Rik Vera laat je in spiegelbeeld over de toekomst dromen

15 augustus 2018, 09:00

Interview met ‘Extreme Customer Centricity Evangelist’

Over managementboeken wordt vaak gezegd dat ze een eye-opener zijn. Dit geldt zeker voor ‘Managers the Day After Tomorrow’, het debuut van de Belgische trendwatcher Rik Vera. Wil je als organisatie in de toekomst overleven, dan moet je je verbinden met een zo groot mogelijk publiek en ze tegelijkertijd individueel aanspreken, zo zegt Vera. “Je moet nu je business bouwen zoals ze in de Middeleeuwen een kathedraal bouwden.”

“Ik zie de oude bovenwereld en de nieuwe onderstebovenwereld. Een spiegelbeeld dat er toch geen is. Mensen die in de bovenwereld leven en geen enkel besef hebben van wat er zich onder hun radar aan het ontwikkelen is. Tot het nieuwe toeslaat en inbreekt in de bovenwereld.” Met die woorden beschrijft Rik Vera wat hij ziet in de poster van de SF-horrorserie ‘Stranger Things’, te zien op Netflix.

Poster Netflix serie Stranger Things

De poster verbeeldt volgens Vera perfect wat er momenteel in de bedrijfswereld aan het gebeuren is: “De oude wereld verdwijnt en wordt vervangen door de onderstebovenwereld, die ineens de nieuwe bovenwereld wordt. Ik denk dat die overgang – om van de oude naar de nieuwe wereld te komen – een vorm van dromen is. Het is loskomen uit om het even welke fysica en even onfysica zijn. Om dan weer een nieuwe fysica neer te zetten. Dat is waar de meeste bedrijfsleiders het moeilijk mee hebben. Als je naar je businessmodel kijkt vanuit de fysica van de wereld waarin het ontstaan is, kun je het nooit anders bedenken. Als je framing concreet is, dan kun je niet dromerig gaan denken over wat de toekomst gaat zijn. Omdat je vastzit in je dagelijkse realiteit.”

Als Gaudi leren denken

Voor wie vast zit in zijn eigen frame of fysica, heeft Vera een simpel advies: “Trek er even uit en ga dromen over hoe je toekomst er zou kunnen uitzien, los van de dagelijkse realiteit. Bekijk het eens vanuit het spiegelbeeld: kijk eens vanuit de digitale wereld naar je bestaande businessmodel. Dan ga je zien dat je dezelfde bouwstenen kunt gebruiken, maar dat die ondersteboven in een andere volgorde in elkaar zitten.”

“Kijk eens vanuit de digitale wereld naar je bestaande businessmodel”

Gaudi kwam tot zijn tekeningen door zijn kathedraal ondersteboven te hangen, constateert de ‘extreme customer centricity evangelist’ uit België. “Je moet nu je business bouwen zoals ze in de Middeleeuwen een kathedraal bouwden. Ze begonnen, en het duurde vierhonderd jaar voordat het af was. Doe het nu alleen niet traag, maar snel. Fast forward slow architecture. Met een visie, wat geërfde fundamenten, een eerste onaf plan en heel veel voortschrijdend inzicht.”

TREE-principe voor exponentiële groei

Vera: “Als je niet gaat dromen, probeer dan op zijn minst te begrijpen wat er nu om je heen aan het gebeuren is. En wees daar niet blind voor. Amazon heeft nooit op de radar gestaan van grote retailers. Tot 2016 stond Tesla niet op de lijst met potentiële concurrenten van BMW en Mercedes. Men heeft de onderwereld niet gezien en als men het ziet, negeert men het.”

Waar men vooral blind voor is, is wat Vera het TREE-principe noemt. “Vier factoren die exponentieel en eigen zijn aan de succesvolle modellen, waarbij klanten massaal overstappen naar die andere wereld. Technologie eerst, een Rode Oceaan, Engagement van de klant en een Ecosysteem. Elk bedrijf kan dat vertalen naar zijn eigen context.”

Rik Vera TREE-principe exponentiële groei

Al die modellen zijn volgens Vera ontstaan in een ‘rode oceaan’. “Het voordeel is dat de klanten van dat model in de bovenwereld lopen en dat die per definitie gefrustreerd zijn. De onderwereld en nieuwe bovenwereldbedrijven hebben de klantenfrustraties als uitgangspunt genomen en dat met de fysica van de onderwereld opgelost: voornamelijk technologie.

De eerste gebruikers concluderen: “Dit is makkelijker, sneller en neemt mijn frustratie weg.” Zij zitten volgens Vera in een netwerkwereld. “Dat is de derde exponentiële factor: het engagement van de klant. Betrek ze bij je operations, ze doen je sales en marketing en de kwaliteitscontrole. Airbnb zet nog een stap verder: daar levert de klant ook kamers. Dat is de kracht van geëngageerde klanten. De vierde exponentiële factor is dat er dan ook hele ecosystemen ontstaan. Universiteiten, start-ups en technologiespelers vuren elkaar aan. Zelfrijdende auto’s gaan daardoor geen tien jaar meer duren.”

Evolutie van de klantrelatie

Zo komen we bij de ondertitel van Vera’s boek: “Connect to many, engage individuals.” Haarfijn legt de auteur in zijn boek uit hoe en waarom de interactie tussen bedrijven en klanten in de loop van de tijd drastisch is gewijzigd.

Daar is ook de beelddenker in Rik Vera weer: “Ik moet in schema’s denken om het duidelijk te maken. Om bedrijfsleiders te vertellen dat de oude wereld is veranderd in de nieuwe wereld, heb ik heel lang zitten zoeken om de relatie tussen bedrijf en mens en tussen mens en mens – in wezen is daar geen onderscheid meer in – duidelijk te maken.”

Overzicht klantinteractie Rik Vera

Bedrijven staan nu voor de grote uitdaging, zo schrijft Vera, om de nieuwe een-op-een (5.0) waar te maken terwijl ze de onderliggende interacties ook nog moeten beheersen. De kracht van het netwerk veel-op-veel faciliteren (4.0), de klant tot centrum van zijn wereld maken en weten dat die zich niets laat opdringen (3.0), zich – indien nodig – bedienen van massacommunicatie (2.0), maar dan wel in lijn met de verwachtingen zoals de klant zijn een-op-eenrelatie ziet (5.0). En ten slotte het inzetten van echte mensen in dezelfde tijd en ruimte als de klant (1.0).

Bedrijven, overheid en samenleving als blockchain

In die evolutie van de klantrelatie zijn we nu bij interactie 3.0, waarbij de klant het centrum is. “Na de 3.0 komt heel snel de 4.0-interactie: de veel-op-veelwereld: de wereld waarin er geen middleman meer is”, stelt Vera. “Dat is nog even moeilijk om je voor te stellen. Niet meer het bedrijf of de klant die de middleman is, niet de overheid of de burger die de middleman is, maar gedistribueerde autoriteit. Geen centraal gezag, maar verdeeld gezag. Dat is een blockchain.”

Blockchain is niet iets dat we hebben uitgevonden, meent Vera. “Het is eigenlijk een resultante van een-op-veel en veel-op-een. Als je dat in elkaar schuift, dan is er geen middleman meer. Iedereen is middleman en niemand is middleman.”

Vera: “We hebben nu een tussenlaag met mensen, omdat de enige communicatiemiddelen die we hadden een tussenlaag vereiste. Maar als de communicatiemiddelen nu zo zijn dat we allemaal met elkaar verbonden zijn, dan is die tussenlaag niet meer nodig. Dan schrijf je alle een-op-veel aspecten, een sterk management en veel controle, weg. Alleen zijn degenen die dat moeten wegschrijven nu net degenen die ervan moeten leven. Dat maakt het heel moeilijk.”

Bedrijven, samenleving en de overheid gaan een blockchain worden, zo is Vera’s stellige overtuiging. “Blockchain is het nieuwe internet. Binnen tien tot vijftien jaar is blockchain even ingeburgerd in onze samenleving als het internet nu en gaan we er even weinig over nadenken. Die veel-op-veelwereld betekent dat elk individu zich daarin belangrijk voelt.”

“Blockchain is het nieuwe internet”

Hoe ontwikkelt zich dat? “Als je kijkt naar wat bedrijven of overheden in dat geval moeten zijn, dan moeten ze een heel sterke persoonlijkheid ontwikkelen: wie ben ik en waar sta ik voor. Het is niet zo dat je je value proposition moet aanpassen en er als een kameleon meer dan honderd moet hebben. Nee, je moet net een sterke persoonlijkheid zijn.”

Disruptie is normaal

Vera: “De eerste echte disruptiegolf hebben we nu gehad, de eerste echte slachtoffers van disruptie zijn niet meer te redden. Maar we moeten voorbij het punt dat we het disruptie noemen: het is op dit ogenblik gewoon een heel snelle evolutie.”

We zijn ondertussen allemaal digital citizens geworden en allemaal gebruikers van de digitalisering. “Als je kijkt naar hoe we in ons eigen privéleven in de afgelopen vijf jaar gigantisch anders zijn beginnen omgaan met onze omgeving, dan moeten we dat met ons bedrijf ook kunnen. Het internet is eigenlijk tot op heden door heel veel bedrijven niet gebruikt als dat machtige instrument waarmee iedereen met iedereen kan communiceren, maar als een heel goedkoop en machtig instrument om van een-op-veel te communiceren.”

Wakker schudden en inspireren

Vera: “Ik zie op heel veel punten dat we nu die omslag aan het maken zijn naar die 4.0-wereld, waarin we met z’n allen wel verbonden zijn en eigenlijk centrale autoriteit minder en minder aanvaarden. We bevinden ons in een kantelmoment in de geschiedenis en het vervelende aan kantelmomenten is dat het vaak bloederige revoluties zijn geworden, waarbij de oude wereld zich verzet tegen de nieuwe wereld. Omdat de nieuwe wereld nog niet echt wetten en wetmatigheden heeft om die wereld vorm te geven. Daar zitten we nu volop in en bedrijven worstelen daarmee.”

“We bevinden ons in een kantelmoment in de geschiedenis”

Vera werkte zelf vroeger in de tapijtindustrie. “Ik was een voorloper, maar als ik kijk wat ik nu weet en al had kunnen weten in 2009 of in 1999, dan heb ik heel veel gemist. Omdat ik te weinig geïnspireerd ben. Omdat ik te weinig aangezet ben om erover na te denken. Ik kreeg te weinig inspiratie om mijn board daarvan te overtuigen. Omdat ik teveel ben opgeslorpt door de dagelijkse realiteit en de dingen die tot mij kwamen allemaal oude economie waren.”

Zoals het een trendwatcher betaamt wil Vera mensen wakker schudden en inspireren. “Niet om te zeggen: ‘Nu ben je bang en ik heb de gouden formule.’ Voor mij is het een soort prediken geworden. Ik ben het sterkst in het verpakken en het brengen van dromen en het aanboren van dromen die bij anderen leven. Ik heb gemerkt dat als jezelf een dromer bent, je anderen ook sneller tot dromen aanzet.”

‘Managers The Day After Tomorrow: Connect to many Engage individuals’ van Rik Vera wordt uitgegeven door Lannoo. Download hier een sneak peek.

Mischa Verheijden
Zelfstandig content strateeg & web copywriter bij Mischa.be

Mischa Verheijden is Nederbelg en woont in Gent (B). Hij is freelance interviewer, storyteller en web copywriter. In het najaar verschijnt zijn boek 'Disrupt jezelf - Omdat nú het moment is én jij degene bent waar je op zit te wachten'.

Categorie
Tags

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!