De Snob 2000: het gecrowdsourcete alternatief op de Top 2000
Omdat het kan…
Het is december, dus de Top 2000 komt eraan. Voor velen is dat een moment om naar uit te kijken. En dan vooral voor babyboomers. En daar zit ook de pijn: want in hoeverre is de Top 2000 nou een goeie afspiegeling van de muzieksmaak van de gemiddelde Nederlander? En doet de lijst wel recht aan al het mooie dat de muziekindustrie in de laatste 20 jaar heeft voortgebracht? Freek Janssen, content director bij LEWIS PR en Marketingfacts-blogger, vond van niet. Daarom startte hij een alternatief, de Snob 2000.
Geen zuivere crowdsourcing
Zo'n twee jaar geleden schreef ik op Bijgespijkerd een blogpost waarin ik uitlegde waarom de Top 2000 volgens mij geen echte crowdsourcing is. De belangrijkste reden is dat er sprake is van een voorselectie door Radio 2 zelf. Er bestaat weliswaar de mogelijkheid om zelf een klein aantal liedjes aan te dragen van buiten de voorselectie, maar die bereiken in de praktijk amper de eindlijst. Hierdoor is het eindresultaat sterk van tevoren bepaald en is de instroom van nieuwe muziek laag.
Het gevolg is dat er amper of geen sprake is van heterogeniteit, decentralisatie en onafhankelijkheid, ieder op zich voorwaarden voor effectieve crowdsourcing volgens James Surowiecki in zijn erg sterke boek The Wisdom of Crowds.
Snob 2000
Zonder het zo te formuleren, waren Freek Janssen en wat mede-muziekliefhebbers tot dezelfde conclusie gekomen. Want de voorselectie van de Top 2000 was aanleiding voor flink wat gefronste wenkbrauwen. Waar waren de klassiekers van de laatste 20 jaar? En zo ontstond een alternatieve lijst, de Snob 2000: een lijst van de beste liedjes die niet in aanmerking komen voor de Top 2000. En iedereen mag liedjes aandragen en stemmen. Gewoon, omdat het kan.
Wij hadden een kort gesprek met Freek over het ontstaan van deze alternatieve hitlijst.
Wat is de Snob 2000?
Een uit de hand gelopen grap, eigenlijk. De Snob 2000 is een alternatieve lijst voor de Top 2000. Je kunt alleen maar kiezen uit liedjes die niet in de voorselectie van de Top 2000 stonden. En dat zijn er nogal wat: alles vanaf de jaren negentig – en al helemaal de zeroes – komt er bekaaid van af.
Waarom ben je hiermee begonnen?
Het was niet eens mijn idee, maar de blog waar het allemaal mee begon wel. Samen met een paar andere muzieknerds schrijf ik regelmatig op Ondergewaardeerde Liedjes. We proberen mooie muziek onder de aandacht te brengen die weinig mensen kennen en die eigenlijk meer aandacht verdient. Dat doen we vaak in de vorm van een battle: we pakken één artiest of thema en verdedigen dan allemaal ons eigen favoriete, ondergewaardeerde liedje. De lezers mogen vervolgens stemmen.
De bloggers hebben een eigen groep op Facebook. Martijn Vet, één van de bloggers, gooide een paar weken geleden een balletje op: de stemweek van de Top 2000 stond weer voor de deur en het viel hem op dat veel goede, invloedrijke liedjes de keuzelijst niet eens gehaald hebben, laat staan dat ze uiteindelijk in de Top 2000 terechtkomen. Natuurlijk heb je naast die voorselectie een vrije keuze, waarin je liedjes kunt voordragen, maar die selectie van de redactie is wel belangrijk. Het idee van Martijn: we organiseren een battle over de keuzelijst voor de Top 2000 en stellen daarmee aan de kaak dat er echt missers worden gemaakt door de redactie van Radio 2.
Die battle-blogpost sloeg aan: we hebben nog nooit zoveel bezoekers en retweets gehad. Blijkbaar waren we niet alleen in onze frustratie.
Op Twitter stelde iemand voor om een alternatief te organiseren voor de Top 2000: de Snob 2000. Met een knipoog natuurlijk: wij muziekliefhebbers weten het natuurlijk weer beter.
Moeten we het dan zien als een protest tegen de Top 2000?
Ach, protest, protest… Ik denk dat we uiteindelijk de Top 2000 alleen maar helpen. Het protest zit hem met name in de scheve verhoudingen. Radio 2 wordt al jaren vooral beluisterd door babyboomers en die lijst reflecteert de muzieksmaak van deze generatie. En dat is helemaal niet erg, maar Radio 2 is al jaren bezig met een campagne om uit te dragen dat er ook steeds meer jongere mensen gaan stemmen op de lijst en dat de Top 2000 de lijst van ons allemaal is.
Dat is dus niet zo.
Je neemt de generatie onder de 45 niet serieus als je liedjes als Glorybox van Portishead, Teardrop van Massive Attack, Lonely Boy van The Black Keys of Take Me Out van Franz Ferdinand niet in je keuzelijst opneemt. Dat zijn stuk voor stuk hele belangrijke liedjes geweest de afgelopen twintig jaar. Maar wel vier liedjes van Bananarama opnemen, en dertien (!) van Guus Meeuwis. Dan kun je niet zeggen dat je lijst voor iedereen is.
En wat maakt de Snob 2000 nou echt anders?
Je moet de Snob 2000 niet zien als een Top-zoveel Aller Tijden, want per definitie staan er alleen maar liedjes in die niet de selectie van de Top 2000 hebben gehaald. Ik denk dat we uiteindelijk een lijst overhouden waarvan veel mensen zullen denken: “Stond die er écht niet in?” Dat is eigenlijk ook wel het doel.
Dat, en een beetje keet trappen.
Wat zijn de grootste muziekale verschillen tussen de Top 2000 en Snob 2000?
Er zit heel veel verschil tussen de Top en Snob. In de Top 2000 zijn de Beatles, Queen en de Stones hofleverancier, bij ons zijn dat Radiohead en Pearl Jam. Maar het is zeker niet allemaal jaren negentig of zeroes: ook Alt-J uit 2012 doet het goed, net als Grandmaster Flash uit 1982 en Nick Drake uit 1971. Het gaat er ons meer om dat de muziek goed is en invloedrijk was – de Top 2000 drijft met name op herinneringen, op melancholie.
Je hebt je wel wat op de hals gehaald. Doe je alles alleen?
Nee! Op het moment dat we in de Facebook-groep hadden besloten om onze eigen lijst te maken, heb ik een Google Docs-spreadsheet aangemaakt, waarin iedereen zijn liedjes kon invoeren. Op een gegeven moment waren we met zijn vijven tegelijk nummers aan het inkloppen. Dus eerst checken of een liedje niet in de lijst van de Top 2000 voorkwam en vervolgens doublures eruit halen in onze eigen lijst.
Dat systeem bleek niet helemaal waterdicht te zijn: er zijn er toch een paar liedjes doorheen geglipt die blijkbaar wel in de lijst stonden, zoals Killing In The Name Of van Rage Against The Machine. Jammer hoor, want die trok heel veel stemmen…
We konden gezien de tijd en het budget (nul euro) natuurlijk niet zo'n flitsende keuzelijst in elkaar draaien als de Top 2000 heeft gedaan, maar dat lijkt de deelnemers gelukkig weinig uit te maken. En inmiddels zijn ook mensen aangehaakt buiten het groepje bloggers. Zo wilden we nog eens een Spotify-playlist maken, maar waren er in onze vrije uurtjes al zo veel tijd mee kwijt dat het er niet van kwam. Digimuziek schreef niet alleen een wervende blogpost over de Snob 2000, maar maakte ook even die playlist aan.
De Top 25 van de Snob 2000 wordt op Tweede Kerstdag uitgezonden door Stefan Koopmanschap in zijn programma Skoopavond op het internetradiostation On Air. Er kan nog tot 15 december gestemd worden via Snob2000.nl. Ook zijn er een Twitter-account en een Facebook-pagina.
Ik werk als consultant bij Evolve, een bureau dat is gespecialiseerd in het verbeteren van de interne communicatie en interne processen met behulp van interne sociale media. Was voorheen hoofdredacteur bij Marketingfacts en betrokken bij o.a. Online Tuesday en NIMA.
“Je neemt de generatie onder de 45 niet serieus als je liedjes als Glorybox van Portishead, Teardrop van Massive Attack, Lonely Boy van The Black Keys of Take Me Out van Franz Ferdinand niet in je keuzelijst opneemt. Dat zijn stuk voor stuk hele belangrijke liedjes geweest de afgelopen twintig jaar. Maar wel vier liedjes van Bananarama opnemen, en dertien (!) van Guus Meeuwis. Dan kun je niet zeggen dat je lijst voor iedereen is”
Wat een onzin. Top2000 is juist voor iedereen. 3,2 miljoen stemmen. Dat zegt genoeg.
En als daar die liedjes die Freek noemt niet in voor komen, of niet hoog genoeg staan, dan hebben er gewoon te weinig mensen op gestemd. Net of radio 2 mensen voor de lol laat stemmen en gewoon een standaard-lijstje maakt.
Hi Jeroen,
Volgens mij gaat het er nou juist om dat de nummers niet eens in de keuzelijst van de Top2000 voorkomen. Dan valt het ook niet echt mee om op ze te stemmen.
@Dorien
Je kon nummers die niet in die keuzelijst voorkwamen alsnog opgeven d.m.v. 5 (?) vrije keuze nummers.
@Jeroen
En bij dat vrije toevoegen zit nu juist het probleem. Over het algemeen zijn we gemaksdieren, dus wordt er vrij weinig zelf aan de lijst toegevoegd. Daar komt bij dat je niet kunt zien welke vrije keuzes er gemaakt zijn. Daar is dus geen “aha erleebnis” en dat is jammer. Het is ook niet zo dat de Top 2000 niet goed is, er mist alleen nog zoveel.
Misschien dat de Snob 2000 al die vrije keuzes eens bloot kan leggen.
Het probleem van alle Top lijstjes is dat het rich get richer principe hier bijna altijd voor geldt: als er veel op gestemd wordt gaan alleen meer mensen er vervolgens op stemmen (ook omdat ze door de lijst die nummers kennen).
Daarmee is het wellicht wel van ‘de mensen*’ maar niet per definitie van ‘de muziekliefhebber’. Vele muziekliefhebbers van onder de 40 stemmen hier namelijk niet op omdat hun muzieksmaak niet vertegenwoordigd is. Daarmee is de lijst biassed want laten we wel wezen: in de eerst 150 nummers staat geen hiphop nummer – en hoe erg ik hiphop ook vind… je kunt moeilijk zeggen dat er geen enkel groots hiphop nummer is… geen enkele voor de top 150 (eerste is Kyteman…na 500 ben ik opgehouden… maar heb er daarna geen enkele meer kunnen vinden)
*het gehalte AOR (Adult Oriented Rock) is bijzonder veel hoger dan plaatverkopen of airtime (of speeltijd op Spotify of YouTube) zouden doen vermoeden. Met andere woorden: er is in alle waarschijnlijkheid een type persoon die stemt op de top 2000…. de radio 2 luisteraar: niet de doorsnee NL-er en niet de cutting edge muziekliefhebber. Dus echt van DE MENSEN is het ook niet (wellicht meer man dan vrouw, relatief welgesteld en 30- 60 jaar)
Het probleem is dat er al decennia lang aan geschiedenisvervalsing wordt gedaan. Althans: er treed een versimplificering van de muziekgeschiedenis op doordat we massaal aangemoedigd worden om te ‘vergeten’. Populaire radiostations draaien slechts een (zeer) beperkte set muziek. Zo’n zelfde verschraald aanbod zien we terug in de keuzelijst van de Top 2000. Horen we die nummers niet meer of worden ze niet aangeboden, dan gaan we ze vanzelf vergeten. Een kleine groep liefhebbers
Ja, je kunt een ‘vrije keuze’ opgeven. Je echter moet best intensief met muziek bezig zijn om buiten de lijst bijvoorbeeld 10 of 15 titels en artiesten uit de mouw te schudden. Als die nummers niet vanzelf in zo’n voorbij komen zal het gemiddelde publiek niet de moeite (kunnen) doen om nummers op te voeren, als ze al weten ‘hoe dat ene liedje’ ook alweer heet.
Muziek voor het grote publiek wordt door dit mechanisme een ronde steen waar elk denkbaar scherp of oorspronkelijk kantje collectief vanaf geslepen is. Terwijl het juist vaak die scherpe kantjes en markante randjes zijn die onze hedendaagse muziek en muzikanten hebben vormgegeven.
Geweldig alternatief en initiatief. Dit moet ieder jaar herhaald worden en nu maar hopen dat misschien ook een zender die via de ether uitzendt dit wil oppikken.
leuk initiatief, ik heb net een lijst gemaakt met 200 nummers die ik mis in de top 2000, er zijn zeker overeenkomsten. Wat mij wel opvalt, is dat de nadruk ligt op alternatieve muziek uit de jaren 80, 90 en 00s, terwijl er zoveel onontdekte schatten in de jaren 60 en 70 nog zijn.
Ik ben het zeer zeker met Dorien eens. Pearl Jam en Radiohead stonden niet in de keuzelijst en waren geheel afwezig in de top 2000 tot 2007 toen ze werden toegevoegd. Nu staat Pearl Jam – Black op nr 13 in de lijst en staat Radiohead er inmiddels met 7 nummers in. Dit zouden er echter nog meer kunnen zijn als de keuzelijst met nummers van deze twee bands wordt uitgebreid (wat dit jaar gebeurde met de Radiohead lijst waarna er 3 nummers extra inkwamen)
Nog even afgezien van het ‘aha erleebnis’ heeft een liedje uit de keuzelijst heel simpel meer kans om in de top 2000 te kunnen eindigen. Dit had de top 2000 ook al geconstateerd. Daarom doen ze ook een weging om de liedjes uit de keuzelijst meer kans te geven. Mij echter totaal onbekend hoe deze weging plaats vindt. Waarschijnlijk doen ze deze weging op elk nummer onafhankelijk en niet per artiest. Daar later meer over.
Wel is het natuurlijk heel logisch dat deze weging moet plaatsvinden. Anders zouden liedjes uit de keuzelijst veel meer kans maken in de top 2000 te eindigen dan liedjes uit de vrije keuze.
Laat ik dit toelichten mbv een rekensommetje:
3.2 stemmen hoor ik.
Laten we er even vanuit gaan dat die stemmers al hun 20 stemmen hebben gebruikt (15 stemmen uit de keuzelijst, en 5 stemmen uit de vrije ‘keuze’).
Er staan ongeveer 4000 liedjes in de keuzelijst (iets minder zelfs)
Dat betekent dat de kans dat een persoon die stemt Queen – Bohemian Rhapsody bij zijn keuze heeft is 15/4000 = 1/266. Dus elke 266ste persoon stemt in elk geval op dat nummer, puur op basis van kans (dus afgezien of die persoon dat nummer ooit in zijn leven gehoord heeft of niet). 3.2 stemmen / 20 = 160.000 mensen die hebben gestemd. 160.000/266 = 601.5
Er zijn dus in ieder geval al 601 mensen die Queen – Bohemian Rhapsody kiezen puur en alleen omdat hij in de keuzelijst staat. Dit zijn het aantal mensen die op dit nummer zou stemmen als ze blind 15 nummers uit de lijst zouden selecteren.
Natuurlijk zijn er nummers uit de lijst die veel meer stemmen halen (Zoals dit nummer) en zullen er ook veel nummers zijn die lang niet door 600 mensen wordt geselecteerd. Punt blijft dat de kans 1/266 is.
Dat een nummer uit de vrije keuze wordt geselecteerd in top 2000 is vele malen lager. De kans dat een nummer hier wordt geselecteerd is 5/(aantal liedjes die er bestaan in de wereld – de liedjes uit de keuzelijst). Omdat dat flauw is laten we zeggen dat er 2x zoveel liedjes bestaan als in de keuzelijst zijn opgenomen (om coulant te zijn en om het punt te maken). De kans is 5/8000 = 1/1600. Een willekeurig nummer buiten de keuzelijst moet opknokken tegen een kans van 1/1600 om in de top 2000 te komen terwijl een nummer uit de keuzelijst een kans van 1/266 heeft. Je moet van goede huize komen (of gewoon vers in het geheugen liggen, wat wel gebeurd met hits, singles uit voorgaand jaar) om deze brug te slaan. Artiesten die dat lukken zijn Mumford & Sons, Elbow, Snow Patrol, Coldplay maar ook Rihanna en Katy Perry. Deze bands hebben verdeeldheid onder de stemmers zo klein mogelijk gemaakt door duidelijke singles uit te brengen die voldoende aandacht op de radio hebben gekregen (denk aan Coldplay – Clocks, Snow patrol – Run/Chasing cars, The Killers – Human. Maar de meer alternatievere bands als Arcade Fire, The National, Arctic Monkeys die zeker in de top 2000 zouden eindigen als ze in keuzelijst zouden staan, krijgen minder aandacht op de radio en er is daarom een grotere verdeeldheid onder de stemmers voor de selectie van 1 nummer. Arcade Fire heeft namelijk vrij veel goede nummers wat betekent dat de kans dat alle Arcade Fire stemmers stemmen op Rebellion Lies vrij nihiel is. Iets wat Coldplay – Clocks toedertijd veel beter lukte. Ik bedoel als er 1 nummer destijds was grijs gedraait op de radio.
Er is vaak genoeg gebleken dat nummers die werden toegevoegd aan de keuzelijst meer kans van slagen hadden in de top 2000 als daarvoor. Dat is gebleken bij Radiohead, Joy Division, en Pearl Jam, bands die nu niet meer weg te denken zijn uit de top 2000, maar ook recentelijk als Teardrop van Massive Attach en Glory Box van Portishead Misschien is de weging niet helemaal de goede manier, misschien stemmen gewoon niet genoeg mensen, misschien is het ‘aha erleebnis’ wel veel belangrijker dan we denken.
Belangrijk eind punt: nummers moeten makkelijker in de keuzelijst van de top 2000 kunnen komen.
Daarmee bedoel ik 3 grote eerder genoemde bands (AF, The national, en AM) maar ook bands waar je het niet zou verwachten dat die er nog niet of nauwelijks instaan. The Smiths, The Velvet Underground, Belle & Sebastian, Interpol, Editors (waar is Munich??), Björk, Eels, Nick Drake?? En komop mensen Blur heeft meer nummers gemaakt dan Song 2 en Marillion heeft veel meer moois als Kayleigh!
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!