuurlijk was de hardware nog te dominant in grootte, waardoor het omslag van het oktobernummer behoorlijk dik was. Maar de uitgever toonde wel aan dat ook papier zo zijn 2.0 bewegingen zal gaan krijgen.
RFID
Natuurlijk zijn er ook andere toepassingen voor digitaal papier. Prijsstickers in een supermarkt die centraal kunnen worden aangepast is een toepassing die de gehele retail markt in combinatie met RFID (de opvolger van de barcode) ingrijpend zal veranderen. Want ook in die branche staat de opvolger van de papieren raamposter al in de steigers. Raamreclame 2.0 zal dan on-the-fly aangepast kunnen worden aan het moment van de dag. Juist vanuit die behoefte is de behoefte aan full-color enorm.
Maar voordat digitaal papier massaal zal doorbreken is er nog veel te doen. De kopieerbeveiliging – DRM: Digital Rights Management, wordt massaal gekraakt en hier lijkt geen eenvoudige oplossing voor te vinden te zijn. Een ander probleem is een standaard dataformat, welke op alle e-readers gelezen kan worden. PDF is daarvoor niet geschikt, omdat de inhoud niet zoals in HTML op een website, dynamisch verschaald en opnieuw opgemaakt kan worden. Een initiatef onder de naam ‘epub’ van IDPF en Openbook lijkt de grote kansmaker te zijn, waarmee alle hardware ontwikkelaars zich aan zouden kunnen binden. De onlangs verschenen Adobe Creative Suite 4 ondersteunt al de export naar epub vanuit Adobe InDesign. Dat biedt kansen voor grafische ondernemingen.
Businessmodellen
Ook de businessmodellen zijn nog onduidelijk. Amazon zet tegen de zin van de uitgevers waar ze mee samenwerken digitale uitgaven op haar website voor een prijs ver onder de papieren uitgaven. Amazon hanteert $9,99 voor een e-book, wat in papieren vorm makkelijk $33,99 zou kunnen kosten. Maar ook hier weer de long-tail gedachte. Amazon verkoopt naar eigen zeggen digitaal makkelijk 1000 keer voor bijna een tientje, terwijl daar 300 papieren boeken van $33,99 tegenover zouden moeten staan om dezelfde omzet te kunnen halen, maar echter door productie en distributie wel veel hogere kosten. Amazon ziet zichzelf als een uitgever 2.0, welke niet alleen de content aanbiedt, maar tegelijkertijd de Kindle e-reader, die in staat is ook meteen on-line boeken van Amazon te bestellen. Een veel op de Apple iTunes Store lijkend model, waarmee wordt aangetoond dat de innovatie in businessmodellen vooral komt van vernieuwend denkende ondernemingen. In ons land kennen we daarnaast nog een opgelegde prijs voor een boek voor het eerste jaar, onder die prijs mag het niet worden aangeboden – ook niet digitaal. Dat belemmert de markt van e-books voor de Nederlandse markt.
Een onderzoek tijdens de Frankfurter Book Fair toonde aan, dat slechts 7% gelooft dat uitgevers de voortrekkersrol zullen gaan spelen in e-content. 22% denkt dat de macht in handen is van de consumenten. Amazon en Google kregens respectievelijk 21% en 20% van de kansen toebedeeld. Slechts 2% zag extra macht voor de auteurs.
De rol van papier
In hoeverre de grafische branche kan inspelen op de ontwikkelingen van digitaal papier hangt in sterke mate af van de herkenning van verandering van ketens. Het is een kwestie van meebewegen en dus positie kiezen. Niet meer drukken is ook een keuze die gemaakt kan worden, wanneer je als drukker meer de uitgeef en distributiezijde van de keten opzoekt. Met e-content is dat een stuk eenvoudiger. De doorbraak op consumenten niveau is er nog niet, dat heeft dus vooral met de prijs te maken en het ontbreken van full-color en mogelijk ook video. Maar zeker is wel dat vooral de jeugd dit soort oplossingen zal gaan kiezen als het primaire lees-apparaat. De onderwijs sector is druk doende veel van haar lesmateriaal op e-readers te gaan uitgeven. Een kwestie van ‘kip-en-ei’, om ook anderen te overtuigen content beschikbaar te stellen op e-readers? Verdwijnt het papier boek of het papieren magazine dan echt? Nee, alleen de rol van papier verandert, net zoals de kaars niet verdwenen is en een andere rol heeft gekregen na de komst van gloeilamp.
Peter Luit is zelfstandig consultant binnen de mediamix. Met een technisch/bedrijfskundige achtergrond bekijkt hij media ontwikkelingen vooral vanuit procesdenken. Hij adviseert mediabedrijven (grafisch, interactief/on-line, broad-narrowcasting) op het gebied van innovatie processen, ontwikkelen van nieuwe methoden en het stimuleren van mensen op het gebied van hun eigen 'marktfitness'. Als voorzitter van de brancheorganistaie voor de communicatiemedia CMBO is hij betrokken bij diverse aanpalende organisaties die in de breedte van het speelveld opereren. Hij is daarnaast bestuurder bij VNO-NCW en mede initiatiefnemer van het Platform Creatieve Media binnen VNO-NCW.
De ontwikkeling van e-papier volg ik al enkele jaren. Probleem ligt in mijn ogen vooral in de startprijzen. Voor ik een reader heb, ben ik toch al snel 400 tot 650 euro verder. Da’s best jammer, als je bedenkt wat een markt een dergelijke device kan hebben.
Juist de groep die je wilt hebben op dit moment – de jongere generatie – zal niet even de flappen trekken voor een dergelijk apparaat. Zeker ook omdat digitaal z/w papier een uitstraling en de hip-factor van een midlifehippie heeft.
Maar goed, zolang de R&D;er niet uit is, zal de prijs niet scherp worden, vrees ik… Met scherp bedoel ik onder 100 eu.
Ik vind de angst voor illegaal gebruik zo’n onzin. De e-readers komen er toch wel, met of zonder brede steun van uitgevers. Het vertraagt misschien de introductiesnelheid als veel uitgevers niet actief meewerken, maar de e-reader komt er echt wel.
In plaats daarvan zouden de uitgevers is goed naar de bestaande cases moet kijken. Hoe heeft de mp3-speler de muziekindustrie verandert? Hoe heeft het internet, met blogs, rss, social communities etc de kranten en magazine business geraakt? Met de stap van papier naar digitaal gaat er toch een bepaalde mate van ‘illegaal’ gebruik en circulatie ontstaan. Als uitgevers dat accepteren en er actief op inspelen is er genoeg geld voor ze te verdienen en kan de e-reader echt groot worden.
Ik kan zelf in ieder geval niet wachten tot er een goed betaalbare e-reader op de markt komt (eventueel in combinatie met een draadloos internet abbonement). Al die artikelen in mijn rss feeds lezen toch lekkerder op ‘echt’ elektronisch papier dan op een lcd scherm.
Het blijft een specifieke toepassing van een apparaat dat veel veelzijdiger zou moeten zijn. Ik denk niet dat dit het zal worden, net als mobiel niternetten op de telefoon. Dat wordt pas echt interessant als het apparaat waarmee je dat doet dezelfde mogelijkheden biedt als je computer.
PS – ‘illegaal’ is alleen een zelfstandig naamwoord als je het hebt over iemand die illegaal in een land verblijft. Ik merk op MF steeds vaker dat dit soort termen zo gebruikt worden – “de online” en zo. Behoorljik tenenkrommend… 😉
@bonjernoor: ten aanzien van het woord illegaal heb je geen gelijk, volgens de van Dale betekent het woord in eerste instantie ‘onwettig’.
Ook je visie ten aanzien van de gebruiksmogelijkheden van eReaders deel ik niet. Wel is het ontwikkeld voor een specifiek doel, een doel wat elke dag in alle hevigheid aanwezig is, namelijk lezen. En natuurlijk is er nog het nodige te verbeteren, om de look&feel;van een papieren boek te kunnen evenaren.
Of ‘iets het zal worden’ is een kwestie van hoe je ernaar kijkt. Als je ernaar kijkt als volledige vervanging van alles wat ‘leesbaar’ is, dan heb je gelijk. Maar zoals met zoveel ontwikkelingen, zal ook de eRaeder vooral aanvullend zijn en slechts in bepaald gevallen volledig vervangend.
e-Paper is ‘alleen maar’ techniek. Als die gaat doorbreken, in welke toepassing dan ook, zal de prijs enorm zakken. De kostprijs keldert immers bij grote aantallen, zie maar wat er gebeurd is met platte beelschermen.
Maar eerst moet de technologie uitontwikkeld zijn, en moet er een standaard zijn voor de software. En dat kan nog wel even duren, vrees ik.
Overigens is het gewraakte tussenkopje wel correct. Illegaal is dan wel een zelfstandig naamwoord, maar er kan toch ook een bijvoeglijk naamwoord staan? Angst voor mooi/lelijk, bijvoorbeeld. Mooi is het misschien niet, maar koptechnisch kan dat wel.
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!