Internet of Things moet geen speeltje zijn van techneuten

11 mei 2018, 06:00

Huizen en steden worden steeds slimmer, autonome voertuigen zijn in opkomst. Internet of Things (IoT) levert tastbare voordelen op in de hele wereld. IoT-oplossingen verhogen productiviteit, verlagen kosten, verbeteren de ervaringen van klanten en ga zo maar door. In de juiste handen is de businesscase zeer solide, maar wiens handen zijn dat? Blijft IoT toch vooral een ‘IT-dingetje’?

De niet aflatende vooruitgang in chiptechnologie en connectiviteit leidt tot verbonden producten die steeds kleiner en intelligenter worden. Door krachtige multi-core chips kunnen producten worden uitgerust met ​​intelligentie en geavanceerde rekenkracht. De combinatie van historische en realtime data-analyse geeft onmisbare inzichten in de bedrijfskritische aspecten van het bedrijf. Dat is een krachtige ontwikkeling: het impliceert dat de businesscase overtuigend is voor het maken en verkopen van IoT-oplossingen. En er zijn tal van andere voordelen. Toch vraag ik me af of IoT niet vooral IT-gerelateerd is.

Het begint bij C-level management

De rol van het IT-middenkader is cruciaal: die afdeling moet de IT-infrastructuur implementeren en beheren. Maar besluiten over de toekomst van de organisatie moeten aan de top worden genomen, dat wil zeggen dat de CEO en de andere hooggeplaatste managers ervan overtuigd moeten zijn. Dat ligt voor de hand, zou je denken, maar IoT-systemen hebben betrekking op de convergentie en de kruising van computer- en communicatie-technologie en de integratie van twee zeer verschillende domeinen: IT en OT (Operational Technology).

Daarnaast heeft het impact op bijna de gehele marketingmix. Het resultaat is een buitengewoon complexe omgeving. Het management hoeft deze technologieën niet tot in detail te begrijpen om hun IoT-strategie te kunnen definiëren en realiseren. Belangrijk is wel dat ze zich bewust zijn van de rol die ze spelen: weten welke hokjes moeten worden aangekruist.

“IoT-systemen hebben impact op bijna gehele marketingmix”

Marketingstrategie

De businesscase voor Internet of Things is overtuigend, maar het is ook een ontwikkeling die de gevestigde zakelijke processen verstoort en bedrijven dwingt om bijna alles wat ze doen te heroverwegen. Een slim verbonden product lijkt het meest op IT-hardware, zoals een router, een firewall of een WiFi-accesspoint. Het bestaat uit hardware, software (zowel in het product zelf als in de cloud), handleidingen, trainingen, cloud management-programma’s, packaging, aftersales-support (onderhoud, customertraining, support) et cetera.

De slimme componenten van de slimme verbonden producten zijn wel degelijk ‘IT-dingetjes’. De IT-componenten zijn binnen het IoT-universum een wezenlijk onderdeel van het product, en als zodanig een onderwerp van gezamenlijke multidisciplinaire inspanningen waarbij het ontwikkelen van een marketingstrategie cruciaal is om het bedrijf naar voren te stuwen in de nieuwe omgeving met de regels van de nieuwe economische orde – het is een missie-kritisch onderwerp. En dat is duidelijk iets dat van de top moet komen.

“Slimme componenten van verbonden producten zijn wel degelijk IT-dingetjes”

IoT beïnvloedt industriestructuren, verandert de aard van concurrentie en stelt bedrijven bloot aan nieuwe bedreigingen én kansen. Het verlegt bestaande grenzen en creëert wellicht totaal nieuwe industrieën. Daarnaast dwingen slimme, verbonden producten een nieuwe reeks van strategische keuzes af, met betrekking tot hoe je waarde creëert en vasthoudt, hoe de hoeveelheid data die ze genereren wordt gebruikt en beheerd, hoe de relaties met traditionele business partners – zoals het verkoopkanaal – worden herzien en welke rol bedrijven moeten spelen als de industriegrenzen worden verlegd.

Doorlopende coördinatie in hele waardeketen

Software en diensten staan dus steeds vaker centraal bij industriële bedrijven. Het is van belang dat fabrikanten personeel inzetten met verschillende werkstijlen en verschillende achtergronden. De ontwikkeling van software gaat namelijk in een veel sneller tempo dan de ontwikkeling van de traditionele maakindustrie, en dat vraagt om flexibiliteit.

Productiebedrijven zijn onderverdeeld in functionele eenheden zoals Research & Development, productie, verkoop, marketing en IT. Met de opkomst van slimme, verbonden producten, komt dit model op losse schroeven te staan. Er ontstaat behoefte aan doorlopende coördinatie van productontwerp, werken in de cloud, verbetering van de dienstverlening en klantbetrokkenheid. Functionele rollen overlappen elkaar en vervagen. Bovendien ontstaan er geheel nieuwe kritische functies, bijvoorbeeld vanuit de behoefte om alle nieuwe gegevens en klantenrelaties, die voortkomen uit de reacties van klanten, te managen. En realtime feedback van apparaten in het veld daagt het management uit om een andere vorm te vinden dan het reguliere ‘command and control’-model.

“Het naast elkaar bestaan van oude en nieuwe situatie zal verandering van organisatiestructuren bemoeilijken”

Daarnaast moeten de fabrikanten conventionele producten blijven produceren en dat zal op korte termijn waarschijnlijk niet veranderen. Op dit moment vertegenwoordigen slimme producten een klein deel van alle verkochte producten. Het naast elkaar bestaan van de oude en de nieuwe situatie zal het veranderen van de organisatiestructuren bemoeilijken.

Evalueren wat er moet veranderen mag niet met terugwerkende kracht worden gedaan, dat wil zeggen in reactie op de problemen die komen als het IoT-systeem in bedrijf is. Het moet onderdeel zijn van de initiële productontwerpstrategie en dat is overduidelijk iets dat met alle betrokken disciplines (IT, OT, marketing, Customer Operations) besproken dient te worden, zodat iedereen zijn zegje kan doen.

Competenties verweven

Door toepassingen van de IoT-technologie zien we een aantal belangrijke veranderingen in de manier waarop bedrijven zaken doen. Er is een duidelijke behoefte aan een methode om te verzekeren dat de IoT-gedreven bedrijfsveranderingen aansluiten bij de marketingstrategie en vice versa. De IT-gerelateerde competenties zullen voortaan verweven moeten worden in de hele waardeketen van de onderneming. Van C-level management tot aan de aftersales en klantenservice. IT-dingetjes zijn in de IoT-wereld niet meer van de techneuten alleen.

Boban Vukicevic
Strategisch adviseur digitalisering, Lid diverse RvC's, Universitair en Hogeschooldocent bij Digitalecommissaris.com

Boban is onafhankelijk strategisch adviseur digitalisering, digitale commissaris bij diverse organisaties, universitair docent Smart Services en MBA bij Open Universiteit, hogeschooldocent Management Digitale Transformatie en Strategisch Management bij Hogeschool Utrecht, blogger en auteur met betrekking tot digitale innovatie. Hij is een van de pioniers op het gebied van IoT-ontwikkelingen in Nederland. Boban is co-auteur van boeken “Implementing The Internet of Things – Strategy, Implementation and Considerations”, augustus 2017 en "De Revolutie van Internet of Things", februari 2019. Zijn belangstelling gaat uit naar het begrijpen van de impact van digitale technologie op organisaties en sociale praktijken, deze te articuleren en te helpen deze ten goede aan te wenden. Als adviseur, commissaris en docent is zijn missie is om een brug te slaan tussen de technische, bedrijfskundige en maatschappelijke aspecten van de digitale transformatie.

Categorie
Tags

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!