Column

Je hebt merken en probleemmerken. Probleemmerken zijn merken met zwakke of negatieve associaties die hun groei of voortbestaan bedreigen. Die merken vind je overal. Zelfs in de beste families. Zo ontdekte voedselfabrikant Heinz Kraft afgelopen jaar dat het een aantal probleemmerken heeft. Door bezuinigingen op merkcommunicatie en productontwikkeling moest het ruim 15 miljard dollar aan merkwaarde afschrijven. Helaas staat dit voorbeeld niet op zichzelf. De effectiviteit van merken neemt de laatste jaren steeds meer af. Je kunt je daarom afvragen of het merk anno 2020 niet zelf een merkprobleem heeft.

Purpose is hot. Als je googelt op purpose krijg je 2,8 miljard resultaten. Even voor de beeldvorming: dit is meer dan healthy (2,4 miljard), cats (1,1 miljard) en peace (1,8 miljard). Voor steeds meer bedrijven is purpose onderdeel van de strategie. Vorig jaar werkte ik samen met drie bedrijven, die hun strategie echter aan hele andere pijlers ophingen. Een grote corporate zweerde bij een gevisualiseerde visie, een maatschappelijke organisatie wilde intern eenheid creëren met een missie, visie en kernwaarden, en een hippe startup hing alles op aan een Big Hairy Audacious Goal. Wat is nu de heilige graal? Purpose? Of toch iets anders?

Schrijf jij voor je eigen bedrijf of ben je marketeer of copywriter en wil je best graag een lossere toon, maar vind je dat ook spannend? Hoe ver kun je gaan zonder dat mensen afhaken? Zonder dat klanten of potentiële klanten afhaken? Best ver, als je maar jezelf bent.

Online retail blijft een businessmodel dat het maar niet waar kan maken. Topmensen fantaseren er maar wat op los, en goochelen, toveren en fabuleren over omzetgroei en winst is eerder normaal dan uitzonderlijk in deze branche. Het verdraaien van de waarheid vinden we inmiddels zo gewoon dat zelfs de journalistiek weinig moeite meer doet om de échte waarheid boven tafel te krijgen.

Opgespoten lippen, donkere ingekleurde wenkbrauwen, zwaar opgemaakte ogen, wimperextensions, opgehoogde jukbeenderen en een smalle neus. Zo ziet het perfecte Instagramgezicht eruit. De Kardashians en andere influencers hebben een nieuwe schoonheidsesthetiek geïnspireerd, waardoor iedereen er precies hetzelfde uitziet, duckface and all. Zijn we hierin niet volledig doorgeslagen?

Als een creatief idee niet on strategy is, maakt dat het dan een slecht idee? Wat mij betreft niet. Al ben ik er wel van overtuigd dat strategie nodig is om te bepalen of het het juiste idee is. Of strategie alleen vóór het ideeën bedenken hoort, of ook daarna mag, daar zijn niet alle strategen het over eens. Dat bleek maar weer toen ik op 'Strategy Twitter' deze aloude discussie opnieuw aangewakkerd zag worden.

We denken onze klanten te kennen. Door alle data die we van ze hebben kunnen we gedrag voorspellen. Of toch niet helemaal? We verdrinken in data, maar hunkeren naar écht inzicht. Die realisatie werd duidelijk in een platenzaak, waar een voorspelbare klant toch wat minder voorspelbaar bleek dan gedacht…

Waarschijnlijk ben ik niet de enige vakgenoot die met een plaatsvervangend gevoel van schaamte zat te kijken naar de uitzending van Zondag met Lubach van 15 december, waarin Arjen Lubach de campagnes van de Nederlandse Loterij zo ongeveer bij de enkels afzaagde. Extra pijnlijk omdat de glitters van de Effie-uitreiking nog in de coulissen van het Concertgebouw liggen en de bekendmaking van de Adverteerder van het Jaar uitgebreid werd meegenomen in het item. 

Terugblikken en voorspellen, we worden er zo blij van. Vooral op de (bijna) laatste dag van het jaar! We kijken terug op voorspellingen van afgelopen jaar: wat is er uitgekomen, wat niet? En natuurlijk is er een vooruitblik. Wat staat er komend jaar te gebeuren in het land van marketing, retail en e-commerce?

'Sorry we missed you' is de nieuwe film van tweevoudig Gouden Palm-winnaar Ken Loach, de regisseur die ons eerder trakteerde op 'I, Daniel Blake'. Een rake film, die je vooral doet nadenken over de huidige maatschappij. En over de platform-industrie.

Wat vliegt de tijd, ineens staat het nieuwe jaar voor de deur. En niet zomaar een jaar, maar het jaar 2020. Hoeveel marketingplannen zijn er het afgelopen decennium niet geschreven met dat magische jaar als deadline? Grootse plannen, hoge ambities en vooral rigoureus andere marketing. Want we waren er allemaal van overtuigd dat marketing in 2020 fundamenteel anders zou zijn en dat er nieuwe wetten zouden gelden voor succes. En nu is het zo ver: wat is ervan terecht gekomen en wat kunnen we daarvan leren?

Resultaten vielen tegen. Er werd door de stakeholders vergaderd of doorzetten van de Minimum Viable Product wel zin had. Falen hoort bij innovatie, sprak iemand die er verstand van had en dat was het dan. Dit is de zwanenzang van een MVP.

Wehkamp kondigt aan dat de focus wordt verlegd van groei naar winstgevendheid. Maar is dat iets nieuws? Het verhaal Wehkamp staat niet op zichzelf. Het staat voor veel verhalen in e-commerce. Het staat voor het geloof in een pot met goud, ergens aan het einde van een regenboog, gevoed door groei en het idee dat groei op de een of andere manier altijd zal leiden naar financieel succes. 

De mens is (instinctief) altijd bang geweest voor wat hij niet kon verklaren, waar hij geen controle over had of dat wat superieur is aan hemzelf. Dit vertaalde zich in verhalen en rituelen, en leidde tot bijgeloof en goddelijke aanbidding. Artificial Intelligence raakt ons mensen op al die drie punten – onverklaarbaarheid, gebrek aan controle en superioriteit – en roept daarom diezelfde angst en verheerlijking op. Zijn er slechts twee uitersten denkbaar?

We kunnen objecten heel makkelijk vermenselijken, maar we kunnen ook mensen óntmenselijken. Recent onderzoek gebruikt een reclame-context om aan te tonen dat die twee elkaars tegenovergestelde zijn. Afhankelijk van of de consument focust op het product of degene die het aanprijst, kan de attributie van menselijkheid een reclame helpen, of juist schaden. Als René Froger opticien Eyelove aanprijst, wie profiteert er dan meer: Eyelove of René?