De cookiewet is een drama, stop voorlopig maar met handhaven

5 december 2016, 06:00

Ben jij ze ook zo zat, al die “ja, ik accepteer cookies”-meldingen op elke website die je bezoekt? Misschien kreeg je er zelfs weer één onderweg naar dit artikel. En het ergste is: ze werken niet, zo blijkt uit onderzoek van het Adviescollege toetsing regeldruk (Actal). Als je dan ook nog bedenkt dat de huidige regelgeving het onmogelijke vraagt van het bedrijfsleven, onnodige kosten oplevert, we een economische achterstand riskeren, onze internationale positie op het gebied van online advertising in de waagschaal stellen en uiteindelijk de pluriformiteit van onze media op het spel zetten, besef je: het is tijd voor een duurzaam advertentiebeleid.

Huidige cookiewet werkt niet

Goed. Actal stelt niet alleen dat de Nederlandse cookiewet niet werkt. Zij adviseren de minister van Economische Zaken ook om op Europees niveau aan te sturen op een effectievere en minder belastende oplossing. Een advies dat internationaal breed wordt gedragen.

Zo schreef het IAB afgelopen week nog een open brief aan de Europese Commissie, samen met onder andere negentig Europese krantenuitgevers uit 26 landen. Hierin worden met Brussel nog eens de zorgen gedeeld over de ePrivacy Directive, waaruit de cookiewet voortkwam. Het is echt belangrijk dat de herziening van deze directive juist op Europees niveau goed wordt aangepakt.

Handhaving ter discussie stellen

Natuurlijk is het goed dat de cookiewet Europees besproken wordt. Maar daar moeten we in Nederland vooral niet op gaan zitten wachten. Er wordt in geen enkel advies over gesproken, maar we kunnen nu al aan de slag met de handhaving van de huidige cookiewet.

Het probleem is dat met de huidige wetgeving de uitgeverijen de enige partijen zijn die grote financiële risico’s lopen.

Het probleem is dat met de huidige wetgeving de uitgeverijen de enige partijen zijn die grote financiële risico’s lopen. Zij worden namelijk verantwoordelijk gehouden voor de advertenties die door derden op hun platforms worden getoond. Ook al kan de uitgever het gedrag van de advertentie niet beïnvloeden, ze lopen door de manier waarop we nu handhaven wel het risico beboet te worden. Met serieuze boetes, die kunnen oplopen tot 450 duizend euro.

Helderziend

Uitgevers zijn volgens de wet verplicht om websitebezoekers volledig en van tevoren te informeren over álle adverteerders die een consument op de site tegen kan komen. Een onmogelijke opgave gezien de huidige – internationale – vorm van online advertising, waarin een nieuwe adverteerder binnen een paar honderdste milliseconden een advertentie positie op een site kan inkopen.

Uitgeverijen worden geacht helderziend te zijn of in de tijd te kunnen reizen.

Om hoge boetes uit te kunnen sluiten, moeten uitgeverijen dus van tevoren weten wie zich over een paar seconden zal gaan melden om een advertentie in te kopen. Uitgeverijen worden dus geacht helderziend te zijn of in de tijd te kunnen reizen.

Juridisch niet houdbaar

Kennelijk begrijpt onze overheid nog steeds niet dat uitgeverijen net hoteleigenaren zijn. Een advertentiepositie op een website is verhuurde ruimte die ingevuld wordt vanaf de server van een adverteerder, of van een partij die namens die adverteerder handelt.

Net als hoteleigenaren verhuren uitgevers dus ruimte aan derden, maar even goed kunnen ze onmogelijk van tevoren weten wat zich in de geboekte ruimte zal afspelen. Pas achteraf kun je constateren of er iets onoorbaars gebeurd is. Als de gasten (lees: adverteerders) de kamer alweer hebben verlaten dus.

Uitgeverijen zijn net hoteleigenaren: pas achteraf kun je constateren of er iets onoorbaars gebeurd is.

De juridische vergelijking dringt zich op met internet service providers (ISP’s), die aan gebruikers ruimte aanbieden voor homepages. ISP’s werken waar nodig natuurlijk wel mee aan onderzoek achteraf, maar zijn niet aansprakelijk voor wat er in die aan een gebruiker beschikbaar gestelde ruimte gebeurt. Waarom zou dit principe voor een uitgever dan niet opgaan?

Personeel op straat?

Kortom, uitgeverijen staan voor een onmogelijke opgave, maar lopen tegelijk wel een flink financieel risico. Sommige staan zelfs op het punt de handdoek in de ring te gooien.

“Iedere dag weer loop ik het risico om voor 450 duizend euro beboet te worden.”

Zo sprak ik recent met een grote Nederlandse uitgever die aangaf te overwegen te stoppen met de aansluiting op de realtime marktplaatsen waar vandaan het grootste deel van de advertentie omzet nu komt.

​Advertising is door deze wet zó link geworden. Iedere dag weer loop ik het risico om voor 450 duizend euro beboet te worden voor ‘misdrijven’ die ik niet heb gepleegd en ook niet kan verhinderen. De mazen in de cookiewet zorgen ervoor dat malafide adverteerders vrij spel hebben en ik sta met de rug tegen de muur.

Ik overweeg in de toekomst alleen nog maar advertentieruimte te verkopen aan directe relaties. Dan verdien ik beduidend minder, maar het risico op boetes is wel weg. Dat gaat me een minimaal een paar ton kosten. De makkelijkste manier om dat financiële gat te dichten is door een aantal redacteurs te laten gaan.

Duurzaam advertentiebeleid

En zo leidt de huidige handhaving als we niet oppassen tot verschraling van het lokale media-aanbod en tot aantasting van de pluriformiteit van de media. En dat terwijl het positieve effect, het juist en volledig informeren van de consument, dus niet plaatsvindt.

Deze wet irriteert de consument, brengt onnodige kosten met zich mee voor het bedrijfsleven, als er iets misgaat worden de echte verantwoordelijken niet bestraft en door de onmogelijke positie waarin uitgevers zijn gebracht, kunnen wellicht zelfs nieuwe ontslagrondes gaan volgen.

Het probleem van de cookiewet zit op zoveel niveaus dat het een slecht idee lijkt om er actief op te handhaven.

Het probleem van de cookiewet zit op zoveel niveaus dat het een slecht idee lijkt er actief op te handhaven. Mijns inziens moet de huidige cookiewet gewoon lekker in de koelkast worden gezet totdat Europa klaar is met de herziening van de ePrivacy Directive.

Economische macht

We moeten ons in het verenigde Europa hard maken voor een duurzaam advertentiebeleid. Een beleid waarin advertising niet op onmogelijke manieren aan banden wordt gelegd, want advertising vormt een belangrijke economische motor, onder andere voor journalistiek.

Misschien is het een idee om de adverteerder verantwoordelijk te houden voor het gedrag van zijn uitingen.

En als ik dan toch een suggestie mag doen: misschien is het een idee om, net als in veel andere markten, de adverteerder verantwoordelijk te houden voor het gedrag van de uitingen die onder zijn naam worden geproduceerd en vertoond. De adverteerders zijn namelijk de opdrachtgevers in dit krachtenveld en dus degene die de economische macht in handen hebben.

Juist adverteerders kunnen bij de uitvoerende partijen in de keten fatsoenlijk gedrag afdwingen. Dáár ligt dus ook de sleutel om de bedrijven die onjuist omgaan met online advertising aan te pakken en de consument te beschermen.

Jeroen Verkroost
Digital specialist en ad interim directeur bij IAB Nederland

Als directeur van IAB Nederland help en vertegenwoordig ik onze leden. Samen met de medewerkers op het IAB-kantoor ondersteun ik de activiteiten van onze leden. Daarnaast bedien ik de markt met informatie en initiatieven die de digitale groei versnellen en de kwaliteit van commerciële communicatie naar een hoger niveau helpen. De pijlers van het IAB; inspire, educate, regulate en connect zijn het uitgangspunt van onze publicaties en bijeenkomsten.

Categorie
Tags

9 Reacties

    Robin Hofman

    Hoi Jeroen,

    Goed stuk, sluit me er helemaal bij aan.

    Hopelijk zet de open brief dhr Timmermans tot actie aan.


    5 december 2016 om 08:25
    miranda

    ‘Uitgevers zijn volgens de wet verplicht om websitebezoekers volledig en van tevoren te informeren over álle adverteerders die een consument op de site tegen kan komen’.

    Dit is alleen de interpretatie van ACM en niet van de wetgever. Als je de e-privacyrichtlijn, de oorspronkelijke Nederlandse wettekst én toelicting, een aantal antwoorden van minister Kamp op Kamervragen over de normadressaat én een opinie over OBA van de art29 werkgroep bekijkt zie je dat het de werkelijke plaatser/uitlezer is die de internetter moet informeren en zijn toestemming verkrijgen. Dat mag die partij doen voor alle websites tegelijk waar hij actief is. Logisch natuurlijk, want alleen die partij heeft inzicht in het surfprofiel over al die websites en niet elke website afzonderlijk (die vaak slechts dienen als platform, als hotelier zo je wil). Dat scheelt voor de gebruiker meteen duizenden clicks, want het aantal websites is natuurlijk vele malen groter dan het aantal advertentiepartijen. Door de interpretatie van de ACM moeten uitgeverijen nu inderdaad een glazen bol hebben, maar het was niet de wetgever die dat zo bedoeld heeft. Als de toezichthouders nu eerst eens zouden beginnen met de juiste normadressaat aanspreken zijn we al een stuk verder.


    5 december 2016 om 13:13
    Maarten Roelofs

    Helder stuk Jeroen. Er is inmiddels gelukkig in de 2e kamer alweer debat over. Het zet Nederlandse ondernemingen op een achterstand, immers een paar lokale cookies vallen in het volledig niet bij de berg aan verrijkte informatie die google met haar aan – alle – systemen – gekoppelde – analytics binnenhaalt. Laten we nog niet spreken over FB..


    5 december 2016 om 18:29
    Paul Haarman

    Ik sluit me ook volledig aan bij het artikel. De cookiewet is betuttelend en schiet naast haar doel. Ik denk dat we ook van het idee af moeten dat elke website onze gegevens moet beschermen. De grote online spelers hebben volledig inzicht in ons gedrag of we nu wel of niet cookies accepteren. Surfen op het internet is net als lopen op straat, daar kan iedereen met een raam jou zien lopen, maar het zijn de overal onzichtbare camera’s die je echt kunnen volgen. Een gordijn voor dat ene raam maakt dan niet veel uit. Laten we afspraken maken met de grote jongens over een goede gegevensopslag en sluit bindende overeenkomsten, dan hoef je op individueel niveau niet veel meer te regelen.


    5 december 2016 om 18:43
    Dimitri

    Ik heb die cookie-accept nog niet geïnstalleerd op mijn website. Riskeer ik dan een boete?


    13 december 2016 om 07:28
    bramkoster

    @Dimitri: dat hangt er dus vanaf welke cookies je website serveert.


    13 december 2016 om 07:50
    rvwaal

    Helemaal mee eens!


    17 december 2016 om 16:26
    Michel

    Die hotelvergelijking wordt natuurlijk niet helemaal goed getrokken. Het gaat er niet om wat zich op een kamer afspeelt, maar om wat er jouw kamer afspeelt. Wanneer een hotel vrije ruimte te huur aanbiedt om te plaatsen wat een derde partij maar wil (camera’s, afluisterapparatuur) zal het hotel wel degelijk verantwoordelijk gehouden worden.


    19 december 2016 om 10:36
    Jeroen Verkroost

    Michel, dat ben ik toch niet helemaal met je eens. De hotelgasten/adverteerders worden door de uitgever van tevoren zo goed mogelijk gechecked om te kijken of ze geen snode plannen hebben, zowel technisch als op basis van reputatie. Er is geen enkele uitgever die bewust de ruimte biedt aan adverteerders om de wet te overtreden.


    19 december 2016 om 13:52

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!