‘Ik lees legaal’: hou eens op!
Eens in de zoveel tijd wordt iets wat al lang bekend was weer nieuws. Zo ook pas geleden over de hoeveelheid illegaal gekopieerde ebooks. Moord en brand, schreeuwen we. Bloggende en twitterende schrijvers laken de mentaliteit van dit soort boeven en er is zelfs een heuse ‘ik lees legaal’-campagne gepland.
Kannibaliseren
Ik word moe van dit soort verontwaardiging. Jarenlang is er alles aan gedaan om het ebook zo impopulair mogelijk te maken en als we zien dat mensen hun eigen weg vinden naar gratis boeken, gaan we jammeren en met het vingertje wijzen.
Omdat het ebook kannibaliserend zou werken op het papieren boek, werd het door de boekhandel niet omarmd en uitgevers liepen daarom ook niet voorop om er wat van te maken. Nog in 2010 hoorde ik op een bijeenkomst van het Koninkijk Verbond van Boekverkopers een onderzoeker in zijn presentatie zeggen dat het allemaal niet zo’n vaart zou lopen. De penetratie van breedbandinternet stelde nog niets voor, liet hij zien. En zolang dat niet verbeterde, hadden we van het ebook niets te vrezen. Geen enkele boekenvakker sprak de man aan op het feit dat zijn onderzoekgegevens vijf jaar oud waren. Vijf jaar! Dat is een eeuw in digitale termen. Maar niet in Diligentia; daar sloeg men elkaar na afloop vrolijk op de in tweedjasjes gehulde schouders en dronk men een glas sherry.
Om het ebook niet ten koste te laten gaan van het papieren boek, werd de prijs zo hoog mogelijk gehouden. Áls er dan al iemand zo gek was om een ebook te kopen, kostte het in ieder geval geen geld, moet de gedachte bij uitgevers zijn geweest.
DRM
Daarnaast werden alle ebooks voorzien van DRM-beveiliging. Want o wee, ebooks zouden in handen kunnen vallen van piraten en dan was de beer los.
Maar dat DRM ook betekende dat het een crime was voor de eerlijke koper om zo’n ebook te downloaden op een ereader of tablet, was kennelijk geen punt van overweging. Je moet namelijk eerst een ID bij Adobe aanmaken en een speciaal programmaatje downloaden, voordat je het ebook kunt downloaden en lezen. En als men dat had gedaan, dan merkte men vaak dat het gedownloade ebook niet op het apparaat werkte waarvoor men het had gekocht. Lees bijvoorbeeld dit en huiver. Het ironische is dat iedereen met ‘even googelen’ een plugin kan vinden om die DRM te verwijderen. DRM betekende dus dat de goed bedoelende lezer werd gestraft, terwijl men piraten geen duimbreed in de weg legde.
Uitgevers waren als een boer die een kistje appels voor 25 euro aanbood en daarbij eiste dat een koper eerst drie rondjes om de boerderij zou rennen. Maar intussen stond de hele appelboomgaard in het volle zicht en was deze eenvoudig bereikbaar voor iedereen die een appeltje wilde eten.
Schande
Gelukkig heeft – na een omwisseloperatie van CB in het begin van 2013 – intussen zo’n 80 procent van de ebooks in Nederland niet langer de vermaledijde DRM meer, maar slechts een watermerk. Geen echte beveiliging tegen kopiëren, maar meer het aanspreken op de schaamte; de gegevens van de koper worden verwerkt in de aangekochte ebook. Wel zijn ebooks nog steeds duur: zo’n 70 à 75 procent van de prijs van het papieren boek. En of je het nu leuk vindt of niet, mensen vinden dat té duur. Zolang dat niet verandert, zullen mensen elders zoeken naar een gratis boek.
Mag dat? Nee, natuurlijk niet en ik vind dat aanbieders van dat soort illegaal gekopieerde ebooks aangepakt moeten worden. Maar moeten we schande spreken van de mensen die zo’n boek downloaden? Welnee. Niets menselijks is ons vreemd. Laten we als uitgevers gewoon zorgen dat we betaalbare ebooks hebben zonder DRM.
Vaste boekenprijs
Oh ja, als we dan toch bezig zijn, laten we meteen de wet op de vaste boekenprijs bij het grof vuil zetten. Om meerdere redenen wat mij betreft, maar in dit verband omdat we dan mooie pakketaanbiedingen kunnen doen van boek + ebook. Dat laatste kan ook een titel uit de backlist van dezelfde schrijver zijn. Een boek dat niet meer in papieren vorm beschikbaar is, maar op deze manier weer verkoopbaar wordt.
Dát zijn manieren die hout snijden bij het terugdringen van de aantallen illegale ebooks. Niet onzinnige campagnes waarin ‘wij’ heel superieur zeggen wat een boeven ‘die anderen’ zijn. Hou toch op met je ‘Ik lees legaal’-campagne en je mentaliteitsverandering.
Credits afbeelding: Wikimedia/Per Palmkvist Knudsen (CC)
Interessant artikel. Het is iets waar ik als studentjournalist aan de RUG ook in wil gaan duiken. Maar waar baseer je de stelling op dat de prijzen van ebooks bewust hoog werden gehouden? Ik zal je ook even Twitteren en graag via de mail contact hier over houden.
Hallo Annebelle,
Dat weet ik omdat ik de prijsontwikkeling van ebooks ken, ook in vergelijking met andere landen. En omdat ik weet hoe de belangen zijn van de diverse betrokken partijen.
‘Kannabaliseren’.. Serieus?
@Bart: helemaal serieus: dat is het kannibaliseren onder hevig kabaal. Maar kan me voorstellen dat het verwarrend is, dus heb het toch maar aangepast… 🙂
@Bram: ik dacht dat het met Cannabis te maken had 🙂
@Bart: oei, die was beter geweest… 🙂
Kun je aanwijzen waar wij ‘heel superieur zeggen wat voor boeven ‘die anderen’ zijn’? Dan pas ik dat aan.
Of is ervoor uit durven komen dat jij ervoor kiest om te betalen voor boeken, ondanks de druk van je omgeving om dat niet te doen, al ‘heel superieur’ zeggen dat die anderen ‘boeven’ zijn?
Dag Roos,
Als je mensen, die illegaal gekopieerde ebooks lezen (waar overigens niets illegaals aan is), aanspreekt op hun gedrag, met als uitgangspunt dat je het zelf wel ‘goed’ doet, is dat een superieur moralistisch concept. Het is nogal flauw om me te vragen waar dat staat. Dat zou een unicum zijn, iemand die een ‘campagne’ bedenkt en daarin letterlijk zou zetten dat ie zich superieur opstelt.
En het idee dat men dit soort ebooks gratis leest vanwege de druk van de omgeving is volstrekt uit de lucht gegrepen. Daar heeft het grote aantal illegaal beschikbare ebooks helemaal niets mee te maken.
Maar dat maakt me allemaal niet uit. Wat me stoort is het compleet doelloze van deze actie. Het heeft evenveel effect als wildbreien tegen de oorlog.
Waarom zou jij je daaraan storen? Je kunt de actie toch ook negeren?
Verder stel ik vast dat jij dus al vindt dat iemand superieur doet als hij zegt dat hij anders dan anderen liever betaalt voor een product dat hij afneemt. Okay, als dat jouw definitie van superieur doen is, dan wil ik wel superieur doen.
Tenslotte lijkt het me duidelijk dat er druk is om te downloaden uit illegale bron. Al die mensen die het zelf doen en aan anderen laten weten dat dat normaal, legaal enz. is? Zo werkt sociale druk.
Beste Roos,
Je betoog beschrijft exact het vastgeroeste businessmodel. De vraag is dus; waarom hebben mensen er geen moeite mee illegaal te downloaden. Of had men het eerder gedaan als de technologie er was geweest?
Tim Kuik van Buma Stemra is het vast roerend met je eens.
De klant neemt een soort van wraak op de industrie die nooit heeft geïnnoveerd of toegevoegde waarde wilde leveren maar ondertussen wel graag een hoofdprijs rekende (of zelfs vaste prijzen, hoezo protectionisme?) Hoezo druk van buitenaf? Het verschil IS toch ook gewoon te groot tussen legaal en illegaal voor exact hetzelfde product? Het kan ook anders, zie ITunes bijvoorbeeld.
Ik wens elke creatieveling zijn/haar brood toe maar de industrie er omheen die niets toevoegde mag liever gisteren dan vandaag verdwijnen.
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!