E-books in cijfers: waar staan we nu?

De Oostenrijkse onderzoeker Ruediger Wischenbart heeft zijn jaarlijkse update van het Global eBook Report gisteren gepresenteerd tijdens de London Book Fair. Dit rapport laat een mooi en aardig compleet beeld zien van de e-bookontwikkelingen wereldwijd, met specificaties per land. Als je het rapport bestudeert, wordt duidelijk dat Nederland het verhoudingsgewijs zo slecht nog niet doet in vergelijking met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.

Dit artikel verscheen eerder op Boekeman, Timo Boezemans persoonlijke blog over de veranderende en digitaliserende boekenwereld.

Zelfde patroon als VS en VK

Vaak wordt hier in Nederland geroepen dat wij achterblijven en dat het niet opschiet. Maar feit is dat wij nog steeds een min of meer zelfde patroon lijken te volgen als de twee voorbeeldlanden die iedereen altijd aanhaalt. Ik haal een paar opvallende cijfers uit het rapport, dat je ook in zijn geheel lezen (pdf, Nederland in detail vanaf pagina 45).

VS

• E-books maken 13 procent van de totale boekenmarkt uit (dit cijfer wordt standaard hoger geschat).
• Bij de algemene boeken is dit marktaandeel inmiddels 27 procent (al komt dat uit dit rapport).
• Het marktaandeel e-books in online verkoop is 26 procent.
• Het marktaandeel van Amazon op het gebied van e-books is 67 procent.

UK

• E-books maken 11,5 procent van de totale boekenmarkt uit.
• Bij de algemene boeken is dit marktaandeel 25 procent.
• Het marktaandeel van Amazon op het gebied van e-books is 79 procent.

Duitsland

• E-books maken 5 procent van de totale boekenmarkt uit.
• Bij de algemene boeken is dit marktaandeel 10,6 procent.
• Het marktaandeel e-books in online verkoop is tussen de 16,5 en 26 procent.
• Het marktaandeel van Amazon op het gebied van e-books is 43 procent.

Nederland

• E-books maken 4,7 procent van de totale boekenmarkt uit.
• Bij de algemene boeken is dit marktaandeel inmiddels 10 procent.
• Het marktaandeel e-books in online verkoop is 22 procent.

Niet zo ver achter

Er is wel een aantal interessante dingen te zeggen over deze cijfers. Ten eerste loopt Nederland dus niet zover achter op de VS en UK als vaak gedacht wordt. Daarnaast kun je Nederland beter vergelijken met Duitsland en dat loopt redelijk synchroon, met één groot verschil: wij hebben Amazon niet. En waar Amazon schijnbaar moeite zou hebben om in Duitsland voet aan de grond te krijgen, hebben ze toch een marktaandeel van 43 procent als het om e-bookverkoop gaat. De werkelijkheid ligt dus iets anders.

Gevaarlijke vergelijking

En dan nog maar eens dit over de eeuwigdurende vergelijking tussen Nederland en de VS. Dit is een heel gevaarlijke om een aantal redenen.

Aantal jaren actief

De vergelijking in cijfers is bijzonder oppervlakkig. Je kunt hem wel maken, maar dan wel reëel. Wat zoveel wil zeggen als: vergelijk het aantal jaren dat elk van beide landen actief is in de e-bookverkoop. Doe je dat, dan zie je dat Nederland de eerste jaren zelfs voorliep op de VS in termen van groei, maar nu ietsje achter.

De belangrijkste reden als je het mij vraagt? Het ontbreken van een dominante speler als Amazon die een markt durft open te breken. Nederland heeft een stabiel e-bookklimaat waarin geen (grote) spelers acteren die prijsstunten en anderszins afwijken van de rest.

Een andere reden is piraterij, waar wij meer last van lijken te hebben dan de VS. Waarom? Omdat ons e-booklandschap te versnipperd is (veel verschillende spelers, systemen, voorheen nog Adobe DRM, een laag titelaanbod in relatie tot papieren boeken).

Cultuurverschil

Daarbij is er een groot cultuurverschil. Niet alleen in de zin van mentaliteit (al staan Nederlanders erom bekend dat ze innovatief zijn, daarom lanceren nieuwe initiatieven hier vaak snel, zoals Spotify en Netflix, alvorens ze de rest van de wereld 'veroveren'), maar ook qua achtergrond. In de VS heb (of beter: had) je niet in elk dorp een boekhandel of meer dan één, zoals ons wel. Om die reden kon Amazon (toen ze alleen nog papier verkochten) snel groeien. Boeken werden immers opeens bereikbaar voor iedereen.

Toen ze daarna ook nog eens kwamen met de Kindle, nam dit een nog grotere vlucht. Met één druk op de knop kon je van waar dan ook (gratis verbinding) boeken kopen die je instant op je e-reader had.

Vooruitgang in techniek

Als laatste hebben wij nu meer last van de vooruitgang in de techniek dan de VS op het moment dat ze 5 jaar met e-books bezig waren. Die vergelijking heb ik eerder ook weleens gemaakt in relatie tot muziek. De hele infrastructuur van de Pirate Bay's van deze wereld ligt er en men weet deze te gebruiken. Dat betekent dat je als aanbieder (retailer) van nog betere huize moet komen om je waar te slijten en mensen naar jouw winkel te lokken in plaats van ze 'weg te jagen' naar illegale bronnen.