Het geheim van de pompbediende: elke verandering is een verbetering

21 augustus 2013, 04:59

“Turn and face the strange”

“Waarom maken we geen park van de binnenstad van Arnhem?” Het was de enige optimistische reactie op het nieuws dat de Bijenkorf 5 van haar 12 vestigingen gaat sluiten, waaronder die in Arnhem. Bijna alle andere reacties waren negatief van kleur, over de teloorgang van die arme retail. Maar Marco Derksen begon al meteen een “Visie op de Arnhemse binnenstad in 2020″ te ontwikkelen. Met een park erin blijkbaar, lijkt me prachtig. Opvallend, hoe de meeste mensen negatief reageren op een verandering: veranderingen zijn verslechteringen. De weerstand tegen verandering zit in onze aard, we zijn graag ‘behoudend’. En dat terwijl Socrates het geheim van verandering al kende: “The secret of change is to focus all of your energy, not on fighting the old, but on building the new”. Socrates besefte al dat veel mensen graag blijven hangen in het verleden en daar al hun energie in steken, terwijl het zonde van je tijd en energie is. Zeker in een wereld die steeds sneller draait. Socrates was zijn tijd ver vooruit zou je zeggen, maar ik heb het hier over een heel andere Socrates dan de Griekse wijsgeer die iedereen kent. Ik bedoel Socrates de pompbediende. En hij heeft echt geleefd.

Ontmoetingen in een cocon

Dan Millman worstelde met zijn leven. Hij wilde wereldkampioen turnen worden, maar de weg er naar toe viel hem zwaar. Toen hij op een nacht de slaap niet kon vatten, besloot hij een rondje te gaan hardlopen en haalde wat te drinken bij een benzinepomp die dag en nacht geopend is. Bij deze pomp werkte een oude pompbediende, die hij vanwege zijn wijze opmerkingen ‘Socrates’ noemde. Zo maakte ‘pompbediende’ Socrates de eerder genoemde opmerking over het omgaan met verandering, die sindsdien onterecht aan de oorspronkelijke Griek werd toebedeeld. Absurd als je er over nadenkt: je maakt een opmerking tijdens het wassen van iemands autoramen, die in de loop van de tijd aan een Griekse wijsgeer wordt toegerekend.

Socrates werd voor Dan Millman een soort orakel, dat met een mix van Oosterse wijsheid en Westerse ‘fitness’ (tja ik citeer maar even van de Amazon-site) in staat was om Dan te helpen met zijn worsteling. De uitkomst hiervan was echter anders dan verwacht: Dan besloot zich niet langer op zijn eigen ontwikkeling te focussen, maar op die van anderen. Hij schreef een boek dat was gebaseerd op zijn ontmoetingen met ‘Socrates de pompbediende’ (later verfilmd in een boeiende film net Nick Nolte) en geeft sindsdien over de hele wereld trainingen over zelfontwikkeling. Dan Millman zat in een cocon en zou uiteindelijk een vlinder worden, maar dan met hele andere kleuren dan hij had verwacht.

Verandering in marketing

De droevige reacties op veranderingen zoals in de retail zie je ook in andere branches terug, waaronder de uitgevers van kranten, boeken en bladen. In een eerdere blog wees ik al op mijn verbazing dat het vooral de journalisten zelf zijn die hun beroep het graf in schrijven. Terwijl exponenten van de nieuwe generatie als Alexander Klöpping gewoon zeggen: “Eigenlijk interesseert het me niet wat die kranten doen, ik lees mijn nieuws gewoon hoe ik het wil: online”, roept de rest van Nederland ach en wee.

Maar ook binnen de marketing valt het ontzettend op: die weerstand tegen verandering. En dan met name de overgang van ‘outbound marketing’ (mensen onderbreken met je boodschap via advertentie, commercial, telefoon etc.) naar 'inbound marketing' (je kennis en persoonlijkheid online zetten als magneet voor klanten en hun geld) blijkt heel moeilijk, terwijl het toch echt om veel mooiere marketing gaat. En Jessie Frans wist deze weerstand mooi te verwoorden:

“Outbound marketing is veilig. In dat wereldje loop ik immers al jaren rond. Inbound marketing is voor mij een nieuwe (overigens wél interessante) wereld. En die onbekende wereld bewandel ik vooralsnog voorzichtig. Schuifelend bijna. Het zal nog wel even duren voordat ik er doorheen zal rennen…”.

In een eerdere blog liet ik zien hoe Jessie worstelde met de overgang van outbound naar inbound marketing. En sindsdien heb ik al vele worstelingen bij vele mensen voorbij zien komen. Ze variëren van “inbound is een hype die overgaat” tot “het gaat om de combinatie van inbound en outbound”. En uiteindelijk is de conclusie dat het allemaal wel mee zal vallen. Net als de gemeenteraad van Arnhem die eerder dit jaar dacht dat het wel mee zou vallen met de geruchten over de sluiting van de Bijenkorf: “Zij dronken een glas, zij deden (oh nee pisten) een plas en lieten de zaak zo als zij was”. ‘Wishful thinking’ wellicht: zo hard hopen dat iets niet gebeurt, dat het ook niet uitkomt. Conservativiteit.

Kinderen zonder paard

“Oh nee, shit, nu is die app weer veranderd”. Ik probeerde mijn dochter nog duidelijk te maken dat er wel een reden was voor de verandering en dat het vermoedelijk om een verbetering ging. Maar ik herinnerde me tegelijk ook een les die ik al jaren eerder geleerd had: het zijn juist kinderen die extreem conservatief zijn. Die elke avond die dvd van Dora kunnen kijken, en liefst elke avond hetzelfde sprookje in bed horen. Juist degenen waarvan deskundigen zeggen dat ze (nog) niet beperkt zijn in hun creatief denken, houden niet van verandering.

Ergens is het ook logisch, die weerstand tegen verandering. Ik las eens dat het de grote ‘innovatie-paradox’ is: de reden dat veel innovaties mislukken is dat de ‘leverancier’ van de innovatie (financieel) voordeel heeft bij het snel innoveren, maar dat het voor de ‘klant’ van de innovatie een investering is (minimaal in tijd) en dus terecht tot weerstand leidt: je moet bij zo’n verandering wel uit kunnen leggen dat het om een verbetering gaat.

Enerzijds is het moeilijk, anderzijds niet: elke bedreiging als een kans proberen te zien. Het is tegennatuurlijk, maar tegelijk ook een mooie uitdaging: probeer bij alles wat op je pad komt niet te schrikken en in de verdediging te schieten, maar ernaar te kijken en te bedenken hoe mooi het kan worden. Of zoals David Bowie het al zong: “Turn and face the strange (ch-ch-changes)”. En natuurlijk is het bij de ene verandering makkelijker dan bij de andere: bij een halflege winkelstraat in Arnhem is het niet eenvoudig om deze weg te denken en er een park voor in de plaats te zien. Maar het is ook voor jezelf het beste als je het gewoon probeert.

De wil van Socrates

Sinds enkele maanden probeer ik er dus volledig open tegenover te staan: verandering. De wereld draait sneller en ik zie steeds meer mensen ‘vastlopen’ die zichzelf los kunnen trekken door te denken als een pompbediende: ophouden met alle tijd en energie de modellen van het verleden, en de tijd die je overhoudt investeren in de modellen van de toekomst. Dat is hoe Socrates het ook wil.

Bij een van zijn laatste filosofische gesprekken met ‘Socrates’ stelde Dan Millman de vraag die hem al weken plaagde: “Why me? Out of all the people you could have taught, why did you choose me?”. De pompbediende keek hem aan en antwoordde rustig “Are you done flattering yourself?”. En na een lange stilte: “You chose me”. Stel je voor dat je vanavond nog naar een benzinepomp rijdt en de pompbediende blijkt een wijsgeer die je helpt met je verandering. Hoe ziet die vlinder er dan uit die uit de cocon kruipt?

Een goed antwoord op de vraag vereist wel één ding: dat je ophoudt om veranderingen te beschouwen als verslechteringen, en begint met in te zien dat het eigenlijk altijd om een verbetering gaat, je niet te verzetten. Net als David Bowie zich nooit tegen verandering verzet heeft: “Pretty soon now you’re gonna get older. Time may change me. But I can’t trace time. I said that time may change me. But I can’t trace time”.

Deze blog vormt de basis van de inleiding van mijn nog te schrijven boek ‘Embrace every change’.

Edwin Vlems
Demand Generation Specialist bij Comaxx

Edwin Vlems is werkzaam bij bureau Comaxx. Hij helpt B2B-bedrijven met het online delen van de kennis van het bedrijf en de medewerkers, als magneet voor klanten en nieuwe collega's. Hij spreekt en schrijft over Demand Generation, Inbound Marketing / Recruitment, Content Marketing en Employee Advocacy. Je kunt hem volgen op @evlems, vinden op http://edwin.vlems.nl en mailen via edwin@vlems.nl

Categorie
Tags

6 Reacties

    bramkoster

    Hoi Edwin, mooi betoog, zoals altijd. Het doet me denken aan die uitspraak van Charles Darwin: “It is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent that survives. It is the one that is the most adaptable to change.”

    Daar staat echter een andere mooie quote tegenover, nl. een van George Bernard Shaw: “The reasonable man seeks to adapt himself to the world. The unreasonable man seeks to force the world to adapt to himself. Therefore, all change depends on the unreasonable man.” Oftewel: als iedereen genoegen neemt met de veranderingen, komen er minder nieuwe veranderingen.

    Dus laten we ook blij zijn met de mensen die zich *niet* neerleggen bij veranderingen en daarmee de volgende ronde veranderingen in gang zetten!


    21 augustus 2013 om 05:58
    Edwin Vlems

    Die quote van Shaw kende ik niet Bram, maar hij zet me wel aan het denken. Misschien moeten we onderscheid maken tussen pure conservativiteit (waar de wereld niks aan heeft) en ‘opbouwende weerstand’. Ik zeg: voedsel voor een nieuwe blog!


    21 augustus 2013 om 06:17
    Edwin Vlems

    Bedankt voor het compliment! En natuurlijk vind ik dat je je aanpak aan moet passen aan de persoon tegenover je, in welk hokje dan ook. Wat ik duidelijk wil maken is dat de (marketing)wereld steeds sneller draait en dat het voor iedereen slim is om zich hier niet (automatisch) tegen te verzetten. Welke eh kleur je dan ook hebt.


    21 augustus 2013 om 08:02
    Marieke Heesakkers

    Eens! Maar als je je niet bewust bent van je (conservatieve) gedrag, omdat het vanuit je onderbewuste gebeurt, is dat lastiger. Dat probeerde ik duidelijk te maken met al die tekst 😉


    21 augustus 2013 om 08:15
    Edwin Vlems

    Ik geloof ook wel dat het voor de één sneller zal gaan dan voor de ander (die het volgens de Darwin-quote van Bram vervolgens niet redt), en ik geloof ook wel degelijk in de waarde van persoonlijkheidstypologieën. Ik ben spycholoog van opleiding hë.


    21 augustus 2013 om 08:21

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!