In de toekomst heeft iedereen een digitale butler

Het goede voornemen van Mark Zuckerberg? Een virtuele butler bouwen op basis van artificial intelligence (A.I.). De snelheid waarmee A.I. zich ontwikkelt neemt zienderogen toe. Steeds meer intelligente en zelfdenkende software agents zijn in staat om over de rug van de data die we overal achterlaten zelfstandig met ons te interacteren en ons op de menselijke maat te bedienen.

Net als iedereen legt Mark Zuckerberg, de oprichter en CEO van Facebook, zich aan het begin van het nieuwe jaar een aan aantal uitdagingen op. Zijn persoonlijke doelstellingen zijn bedoeld om nieuwe ervaringen op te doen naast zijn werk voor Facebook. De voornemens van Zuckerberg zijn een tikkeltje extremer dan wat we van de normale burger gewend zijn.

De traditie begon in 2009, toen hij zichzelf oplegde om elke dag een stropdas te dragen. In de daarop volgende jaren verplichtte hij zichzelf om alleen vlees te eten van een dier dat hij zelf had gedood, iedere maand twee boeken te lezen, Chinees te leren en elke dag nieuwe mensen te ontmoeten.

In zijn nieuwjaarsbericht van 2016 laat Zuckerberg weten dat aankomend jaar in het teken staat van ‘uitvinden’. Hij wil een eenvoudige kunstmatige intelligentie bouwen die hem helpt bij het huishouden en zijn werk. Als voorbeeld noemt hij de virtuele butler Jarvis (Just A Rather Very Intelligent System) van het fictieve karakter Tony Stark in de films rondom de superheld Iron Man.

“Ik ga beginnen met de technologie die al voor handen is en dan leer ik het mijn stem te herkennen om alles in huis te besturen. Muziek, lichten, temperatuur enzovoorts. Ik zal het leren om vrienden naar binnen te laten door gezichten te identificeren wanneer ze aanbellen. Ook zal zal ik het leren om mij te waarschuwen wanneer er iets aan de hand is in de slaapkamer van mijn dochter Max. Wat werk betreft, zal het mij helpen om gegevens te visualiseren in een Virtual Reality-omgeving zodat ik betere diensten kan creëren en mijn organisatie efficiënter kan besturen.”

In de tienduizenden reacties die volgden op zijn bericht schrijft Zuckerberg dat hij al één product gevonden heeft waar hij van gecharmeerd is: “Voor alleen muziek, is Amazon Echo vrij goed. Het is gemakkelijk om muziek aan te sturen met mijn stem, terwijl beide handen bezig zijn met het verzorgen van Max.”

Ook laat Zuckerberg weten dat hij een ‘vriendelijke A.I.’ wil bouwen. Hij gelooft niet in een A.I. die ons mensen overbodig maakt. “Sommige mensen zien een groot gevaar in A.I., maar dat lijkt me vergezocht en veel minder waarschijnlijk dan rampen als gevolg van epidemieën en geweld. Ik denk dat we A.I. zo kunnen vormen dat het voor ons werkt en ons helpt.” Zuckerberg definieert A.I. als ‘een persoon’ van vlees en bloed waar hij op een normale manier mee kan communiceren: “Ik zal er mee praten, het kan mij en mijn gezichtsuitdrukkingen waarnemen en het is in staat om een deel van wat ik nodig heb van tevoren te voorspellen.”

A.I.-commerce

In augustus 2015 kondigde Facebook al de eigen virtuele assistent ‘M’ aan. Deze hulp werkt via de berichtendienst Messenger en is een combinatie van kunstmatige en menselijke intelligentie. Mens en machine moeten elkaar versterken. Een groep ‘M-trainers’ helpt het achterliggende neurale netwerk om vragen van gebruikers te beantwoorden.

Wil je bijvoorbeeld uit eten gaan, dan stelt een M een aantal restaurants in je naaste omgeving voor en maakt vervolgens een reservering. Maar ook het kopen van spullen, het bezorgen van een verjaardagscadeau aan je echtgenoot, het regelen van een vlucht, het maken van afspraken behoort tot de mogelijkheden. Alles wat automatisch afgehandeld kan worden, regelt de onderliggende A.I. Daar waar nodig verleent de mens de helpende hand.

M verkeert nog in de beginfase en is alleen door een selecte groep eindgebruikers in de Verenigde Staten te gebruiken. Indien succesvol, dan moet het product wereldwijd uitgerold worden. Op de lange termijn moet M ook geld in het laatje brengen.

In een interview met technologie-magazine Wired zegt David Marcus, verantwoordelijk voor het Facebook Messenger platform, dat hij zich een toekomst voorstelt waarin duizenden mensen nauw samenwerken met de A.I. om op allerlei mogelijke vragen van eindgebruikers een passend antwoord te vinden. Met meer dan 800 miljoen gebruikers moet dit een belangrijke bron van inkomsten opleveren.

Kunstmatige intelligentie opent haar ogen

Gezien bovenstaande ontwikkelingen is het niet verwonderlijk dat mediabedrijf Bloomberg 2015 bestempelt als het jaar dat kunstmatige intelligentie definitief doorbrak. De snelheid waarmee A.I. zich ontwikkelt neemt zienderogen toe. Jeff Dean, een senior fellow bij Google, vergelijkt de ontwikkelingen die A.I. doormaakt met de evolutie. Hij verwoordt het als volgt: “We’re at this point in actual evolution where, previously, animals didn’t have eyes, and now they have eyes. That’s going to change a lot of stuff. Computers used to not be able to see very well, and now they’re starting to open their eyes.”

Het Post App tijdperk: naar een Web of Agents

Volgens analistenbureau Gartner komen we hiermee in het Post App tijdperk terecht: “By 2020, smart agents will facilitate 40% of mobile interactions, and the post-app era will begin to dominate.”

Telecombedrijf Ericson gaat zelfs zover dat ze binnen nu en vijf jaar het einde van smartphones voorspellen, omdat smart agents hun rol overnemen. Kijkend naar de ontwikkeling van het wereld wijde web, dan zijn ‘smart agents’ de volgende logische stap in haar evolutie. In het rapport ‘We the Web’ wordt beschreven hoe almaar groeiende digitale datastromen de mens het web zijn natuurlijke ontwikkelingsrichting heeft gewezen. De spil van deze evolutie is onderstaande afbeelding. In grote lijnen geeft ze de ontwikkeling weer van het World Wide Web.

Vanaf 1994, het oprichtingsjaar van het World Wide Web Consortium en de lancering van de allereerste webbrowser, groeide het statische Web of Pages voorspoedig. Deze eerste fase was gericht op het publiceren, verspreiden en doorzoekbaar maken van informatie. Veel bedrijven begaven zich op het web en de thuispagina was het visitekaartje. Pas later kwamen er functionaliteiten bij, die het mogelijk maakten om informatie op te vragen, bijvoorbeeld door een productdatabase te doorzoeken. De allereerste e-commerce-initiatieven zagen in deze periode het licht.

De doorbraak van het sociale Web of People kunnen we tien jaar later situeren, in 2004. Toen werd de eerste Web 2.0-conferentie gehouden. Het gaat niet langer enkel en alleen om de paginaresultaten die zoekmachines traditioneel leverden. Persoonlijke interactie wordt steeds belangrijker. Socialemedia als Facebook, Twitter, Pinterest, Instagram, Whatsapp en zelfs het Nederlandse Hyves schieten als paddestoelen uit de grond om in deze behoefte te voorzien.

Weer tien jaar later kunnen we in 2014 het Web of the World positioneren. Het is een nieuw “multi-billion node, real-time sociotechnical network of humans and sensorrich mobile devices’, bevolkt door ‘people, places, times, objects, activities, interests & events” (Davis, 2010). Het is het jaar waarin het idee van het Internet of Things, het idee dat alles en iedereen middels allerlei sensoren met elkaar verbonden wordt via het internet, eindelijk serieus van de grond komt.

Als de tien jaar tussen deze drie perioden enige indicatie kan zijn, dan mogen we de opbloei van het Web of Agents in 2024 verwachten. Steeds meer intelligente en zelfdenkende software agents zijn in staat om over de rug van de data die we overal achterlaten zelfstandig met ons te interacteren en op de menselijke maat te bedienen. Dit is ook hard nodig, aangezien de factor 1000, die we momenteel waarnemen tussen de kerngetallen van de eerste drie webfasen, leidt tot een exponentiële toename van data. Deze big data kunnen al lang niet meer geïnterpreteerd worden door mensen, de hulp van kunstmatige intelligentie is vereist om al deze data zinvol te exploiteren.

Science fiction wordt science fact

Kunstmatige intelligentie verandert niet alleen de manier waarop we omgaan met onze computers en smartphones, maar ook de manier waarop we interacteren met de wereld om ons heen. De film Her, waarin de hoofdrolspeler verliefd wordt op een zelfdenkend operating system, liet al een mogelijke toekomst zien. Een toekomst die dichterbij is dan we denken. In 2015 lanceerde Microsoft de chatbot Little Bing waar miljoenen mensen in China hun diepste geheimen aan toevertrouwen. Science Fiction wordt Science Fact en daarmee fact of life. De toekomst is nu!