Verhalen vertellen met de nieuwste technieken

14 mei 2018, 13:00

Fast Moving Targets spreekt met Lighthouse Reports over innovatieve journalistiek

Lighthouse Reports is een journalistiek productiebureau dat zich onderscheidt door gebruik te maken van opkomende technieken bij research en verslaggeving. “We doen veel moeite om een complex verhaal te kunnen maken, dus is het best onbevredigend als het in een krant komt en een dag later weer verdwenen is”, vertelt Ludo Hekman, journalist en creative producer bij Lighthouse Reports. “Vanuit die onvrede zijn we op zoek gegaan naar andere manieren om verhalen te vertellen en die ook bij een andere, jongere doelgroep te laten belanden.”

Recent voorbeeld van een Lighthouse-productie: Track and Trace of the Dutch Arms. Een diepgravend onderzoek naar waar door Nederland verkochte wapens uiteindelijk terechtkomen. “We hebben een open source-onderzoek opgestart, samen met Bellingcat, die daarin gespecialiseerd is. We zijn gaan zoeken naar open source-bronnen en hebben gekeken of we daarmee kunnen ontleden waar bijvoorbeeld Nederlandse pantserwagens of F16’s in de loop der jaren terecht zijn gekomen. We hebben die onderzoeken ook open neergelegd op bijvoorbeeld Twitter: zijn er experts te vinden die hier meer over kunnen vertellen? Dus zowel de onderzoeksmethode als het betrekken van mensen, weken af van de norm.”

“Snelle leercurve dankzij Twitter: in drie stappen bereik je de juiste mensen die je naar specifieke informatie leiden”

Hekman is zeer te spreken over de impact van Twitter. Zo ben je meestal al binnen twee of drie stappen bij de juiste mensen die kunnen helpen met het vinden van specifieke informatie. “Het mooie daarvan is dat je een hele snelle leercurve kunt krijgen. Dat merken we bij een bootcamp over wapenhandel. We zaten met vijftien onderzoekers bij elkaar, je volgt elkaar, becommentarieert elkaar, moedigt elkaar aan, en daardoor boek je heel gefocust heel snel resultaat. Op Twitter werkt dat precies hetzelfde. Je zegt iets, mensen sturen het door en geven commentaar. Het gaat heel snel. Je leert veel meer in veel kortere tijd, dan wanneer je alles zelf moet doorlopen. Dat is denk ik ook één van de redenen geweest waarom het zo’n succesvol project was, waarin we in korte tijd enorm veel hebben kunnen uitzoeken.”

Ook buiten de journalistiek was het een geslaagd project: “Er zijn een aantal Kamervragen gesteld en er komt een debat aan over het wapenexportbeleid. Daar komen gegevens uit ons onderzoek in naar voren. Er zijn meer mensen die het volgen en beter snappen hoe het werkt. En er zijn gesprekken met mensen in Duitsland en Frankrijk om hetzelfde te doen, dat is ook een manier van impact.”

Journalistieke game

Niet elke nieuwe vorm slaat aan. Zo was het idee van een journalistieke game toch minder succesvol. Door het spelen van de game werd steeds meer informatie ontsloten. “We hebben daar onderzoek naar gedaan en daaruit bleek dat op het moment dat je de game ging spelen, de impact groter was dan bij het lezen van een lang stuk, maar dat de drempel om het te gaan spelen best wel hoog was. Je moet er tijd voor nemen en je de regels eigen maken. Dat moet je willen. Daar haakten veel mensen af. Uiteindelijk is die serie vooral succesvol geweest in de onderwijswereld, die het wel is gaan gebruiken.”

Veel nieuwe technieken zijn aanvankelijk duur en ingewikkeld, maar worden steeds goedkoper en eenvoudiger om te gebruiken. Veel technieken lijken ook maar korte tijd interessant: “Heel veel dingen komen en gaan. Dat is de normale cyclus van een hype: heel veel mensen stappen in, gebruiken iets een tijdje, en vallen dan weer af. Maar dat is puur de vorm. Ik ben zelf hoopvol over de herwaardering van onderzoeksjournalistiek. Ik heb het idee dat het toch meer en meer wordt gezien als noodzakelijk voor heel veel partijen om zich te blijven onderscheiden van alle goedkope, gratis content.”

Wat Hekman betreft is open source-journalistiek wel een echt blijvertje: “De controlemogelijkheden zijn ongekend. Je kan op je zolderkamer gaan controleren of die multinational doet wat hij belooft. Dat vind ik een voorbeeld van positieve impact, waar misschien wel veel meer in zit dan wat we er tot nu toe hebben uitgehaald.”

“Controle-mogelijkheden van open source-journalistiek zijn ongekend”

De nieuwste trends waar Lighthouse Reports op dit moment naar kijkt, zijn hoogwaardige satellietbeelden en immersive audio (360 graden audio). Daarvoor wordt altijd samengewerkt met specialisten op het terrein van de nieuwe techniek. “Wij zijn primair journalist, en geen specialist op één van die gebieden.”

Lighthouse Reports kiest er voor om altijd samen te werken met een bestaande mediapartner. “Het is toch belangrijk om met traditionele media-partners samen te werken, omdat het opbouwen van een eigen publiek – dat groot genoeg is om een beetje impact te hebben voor een partij die niet dagelijks of wekelijks met producties komt – best wel lastig te doen is.” Daarbij geeft samenwerken met traditionele media vaak automatisch een kwaliteitsstempel en het pakt gunstig uit voor het binnenhalen van geld. “Veel fondsen stellen dat ook als eis. Die hechten er waarde aan.”

Leonieke Daalder is politicoloog en journalist. Ze werkte voor onder meer Radio Noord Holland en de VPRO. Bij de laatste omroep was ze verantwoordelijk voor crossmediaal project 3VOOR12 dat onder haar leiding onder meer de Prix Europa, Gouden Pixel, Pop Pers Prijs en UPC Digital Award won. Ze is een van de oprichters van Fast Moving Targets. Ze schrijft, interviewt, onderzoekt, filmt, presenteert. leonieke.daalder@gmail.com

Categorie
Tags

Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!