Het algoritme is de nieuwe eindbaas

Volgens Wikipedia is een eindbaas een door kunstmatige intelligentie bestuurd personage dat in computerspellen verslagen moet worden om een bepaald deel van een spel af te sluiten. Meestal zijn deze eindbazen niet al te slim en worden ze na een paar ronden vechten met de grond gelijk gemaakt. Deze allereerste eindbazen zijn slechts kinderspel vergeleken met de algoritmes die ons hedendaagse leven besturen.

Algoritmes in de boardroom

Onlangs maakte de durfinvesteerder Deep Knowledge Ventures uit Hong Kong bekend dat het als eerste bedrijf ter wereld een softwareprogramma tot lid van de raad van bestuur heeft benoemd. VITAL is de naam van het nieuwe bestuurslid: Validating Investment Tool for Advancing Life Sciences. Het programma is ontwikkeld door het bedrijf Aging Analytics UK en heeft net zoveel beslissingsbevoegdheid als de menselijke bestuursleden. Het programma zal niet aan de bestuurstafel plaatsnemen, maar zal wel de vergadering voorzien van de benodigde input om betere investeringsbeslissingen te nemen. De menselijke intuïtie gecombineerd met machinale logica, levert volgens Dmitry Kaminskiy, senior partner bij het bedrijf, een perfect team op. Het risico op het nemen van foutieve beslissingen wordt op deze manier drastisch verminderd.

Anticiperende algoritmes

Volgens internet visionair Kevin Kelly zijn machines bedoeld om antwoorden te geven op vragen die door mensen zijn gesteld. Steeds vaker zien we echter technologieën in het leven geroepen worden om antwoorden te geven op vragen die nog geen eens gesteld zijn. Amazon kondigde recentelijk aan dat het hard werkt aan een toekomst waarin bestelbussen rondrijden met producten die nog niet besteld zijn. Anticiperende algoritmes beredeneren aan de hand van uiterst persoonlijke data wat iemands diepste verlangens zijn. Nog voordat de consument daadwerkelijk op de koopknop geklikt heeft, moet de voordeurbel al rinkelen zodat de bezorger van Amazon het verlangde pakket kan afleveren.

Deze 'content op maat'-benadering zien we ook terug in de kunstmatige intelligentie van Netflix en Spotify. Eerder kijk- en luistergedrag bepaalt wat voor films en muziek je in de nabije toekomst krijgt voorgeschoteld. Het is de omgekeerde wereld. De televisie kijkt en de radio luistert naar jou. “Het product dat gemaakt wordt, ben jij.” Deze boodschap is afkomstig uit een anti-commercial (1999) van Adbusters, een wereldwijd netwerk van kunstenaars, activisten, schrijvers, grappenmakers, studenten, docenten en ondernemers die zich verzetten tegen het consumentisme. Ook de beweging Occupy Wall Street komt uit de koker van deze mensen.

Virtuele alter ego's

In het tijdperk van Google, Twitter en Facebook zijn wij nog steeds het product: “If you’re not paying for it, you’re not the consumer; you’re the product being sold.” De data die wij via allerlei sociale media en apparaten achterlaten, zijn niets ander dan digitale kruimelsporen die slimme algoritmes de mogelijkheid geven om virtuele alter ego's van ons te scheppen. Deze uit nullen en enen opgebouwde persoonlijkheden zijn op de hoogte van onze allerdiepste gevoelens en verlangens. Ze zijn een digitale interpretatie van ons onderbewuste.

Waar wij zelf geen toegang tot hebben, weten de machines dus wel te ontsluiten. Toeval bestaat in deze wereld niet meer. Creativiteit wordt hersendood gemaakt. De consument is de nieuwe eenheidsworst.

Creative destruction

Marc Andreessen, een van de oprichters van Netscape en tegenwoordig investeerder in bedrijven zoals Facebook, Groupon, Skype, Twitter, Zynga, Foursquare en LinkedIn, publiceerde in augustus 2011 in The Wall Street Journal een essay getiteld: “Why Software Is Eating The World”. In het artikel staat Andreessen stil bij hoe gerenommeerde bedrijven zich met moeite staande houden in de digitale tornado die er om hen heen woedt:

“More and more major businesses and industries are being run on software and delivered as online services—from movies to agriculture to national defense. Many of the winners are Silicon Valley-style entrepreneurial technology companies that are invading and overturning established industry structures. […] Over the next 10 years, the battles between incumbents and software-powered insurgents will be epic. Joseph Schumpeter, the economist who coined the term 'creative destruction', would be proud.”

Alles en iedereen valt ten prooi aan de digitalisering van de wereld. Creatieve destructie en disruptieve innovatie alom. Het directe gevolg van deze verregaande digitalisering is dat in de komende jaren meer banen voor robots en software worden gecreëerd dan voor mensen. De vraag is nu: in wat voor een wereld we straks leven? Hoe ziet de wereld eruit als kunstmatige intelligentie de overhand heeft?

Eigen wil

Ontwerper en kunstenaar Sures Kamar heeft met een van zijn projecten een voorschot genomen op deze wereld. In zijn visie bepalen intelligente en geconnecteerde objecten straks zelf wie hun nieuwe eigenaar wordt als hun oorspronkelijke baas is overleden. De duur van een aanraking, de emotie die een voorwerp in iemands handen oproept zijn allemaal factoren die het algoritme meeneemt om iemands testament te bepalen. Zelfs onze laatste wil wordt dus uit handen genomen.

De vraag die het oproept is of in de toekomst nog wel een eigen wil bestaat of zijn wij mensen slechts batterijen die de machines voeden?