Zó maak jij je tekst aantrekkelijk voor je lezers

Schrijf zoals je praat: 12 tips om je lezer te boeien en te binden

Als je tekstschrijver of ‘contentcreator’ bent, is het belangrijk om duidelijke en op je lezer gerichte artikelen te schrijven. Maar hoe kun je hen gemotiveerd houden zodat ze je hele tekst lezen en niet halverwege afdwalen of wegklikken uit verveeldheid? De 12 tips in dit artikel helpen je teksten te schrijven die aantrekkelijk zijn én blijven voor je lezers. Schrijf alsof je muziek componeert.

“Content builds relationships. Relationships are built on trust. Trust drives revenue.” Dat moet wel de kortste samenvatting zijn waaróm contentmarketing zo belangrijk kán zijn voor het hoogste doel van marketing: revenue. Hij komt trouwens van schrijver Andrew Davis.

Misschien herken je het van je schooltijd: die ene leraar met een monotone stem waarbij iedereen in slaap viel. Hoofden schuin, geeuwen en slaperige ogen. Als contentmarketeers kunnen we het ons uiteraard niet veroorloven om zo’n slaapverwekkend effect op ons publiek te hebben. Lezers hechten waarde aan de schrijfwijze, de cadans en de toon van de woorden; zeg maar de ‘innerlijke leesstem’ van de lezer. Hoe kun je die monotone inhoud tegengaan? Wat is het beste tegengif? Donald M. Murray zei ooit: “Effectief schrijven is een gesprek hebben met je lezer.”

Naar aanleiding van een interessant artikel van het Contentmarketing Institute leg ik je graag 12 tips voor over hoe je een zo prikkelend en zo goed mogelijk op de lezer gericht artikel kunt schrijven. Ik beperk me even tot een overzichtelijke samenvatting, mocht je het volledige artikel willen lezen verwijs ik je graag naar het oorspronkelijke artikel.

Vooraf: het is goed te weten dat dit artikel tips bevat en geen regels. Je kunt ze gebruiken waar en wanneer je dat nodig vindt, maar je kunt ze natuurlijk ook negeren wanneer je denkt dat ze weinig toevoegen (of vindt dat er een open deur wordt ingetrapt). Komen ze:

1. Stel boeiende vragen aan je lezers

Als je vragen stelt in je tekst zullen je lezers eerder geboeid zijn en stimuleer je als het ware een gevoel van een gesprek. Door deze vragen laat je zien dat je met je lezers praat; niet dat je via hen praat. Vragen kapen de aandacht van je lezer. Als je een vraag stelt, gaan de hersenen hier een antwoord op bedenken. In die tijd kunnen ze nergens anders over nadenken, waardoor je de aandacht van de lezer kan vasthouden.

Zorg voor de nodige knapperigheid in je zinnen

2. Gebruik korte zinnen

Hoe langer de zin, hoe moeilijker het is om deze te lezen. Rudolph Flesch zei daar ooit over: “Hoe langer de zin, hoe meer ideeën uw geest in overweging moet houden tot de uiteindelijke beslissing valt over wat alle woorden samen betekenen.” Langere zinnen zijn complexer door het grotere aantal bijzinnen, voorzetselzinnen, enzovoort. Meer mentaal werk dus voor de lezer. Kortom, als een zin te lang is, zal je lezer dit als onhandig interpreteren. Een korte zin is veel gemakkelijker te verwerken. Zorg wel voor de nodige knapperigheid in je zinnen. Dat kan je doen door korte zinnen als basis te gebruiken, en deze af te wisselen met middelgrote zinnen. Zo houd je je lezers scherp en breng je ritme aan in je tekst.

3. Ga complexe woorden uit de weg

Gebruik eenvoudige woorden, waar dat kan. Ze zijn aangenaam, bieden weinig weerstand en zijn makkelijk te begrijpen. Complexe woorden moet je lezer eerst nog decoderen en veel lezers raken ook niet onder de indruk van moeilijk taalgebruik.

Lezers raken niet onder de indruk van moeilijk taalgebruik

Uit onderzoek is zelfs gebleken dat lezers de schrijver van een tekst die loopt te zwaaien met complexe woorden beschouwen als iemand met een lagere intelligentie. Een soort overcompensatie dus. Onthoud: Houd je tekst eenvoudig, maar interessant.

4. Negeer de grammaticapolitie

Als het erop aankomt kan de taalnazi je beste vriend zijn, maar wees voorzichtig: als je ze toelaat, zal je creativiteit worden beperkt en je geest zal weinig verbeelding meer toelaten bij het schrijven van je tekst. Je lezer is veel belangrijker dan de grammaticapolitie. Overtreed daarom, als dat nodig is, gewoon de taalwetten. Sterker: sommige grammaticale wetten verdienen enige ongehoorzaamheid. Duidelijkheid is veel belangrijker (maar laat natuurlijk wel even checken of je geen dt-tje laat staan).

5. Focus op ‘jij’

Een goede manier om je lezer vast te pakken is om te focussen op ‘jij’. Stel je voor dat je met een vriend praat. Als je ‘jij’ in plaats van ‘u’ in je tekst gebruikt, zal de lezer eerder het gevoel hebben dat de tekst op hen is afgestemd.

6. Ruil ‘wij’ in voor ‘ik’

Natuurlijk hangt het af van de context, maar over het algemeen klinkt het woord ‘wij’ onpersoonlijk. Dat is met name het geval als het gebruikt wordt om vertrouwen te wekken bij een lezer. Als je ‘wij’ gebruikt zeg je als het ware tegen de lezer dat hij of zij een vertegenwoordiging is van een groep, een symbool. Het nadeel is dat symbolen min of meer gezichtsloos en daardoor ongrijpbaar zijn. Bij het gebruik van het woord ‘ik’ is dat niet het geval. Dat woord heeft maar één beeld en dat ben je zelf. Door ‘ik’ te gebruiken lijkt de tekst meer op een gesprek. ‘We’ kun je daarentegen weer wel gebruiken als je verwijst naar jezelf en de lezer samen. Als je dat in de juiste context doet breng je juist eenheid tot stand.

7. Ban verwarrend jargon per direct uit

Weleens een juridische tekst bestudeerd? Constant in jargon schrijven en spreken wordt ook wel gezien als de ‘vloek van kennis’. Als je eenmaal iets weet is het lastig om je voor te stellen hoe het was om dat niet te weten. Zo is het moeilijk om onze kennis met anderen te delen, omdat het lastig is voor te stellen hoe het is om als lezer niets over een onderwerp te weten. Volgens onderzoek zwakt de interesse van je lezers af als je jargon gebruikt in onderwerpen als wetenschap. Het gebruik van moeilijke, gespecialiseerde woorden geeft je lezers als het ware een signaal dat ze er niet bij horen. En ergens niet bijhoren ‘builds’ niet bepaald ‘relationships’.

8. Harmoniseer je zinnen

Al je woorden bij elkaar vormen melodieën. Uiteraard verfijn je die door interpunctie. Ga niet schrijven vanuit het idee dat je inhoud maakt voor je lezers. Schrijf alsof je muziek componeert die op maat gemaakt is voor de oren van je lezer. Gebruik overgangswoorden om een ritme tot stand te brengen. Als je géén harmonie aanbrengt in je tekst, gaat dat ten koste van begrip van je lezer. Je onderbreekt als het ware het gesprek dat je met hen voert. Lange, korte en middelgrote zinnen wekken een gevoel van beweging op: een gevoel van ritme dat ertoe bijdraagt dat je een echt gesprek met je lezers voert.

Zo kom je erachter welke woorden sméken om erkenning

9. Benadruk woorden

Als je een mondeling gesprek voert met iemand leg je nádruk op sommige woorden. Maar hoe doe je dat in je gesprek met je lezers? Dat kan onder meer door woorden cursief te maken. Lees je tekst eens hardop voor. Zo kom je erachter welke woorden sméken om erkenning. Díe woorden kan je cursief maken. Donald M. Murray vond het oor de uiteindelijke redacteur, niet het oog. Je kunt, zeker in Nederlandse teksten natuurlijk van álles uithalen om klemtoon te leggen, aandacht te plaatsen, de lezer te helpen je tekst te lezen zoals jij ‘m uit zou spreken. Er is veel verschil tussen: zó loopt de zin, zo lóópt de zin en zo loopt de zín. Loopt een zin eigenlijk wel of kan een zin helemaal niet ‘lopen’? Hou het binnen de perken, maar speel met leestekens (en vergeet de grammaticapolitie, zie punt 4).

10. Serveer je tekst uit in hapklare brokken

Als je een lang blok tekst schrijft kun je dat vergelijken met luisteren naar iemand die spreekt zonder pauzes. Je lezer krijgt geen tijd om op adem te komen om elk punt in je tekst te verwerken. Het is daarom van belang om je tekst in hapklare brokken op te dienen. Dat kun je doen door de tekst visueel aantrekkelijk te maken. Maar ook door te kiezen voor korte alinea’s en het toevoegen van witruimte.

Maar waarom? Wel, je maakt het de ogen van je lezers veel gemakkelijker, wat weer bijdraagt aan het gegeven dat ze je tekst sneller zullen begrijpen. Je maakt de inhoud veel verteerbaarder. De tussenkoppen maken goed duidelijk wanneer je van gespreksonderwerp verandert.

11. Maak gebruik van samenstellingen

Merk je weleens hoe vaak je samenstellingen hoort in gesprekken? Als je erop let merk je dat ze er vol van zitten. Samenstellingen maken spraak namelijk glad en zonder zou onze spraak hobbelig klinken. Luisteraars voelen dat. Zoiets moet je ook in gedachte houden bij het schrijven van je tekst. Een waarschuwing is hier op z’n plaats trouwens, want we vertaalden deze tips uit het Brits: Duits, Nederlands en Engels hebben andere regels met betrekking tot samenstellingen: In het Engels schrijf je veel meer los (marketing manager). In het Duits schrijf je nóg meer aan elkaar (Kriminalhauptkommissar). De Nederlandse regel is dat je aan elkaar schrijft wat aan elkaar kan in één zelfstandig naamwoord. Zoek dat uit of laat je tekst nakijken, want een Rijks Museum hebben we écht niet.

12. Straal je persoonlijkheid uit in je tekst

Wanneer je je tekst persoonlijkheid meegeeft, zullen je woorden ademen en tot leven komen. Je tekstinhoud zal veel menselijker aanvoelen bij je lezers. Het resultaat daarvan is dat de lezers als het ware je ‘stem’ kunnen horen. Jacob Nielson zei ooit: “Een zekere mate van persoonlijkheid – de ‘stem van de auteur’ – maakt teksten aantrekkelijker: gebruikers houden niet van saaie, onpersoonlijke teksten”. Dat geldt overigens niet alleen voor mensen, maar ook merken kunnen zo’n persoonlijke stem hebben: Coolblue, Ikea, Hema, je kent de voorbeelden. Die corporate persoonlijke stem kun je delen met andere tekstschrijvers maar alles begint met te ontdekken wat jouw tekst jouw specifieke persoonlijkheid geeft.