Internet en politiek: hoe overheden het internet censureren
Afgelopen dagen hebben wij gezien dat internet en politiek onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Internet heeft bewezen het meest democratische massamedium te zijn, ook in het publieke debat over Ayaan Hirsi Ali. Weblogs zijn hierbij één van de belangrijkste instrumenten om je mening in alle vrijheid te kunnen uiten. Maar dit geldt niet voor alle landen.
The Times heeft gisteren bekend gemaakt dat Yang Tianshui, een Chinese dissident, 12 jaar gevangenisstraf kreeg voor zijn bijdragen aan de weblog Velvet Revolution. Deze weblog was opgericht om democratische verkiezingen in China te bevorderen. In Nederland is dit gelukkig ondenkbaar – stel dat Marco Derksen 12 jaar zou krijgen voor zijn bericht Wat is dit voor een land? op MarketingFacts. Maar er zijn genoeg landen waar dit wel mogelijk is. Een goede reden om een bericht te wijden aan de politieke internetcensuur.
In veel landen is het internet het enige medium waar men onafhankelijke informatie kan vinden. Overheden van deze landen begrijpen inmiddels de kracht van het internet en nemen maatregelen om informatie op het net te filteren. Zij gebruiken hierbij de volgende twee instrumenten: 1) website blokkering, 2) content filtering.
1) De makkelijkste manier om internet te censureren is een zwarte lijst te maken van verboden websites. Nationale firewalls en internet gateway routers (die informatie naar het juiste internetadres sturen) worden vervolgens zodanig geconfigureerd dat elke internetgebruiker, die zich binnen de nationale grenzen bevindt, geen toegang tot de verboden websites kan krijgen. Hiervoor wordt vaak de zogenoemde pakket filtering toegepast. Alle gegevens die op internet worden verspreid worden in pakketten verdeeld die IP-adressen van de verzender en de ontvanger bevatten. De pakket filter kan alle pakketten tegenhouden die van het IP-adres uit de zwarte lijst afkomstig zijn of daar naartoe worden verzonden.
2) De tweede techniek – content filtering – is dynamischer en helaas effectiever. De gateway router wordt geprogrammeerd om alle websites uit te schakelen die bepaalde woorden bevatten. De eerste methode – website blokkering – kan worden omzeild door het veranderen van het IP-adres en de domeinnaam of dankzij de zogenoemde spiegelen-taktiek. Spiegelen is het klonen van je website waarbij dezelfde content op verschillende servers en domeinnamen wordt geplaatst. Met de content filtering kunnen al deze websites worden uitgeschakeld.
Laten wij aan de hand van China en Wit-Rusland bekijken hoe de internetcensuur in de praktijk werkt. Het Chinese filtering mechanisme is zeer complex en heeft een uitgebreide technische (firewalls) en juridische basis (mediawetten, bescherming van “staatsgeheim”, regelgeving voor internet service providers (ISP’s) en internet cafés etc). Daarnaast telt China duizenden ambtenaren die dagelijks het internet monitoren – inclusief weblogs, forumdiscussies, chat en e-mail berichten. Internet filtering in China vindt plaats op verschillende niveaus – zowel op nationale gateway routers als bij individuele internet service providers (ISP) en zoekmachines.
Zoekmachines, bijvoorbeeld, gebruiken een zwarte lijst van zoekwoorden die geen zoekresultaten opleveren. Chinezen die informatie zoeken over bv. Taiwan, Tibet, Dalai Lama, oppositie of Falun Gong krijgen geen zoekresultaten te zien. Vergelijk het met het intoetsen van “Ayaan Hirsi Ali” op Google of Ilse met als resultaat “Uw zoekbewerking heeft geen overeenkomstige documenten opgeleverd”. Of je krijgt uitsluitend websites te zien van Rita Verdonk en IND, maar geen websites met de kritiek op hun besluit.
Chinese internet cafés – een belangrijke bron van de (anonieme) internettoegang – zijn wettelijk verplicht om NAW gegevens van hun bezoekers te registreren, om te monitoren welke websites worden bezocht en om deze informatie 60 dagen te bewaren. Hetzelfde geldt voor ISP’s. Chinese weblog platformen maken het onmogelijk om berichten met verboden woorden te publiceren. Je krijgt dan een pop-up alert dat je onjuiste formuleringen gebruikt. Of de verboden termen worden vervangen met een asterisk. En weblogs die de verboden woorden bevatten worden onmiddellijk verwijderd (ayaanhirsiali.web-log.nl zou dan onmogelijk zijn). Bron: China Country Study van Open Net Initiative.
Terwijl de Chinese overheid een complex systeem heeft ontwikkeld om dagelijks en systematisch het internet te filteren, passen ondemocratische regimes in de voormalige Sovjetrepublieken een andere strategie toe. Zij filteren het internet niet dagelijks maar vooral rondom belangrijke politieke gebeurtenissen, zoals verkiezingen en referenda. Zij doen het om een illusie van democratie en vrijheid van meningsuiting te creëren binnen hun landsgrenzen. Deze illusie is een zeer belangrijk onderdeel van hun propaganda: “Wij zijn een democratisch land dat zeer onterecht wordt bekritiseerd door de Westerse imperialisten en kapitalisten, die uitsluitend uit zijn op macht en geld…” Internetcensuur wordt vaak geheim gehouden. Recente presidentsverkiezingen in Wit-Rusland zijn een goed voorbeeld van deze aanpak. Vooral dankzij het internet is de oppositie erin geslaagd om massale protestacties te organiseren in de hoofdstad Minsk. De overheid nam gelijk maatregelen – op de verkiezingsdag zelf (19 maart 2006) schakelde Beltelecom, de grootste ISP van het land die in handen van de staat is, de belangrijkste oppositionele websites uit. Op 25 maart, de dag waarop de oproeppolitie een vreedzame demonstratie uiteensloeg, was er helemaal geen internettoegang in Minsk. En twee belangrijkste websites van de oppositie – van NGO Charter 97 en van de oppostieleider Milinkevich – werden aangevallen op 19-25 maart (de zogenoemde Denial of Service aanvallen). Het bewijs hiervoor is dat beide websites ook vanuit het Westen niet bereikbaar waren, ondanks het feit dat Charter 97 in de VS wordt gehost. Minister van Informatie van Wit-Rusland ontkende elke vorm van internetcensuur, zijn ministerie is op dit moment bezig met een nieuwe Mediawet. In deze wet zouden alle elektronische media dezelfde status krijgen als kranten, radio en televisie. En dus onder dezelfde strenge overheidscontrole worden geplaatst.
Ondanks alle inspanningen van de Chinese en Wit-Russische overheid blijft het bijzonder lastig om volledige controle over het internet te verkrijgen. In China speelt de vrije markt een belangrijke rol – er komen steeds meer ISP’s, weblogs en zoekmachines die grenzen van de internetcensuur gaan opzoeken om meer gebruikers te trekken. In Wit-Rusland hebben onafhankelijke websites geleerd hoe zij gerichte aanvallen kunnen overleven – door de spiegelen-taktiek en betere beveiliging.
Strategy Director van het internet marketingbureau Novocortex, na 7 jaar marketing en business development bij Rabobank. Novocortex is gespecialiseerd in interactieve marketing en Internet Strategie Audits. We werken internationaal - in Nederland, Zwitserland, Rusland, Oekraïne, Kroatië etc. Novocortex maakt interactieve campagnes, virals en iPhone games die aandacht in sociale media en prijzen op internationale festivals winnen.
Dat is toevallig. Kirsten Verdel zette een paar uur geleden op Webwereld vanuiit China nog haar vraagtekens bij of het Chinezen uitmaakt of hun internet gecensureerd wordt.
Ik vind het verwijderen van vele, en veelal serieuze maar kritische, comments op http://www.nederlandtegenterrorisme.nl er ook aardig naar rieken.
Op Bonaire blokkeerden laatst nog twee grote ISP’s de site Geenstijl. Dat is dus binnen ons Koninkrijk. Censuur is eng en komt steeds dichter bij.
Jochem
@ Carl
Ten eerste bedankt voor het afmaken van mijn bijdrage:-)
Ik vind het vooral erg als de internetcensuur wordt toegepast om mensen hun basisrecht te ontnemen – vrijheid van meningsuiting. En ik vind het zeer onterecht dat iemand 12 jaar cel krijgt voor het schrijven van artikelen over democratische presidentsverkiezingen. Ik ben veel minder bezorgd over de Nederlandse kliklijnen zoals het Meldpunt Cybercrime – in het ergste geval wordt je bericht na een paar weken verwijderd:-)
@Serge: Vrijheid van meningsuiting is niet overal ter wereld een basisrecht.
De vrijheid van meningsuiting is een westers concept, voortgekomen uit een eeuwenlange culturele ontwikkeling op ons stukje van de aardkloot. In andere delen van de wereld wordt de samenleving belangrijker geacht dan de vrijheid van elk individu, en is die vrijheid van meningsuiting dan ook niet van toepassing. En ook dát concept is voortgekomen uit een eeuwenlange culturele ontwikkeling.
Enneh: het idee dat wij beter zouden weten dan hun hoe zij zich dienen te gedragen is natuurlijk net zo absurt als het idee dat zij beter zouden weten dan ons hoe wij onze cultuur en politiek dienen in te richten 😉
Carl, begrijp ik je nu goed dat je de censuur in landen als China en Wit-Rusland probeert goed te praten? Ik zie toch wel een groot verschil tussen de censuur die we hier in Nederland kennen op een aantal onderwerpen zoals je die noemt en hetgeen in China en Wit-Rusland gebeurt.
@Marco: Nee, ik probeer de censuur in landen als China en Wit-Rusland niet goed te praten; ik wil alleen duidelijk maken dat onze bemoeienis daarmee fout is. Wij hebben namelijk net zo min ’t recht om die landen ónze normen en waarden op te leggen dan dat zij het recht hebben om ons hún normen en waarden op te leggen. De wereld is groter dan alleen ons westerse stukje, en wij moeten respect hebben voor ’t feit dat anderen ook echt ánders zijn dan ons.
Onze westerse visie op de mens en de wereld, met die mooie ‘rechten van de mens’ erbij, zijn niet beter dan de visies die andere landen/werelddelen erop nahouden, maar anders. Mensen die alleen in ‘goed’ en ‘fout’ denken zien maar de helft van de waarheid, en zijn blind voor de rest.
Anyway, ík ben in elk geval blij dat ik hier woon, en van die vrijheid van meningsuiting gebruik kan maken. Maar tja, als ik een geboren en getogen Chinees of Rus zou zijn, dacht ik daar ongetwijfeld anders over 😉
@Carl: Dat is niet helemaal waar. Ons systeem is, niet-statisch onderbouwt, wel beter. Ik denk (vandaar het ‘niet statisch onderbouwt’) dat er een groter deel in China aan het ‘vechten’ is voor democratie en daarbij door de regering gestopt wordt, dan dat er hier mensen ‘vechten’ voor een dergelijk regime als in China. Sterker nog, ik ken _niemand_, zowel in de media als in het echt, die dergelijke straffen zou willen zetten op het aangaan van een discussie over een ‘moeilijk’ onderwerp.
Dat er zeker een verschil zit in visies op [alles] tussen elke bevolkingsgroep, waarschijnlijk tussen elk persoon, is natuurlijk waar. En je kan niet zeggen dat een bepaald visie de ‘beste’ is. Je kan wel zeggen dat een bepaalde visie ‘beter’ is.
Jochem
Carl, ik ben het helemaal met je eens. Wij hebben niet het recht onze normen en waarden op te leggen aan andere landen. Het is vaak een heel complexe zaak die ook met culturele achtergrond te maken heeft (het individu gaat voor vs. de samenleving gaat voor). Ik geef regelmatig interviews aan buitenlandse media in China, en in elk vraaggesprek komt dit thema helaas naar voren. Het grappige is dat het de gemiddelde Chinees helemaal niets uitmaakt. Men weet best dat informatie deels gefilterd is, maar men begrijpt ook dat dit voor dit land het beste is. Een overheid die een sterke invloed uitoefent, maar daardoor wel het land stapje voor stapje moderner en welvarender maakt heeft is veel belangrijker. De samenleving gaat voor het individu. Het heeft me jaren gekost om dit te begrijpen, en helaas heeft de gemiddelde journalist die hierover bericht die tijd niet.
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!