Storytelling en ‘gevoelige’ verhalen: waar moet je op letten?

Er was één woord dat bleef hangen

“Ik besef dat het kort dag is, Edwin, maar ik heb een probleem.” Een contact uit het verleden die ooit een presentatie van mij had gezien, belde mij op een donderdag. Hij geeft gratis trainingen aan Stichting Wensambulance Brabant en had voor de vrijwilligers een kennisdag op zaterdag georganiseerd. Maar één van de sprekers was ziek, dus zocht hij vervanging. Ik had die dag toch geen afspraken, dus ik besloot te helpen met een presentatie over het (online) delen van verhalen. En ik had ze beloofd alle tips uit de zaal te verzamelen. Dus bij deze: waar moet je op letten bij het delen van ‘gevoelige’ verhalen? Want in het geval van Wensambulance Brabant gaat het om gevoelige verhalen.

Ook gevoelige verhalen mogen worden verteld

“Onze stichting heeft alles met de dood te maken en toch bouwen we prachtige momenten.” Als terminaal zieke Brabanders nog één keer iets willen zien, helpt Wensambulance Brabant ze met het maken van die reis. Bijvoorbeeld een laatste keer de zee zien of de Efteling. Omdat deze mensen zeker weten dat ze niet lang meer hebben, is er meestal sprake van berusting. Dat levert mooie verhalen op.

Het online delen van deze verhalen gebeurt echter maar mondjesmaat. Dat is ergens ook logisch. Zeker in Brabant houden we niet van doortimmerde marketingcampagnes vol sentimentele foto’s. De deelnemers aan de kennisdag gaven echter toe dat er best veel kansen om verhalen te delen niet werden verzilverd. Jammer voor de verhalen zelf, maar ook omdat die verhalen nieuwe deelnemers kunnen aantrekken; of nieuwe vrijwilligers of sponsoren.

De haken en ogen bij het delen van ‘gevoelige’ verhalen

Aan het online delen van verhalen zo ‘dichtbij de dood’ zitten natuurlijk veel haken en ogen, zo bleek wel uit de gesprekken op de kennisdag. Waar je op moet letten bij het delen van ‘gevoelige’ verhalen is het volgende:

• Het overbrengen van enthousiasme voor het doel is het allerbelangrijkste. Dat kan van mond-tot-mond en in presentaties, maar ook online met authentieke verhalen en foto’s. Pas daarbij op voor vals sentiment: probeer geen tranen te trekken, maar je hoeft ze ook niet te vermijden. Naast het overbrengen van enthousiasme kunnen verhalen ook onzekerheden en angsten bij potentiële ‘vragers’ wegnemen. En mogelijke vooroordelen: bijvoorbeeld ‘de wachtlijst zal wel lang zijn’).
• Het online delen van verhalen dient natuurlijk te gebeuren met toestemming van de betrokkenen, en liefst verwijder je alle herkenbare verwijzingen (naam, exacte locatie et cetera).
• Het online delen van foto’s (bijvoorbeeld op Facebook) kan gevoelig liggen:

  • Foto’s van mensen plaats je natuurlijk nooit zonder toestemming. En let op: als je mensen om toestemming vraagt, voelen ze zich misschien te schuldig of ongemakkelijk om ‘nee’ te zeggen.
  • Je hoeft mensen niet per se in beeld te brengen; een subtiele foto van de situatie kan natuurlijk al heel mooi zijn; “Een foto van de ambulance bij de zee is al mooi”.
  • Als mensen, of hun families, zelf foto’s op social media delen, is het geen probleem om die te liken of delen. Let er wel op dat niet alle vrijwilligers zelf op foto’s willen.
  • Je kunt het ‘zelf delen via Facebook’ voorzichtig op de dag benoemen, mochten mensen zelf niet op het idee komen. Natuurlijk moeten ze zich niet verplicht voelen, anderzijds neem je zo misschien een aarzeling weg (“ik dacht dat jullie dat liever niet hadden”).

Verder zijn er met verhalen nog andere mogelijkheden:

• Verhalen kunnen ook worden gebundeld in een (e-)boek, tegenwoordig zijn er verschillende manieren om ze zelf uit te geven via printing on demand.
• Nabestaanden willen hun verhaal soms later nog doen; bij de evaluatie kan gevraagd worden of men daarvoor open staat.
• Vrijwilligers kunnen ook interessant zijn om eens een podium te geven middels interviews (schriftelijk of video). Dat kan intern (intranet?), maar als zij dat willen ook extern (website, Facebook). Vrijwilligers kan gevraagd worden de bedrijfspagina op Facebook te volgen en verhalen die ze leuk vinden te liken.
• Over en van de sponsoren kunnen wellicht ook authentieke verhalen verzameld en gedeeld worden.

Prudent

Er was één woord dat die dag viel en dat bleef hangen: prudent. Ik moest even opzoeken wat het precies betekent, maar het was wel treffend: ‘goed nadenken’, ‘bedachtzaam’ en ‘vol inzicht’.

Het komt van het Latijnse ‘prudens’: met voorbedachten rade. Dat is erg belangrijk bij het delen van ‘gevoelige’ verhalen: je kunt er veel over zeggen, maar uiteindelijk zal je er gevoelig mee om moeten gaan. En met gevoelens mag nooit worden gesold.