Toegegeven, er wordt nogal wat onderzocht aan het marketingvak momenteel, maar daarbij gaat het steeds om stukjes en onderdelen. Het onderzoek dat NIMA momenteel uitvoert gaat een spade dieper en vraagt vooral uit wat het is om in marketing te werken. Op een marketingafdeling, bij bureaus, als zzp'er of interim. 

De NIMA Marketing Day ontwikkelde zich in de afgelopen jaren zo'n beetje tot de traditionele heads-up voor échte marketeers, zo vlak voor de vakantie. Relaxt en toch hardcore inhoudelijk, cocktails nippen en toch over je werk praten, beetje snackend langs de podia vol merken schuiven, als waren het foodtrucks. Oprechte verhalen van marketingprofessionals. Bijna tweeduizend m/v op een kluitje. Gezellig. Maar dat werd 'm dus niet in 2020.

Plak ergens ‘marketing’ achter en na het eerste congres hebben we het al over een hype. Denk aan neuromarketing en influencermarketing. Zo gek liep het niet met ‘aandachtsmarketing’, maar de term is toch een behoorlijk eigen leven gaan leiden.

Iedereen die weleens in een organisatie heeft gewerkt waar een échte salesafdeling, of een salesteam, aan het eind van de funnel lonkt, weet dat er nogal wat culturele verschillen kunnen bestaan tussen ‘de marketing’ en ‘de sales’. Met name in bedrijven die zich richten op zakelijke klanten kun je bijna op de parkeerplaats al zien wie waar werkt. Althans zo luidt het vooroordeel, want in werkelijkheid is sales natuurlijk onderdeel – of misschien het doel – van het marketingproces.

Marketingprofessionals werken vaak samen met externe creatieven die een merk of product moeten activeren. Dat kan op allerlei manieren, waarmee meestal grote belangen zijn gemoeid. Financieel en strategisch. Reclamebureaus, designbureaus, online bureaus; er komen nogal wat voorstellen voorbij om te beoordelen. Dat levert ongemakkelijke gesprekken op rond 'een goed gevoel' of gewoon smaak. Het kan ook gestructureerder.

De kortetermijn-crisisdruk en de door adrenaline gedreven actiemodus zijn zó stevig, dat het iedere zinvolle marketingdiscussie frustreert. In deze tijd moet je als marketeer de discussie leiden, de kaasschaaf hanteren en vooroplopen in de transitie. Maar waar marketeers zich vaak bijzonder goed kunnen verplaatsen in de externe klant is de verdiepingvaardigheid naar de interne klant soms bedroevend mager. En daar komt het wel op aan, bij dapper marketing leadership.

Als de drivers die belangrijk voor ons zijn worden gestimuleerd, ervaren we een prettig gevoel van welbehagen en geluk. Hoe meer een merk appeleert aan die drivers, hoe hoger de aantrekkelijkheid van een merk, het brand appeal. Als je weet hoe aantrekkelijk je merk is en hoe je het aantrekkelijker kunt maken, kun je de stap maken naar gedragsverandering via gewoonten die op een natuurlijke manier in je leven passen. Die nieuwe gewoonten kun je voeden en aanwakkeren. 

Ralf Strauss is niet alleen voorzitter van de Duitse marketingvereniging, maar tegenwoordig ook van de Europese 'moeder aller marketingclubs', de EMC. Met recht een eindbaas marketing dus. Digitalisering en betere organisatie van marketing moet professionals in het vak in staat stellen écht potten te breken. Ook bij de lange weg terug omhoog die de samenleving, de economie en het vak te wachten staat: "Als je marketing vergelijkt met terreinen als supply chain, controlling en finance is het niveau van digitalisering daar veel beter ontwikkeld".

De vraag of we na de crisis wel écht terug willen naar de oude manier van werken roept links en rechts emotie op. Het blijkt namelijk nogal af te hangen van de vraag wat je daarmee bedoelt. Velen missen het échte overleg, vooral met collega's, maar voor sommige vormen van digitaal onderwijs blijkt videobellen juist weer een uitkomst. Wat wel werkt en niet zullen we leren, maar ervaring uitwisselen is de eerste stap. NIMA B/C in One Day werkt prima. 

Kom, we praten elkaar de put uit. In de nieuwe economische werkelijkheid gaan banen wegvallen, worden posities tegen het licht gehouden en zul je jezelf moeten verkopen. Of je moet juist brainpower ínkopen. Voor marketeers die langer dan vijf jaar van school zijn, heeft het zin om eens onder elkaar te zetten wat ze zoal hebben uitgevoerd, behaald en bijgewoond. Eén punt per intensief uur, dertig per jaar, kom je daaraan? Mooi!

De recente corona-lockdown heeft er bij lesgevende instanties voor gezorgd dat er redelijk snel en pragmatisch oplossingen werden gezocht die het mogelijk maken om lessen, klasjes en colleges voort te zetten. Zo ook in marketingonderwijs. Dat gaat met wisselend succes. Lesgeven gaat prima, vragenrondjes ook, interactie tussen studenten onderling gaat beter als je elkaar eerst ‘echt’ hebt gezien. Een samenvatting van een maandje ervaring met marketingonderwijs in tijden van intelligent thuiszitten.

Marketeers, en met hen de bureaus en zelfstandigen die diagnose, strategie en tactiek leveren, zitten in zeer zwaar weer. Dat zal de gemiddelde Nederlander weinig boeien, maar dat uitgerekend reclame en marketing niet tot de vitale beroepen van de samenleving worden gerekend, kun je met enige ironie best ter discussie stellen. Juist nu de tijd zwanger is van purpose, lijkt het vak vitaler dan ooit. En met anticyclisch adverteren zet je de toekomst naar je hand. Dat is geen mening maar een feit. De tussenstand van een vak in transitie.

De begrippen ‘purpose’ en ‘marketing’ verdragen elkaar niet echt. Steeds meer consumenten gruwelen van merken met een fake purpose; gelukkig komen die merken er ook steeds minder makkelijk mee weg. "Wij marketeers zijn er meestal als de kippen bij om successen te adapteren, of kopiëren. Misschien kunnen marketeers beter met hun poten van purpose afblijven."  

Veel bureaus en zzp'ers onder de professionals in marketing, communicatie en sales zitten van de ene op de andere dag zonder werk; opdrachten zijn ingetrokken of worden niet verlengd. Pitches gaan sowieso niet door, maar ook de bedrijven waar marketeers werkzaam zijn worden geraakt. Omzet wordt op zijn best uitgesteld en de effecten daarvan zijn pas op langere termijn zichtbaar.