Machine-intelligentie is de nieuwe motor voor economische groei

11 april 2016, 05:00

“We zullen elektriciteit zo goedkoop maken dat alleen nog de rijken kaarsen zullen branden.” Met deze woorden en het omzetten van een schakelaar introduceerde Thomas Edison in 1879 de allereerste commercieel levensvatbare gloeilamp. Verlichting die met een druk op de knop aan of uitgezet kon worden was destijds een openbaring. Iedereen wilde deze vorm van verlichting hebben. Het bekabelen van de wereld bleek al snel een uiterst lucratieve business voor Edison, zijn Electric Light Company zag als gevolg van al deze werkzaamheden de omzet exploderen.

Nadat de eerste huizen voorzien waren van elektrische bedrading gebeurde er iets onverwachts: mensen begrepen dat elektriciteit voor veel meer doeleinden kon worden gebruikt dan alleen het laten branden van een gloeilamp. Allerlei nieuwe toepassingen, zoals de koelkast, de wasmachine en de stofzuiger, werden uitgevonden. Compleet nieuwe categorieën van producten en industrieën zagen het levenslicht en creëerden een periode van ongekende rijkdom en welvaart. Het ontketende een revolutie die de wereld dramatisch veranderde.

General Purpose Technology

Elektriciteit is wat macro-economen, net zoals stoom, kolen of ijzer, een General Purpose Technology (GPT) noemen. Het zijn technologieën die zo krachtig zijn dat ze het normale verloop van de economische vooruitgang onderbreken en versnellen. Een GPT biedt een dermate rijke hoeveelheid aan componenten, dat allerlei combinaties leiden tot nieuwe producten die de economische groei tot nieuwe hoogten stimuleren.

GPT’s delen drie gemeenschappelijke kenmerken: (1) ze zijn alomvattend doordat ze in veel sectoren bruikbaar zijn, (2) ze worden voortdurend verbeterd en dus goedkoper en (3) ze dienen als basis voor allerlei nieuwe combinaties van innovaties waardoor een compleet nieuw wereldbeeld ontstaat.

De Venezolaanse econome Carlota Perez heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar deze GPT’s. In haar boek Technological Revolutions and Financial Capital (2002) beschrijft ze hoe de geschiedenis van economie gekenmerkt wordt door opeenvolgende golfbewegingen, die ieder op hun beurt veroorzaakt worden door de introductie van een nieuwe GPT.

In totaal onderscheidt Perez vijf golfbewegingen, de zogeheten Kondratief-golven, die zich om de veertig a zestig jaar voordoen. Achtereenvolgens worden deze golfbewegingen veroorzaakt door de volgende technologieën: water, stoom, staal/electriciteit en olie. Nu zitten we midden in het omslagpunt van de vijfde golfbeweging waarbij informatietechnologie aan de basis staat.

Uit het onderzoek van Perez blijkt dat een nieuwe algemeen toepasbare technologie een tweetal fasen doorloopt. Allereerst moet een technologie geïnstalleerd worden, een infrastructuur creëeren, alvorens de tweede fase wordt bereikt: de uitrol fase. Hierin worden tal van nieuwe innovaties op de eerder gerealiseerde infrastructuur gebouwd.

In deze fase kunnen ideeën, zowel oude als nieuwe, eindeloos gecombineerd en gerecombineerd worden op voorheen onmogelijke manieren. Dit is de fase waarin disruptieve innovatie plaatsvindt die de oude manier van dingen doen compleet overbodig maakt. Niet voor niets beschouwt Joseph Schumpeter, de bedenker van ‘creatieve destructie’, innovatie als “het meest in het oogspringende feit in de economische geschiedenis van de kapitalistische samenleving”. Innovatie is de belangrijkste drijvende kracht achter onze welvaart.

Een nieuwe periode van combinatorische innovatie

Hal Varian, Google’s chief economist, kwam in 2003 met een andere term op de proppen voor het ‘aangrenzend mogelijke’. Hij noemt het combinatorische innovatie: de mogelijkheid om te innoveren door combinaties te maken van reeds bestaande componenten. Net als Carlota Perez is hij van mening dat in de geschiedenis van de economie een aantal golfbewegingen, oftewel hoogconjuncturen, te onderkennen zijn die ieder op hun beurt veroorzaakt zijn door de introductie van een nieuwe GPT.

Volgens Varian staan we nu aan de vooravond van een nieuwe explosie van combinatorische innovaties die veroorzaakt wordt door de digitalisering van onze economie en samenleving. Deze golfbeweging verloopt significant anders dan voorgaande perioden: van lineair naar exponentieel.

Machine intelligentie is de nieuwe motor voor economische groei

In het rapport Smart Machines See Major Breakthroughs After Decades of Failure spot onderzoeksbureau Gartner een nieuwe GPT die de wereld voor de komende 75 jaar blijvend gaat veranderen:

“Smart machines are the newest GPT. The Smart Machine Age will likely last at least 75 years, based on Carlota Perez’s look at GPTs over the past three centuries.”

Het gaat hierbij om objecten die verrijkt zijn met machine intelligentie: intelligentie die geleverd wordt door zogeheten deep neural networks.

AI is big business

Eenzelfde mening is Google toegedaan. Ook zij zien A.I. als de motor voor toekomstige groei. Diane Greene, hoofd van Google Compute Engine, zegt het als volgt: “Just teaching companies how to use A.I. will be a big business.” Uiteindelijk moet het verhuren van de digitale intelligentie van Google meer geld in het laatje brengen dan er met advertentieopbrengsten wordt verdiend.

Het is interessant om te zien welke bedrijven in de nabije toekomst het beste in staat zijn om van A.I. een winstgevend product te maken. Welke bedrijven slagen erin om zich aan de rechterkant van de curve van Perez te nestelen? Is het Google, Facebook, Baidu of beleeft Microsoft middels hun nieuwe bot-strategie een heropleving? Of misschien wel een nieuwkomer zoals Viv.ai?

De kaarten zijn nog niet geschud. Wie denk jij dat de beste kaarten in handen heeft?

Sander Duivestein
Topspreker / Trendwatcher / Auteur / Columnist bij Sogeti

Sander Duivestein is professioneel spreker, trendwatcher, internetondernemer, adviseur, auteur en columnist over de impact van nieuwe technologie op mens, bedrijf en maatschappij. In dienst van VINT (het Verkennings Instituut Nieuwe Technologie van ICT-dienstverlener Sogeti) heeft hij aan meerdere onderzoeken meegewerkt. In de afgelopen jaren schreef hij meerdere boeken en rapporten over Bitcoin, Internet of Things, Wearables, Big Data, Social Media, Mobile, Cloud en de economische crisis. Sander is veel in de traditionele media terug te vinden. Regelmatig wordt hij gevraagd om zijn opinie in dag- en weekbladen, op de radio en op televisie te delen. Zo was hij onder andere te gast in Pauw en Witteman, Brandpunt en Nieuwsuur.

Categorie
Tags
a.i.,

1 Reactie

    Henk Stuiver

    Sander, hartelijk dank voor dit informatief schrijven!


    13 april 2016 om 06:11

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!