Nederlandse tv promoot alcoholgebruik in veel programma?s

Onderzoek naar ?verborgen alcoholreclame? op tv: bij ruim 60% van onderzochte tv-programma?s is alcohol in beeld.

STAP (Stichting Alcoholpreventie) heeft in samenwerking met de vakgroep Communicatie van de Universiteit van Amsterdam (UvA) onderzocht in hoeveel tv-programma?s er sprake is van een verwijzing naar alcohol.

Uit het onderzoek blijkt dat bij 60,8% van in totaal 528 onderzochte programma?s er sprake is van een verwijzing naar alcohol. Bij 80% van de verwijzingen wordt alcohol geplaatst in een duidelijke positieve context: het is lekker, het ontspant of het is gezellig. De meest voorkomende verwijzing is dat je op tv mensen alcohol ziet drinken (bij 6 van de 10 verwijzingen naar alcohol). Bij 81 programma?s was er mogelijk sprake van sponsoring omdat specifieke merknamen van alcoholhoudende dranken duidelijk leesbaar in beeld waren.

Meeste alcohol op commerci?le zenders

Totaal zijn 988 verwijzingen in de 528 onderzochte programma?s aangetroffen. Op de 3 publieke zenders (Nederland 1, 2 en 3) kwamen in 1 week 167 verwijzingen naar alcohol voor en op de 7 commerci?le zenders (RTL4, RTL5, SBS6, Yorin, V8, Net5 en Veronica) 821.

In de onderzochte sportprogramma?s en de fictie-programma?s (soaps, dramaseries en films) komen relatief de meeste verwijzingen voor naar alcohol (respectievelijk in 80% en 75% van de programma?s).

In kinderprogramma?s werden de minste verwijzingen naar alcohol aangetroffen (in 2 van de 35 programma?s. Daarom zijn niet alle kinderprogramma?s en evenmin enkele andere ?onverdachte? programma?s zoals concertuitvoeringen in het onderzoek betrokken.

Alcohol komt meestal positief in beeld

Alcoholgebruik wordt op televisie in ruim 80% van de situaties waarin het voorkomt positief neergezet. Bij 9,2 % van de verwijzingen naar alcohol worden ook negatieve aspecten van alcoholgebruik in beeld gebracht. De positieve uitingen hebben betrekking op de smaak van alcohol (23,6%), het ontspannende effect (24,2%), gezelligheid (19,6%) en verleiding en seksueel contact (8,3%).

Biergebruik is het meest zichtbaar op tv (bij 30% van de verwijzingen) gevolgd door wijn (28%). Sterke drank wordt ook redelijk vaak getoond of genoemd (21,6%).

Het gebruik van de in populariteit groeiende mixdranken komt in tv-programma?s nog relatief weinig voor. Vrouwen drinken op tv voornamelijk wijn, mannen bier en sterke drank, vooral als ze onder elkaar zijn.

Merknamen vooral aanwezig in sportprogramma?s

De mediawet verbiedt het sponsoren door tabaksproducenten en de farmaceutische industrie via zowel publieke als commerci?le omroepen. Sponsoring door alcoholproducenten is niet verboden.

Bij 81 van de onderzochte programma?s (8%) waren specifieke merknamen van alcoholhoudende dranken duidelijk zichtbaar. De onderzoeker geeft aan dat deze programma?s mogelijk zijn gesponsord door de alcoholproducenten, maar het bewijs daarvoor ontbreekt meestal (tenzij de aftiteling de sponsor vermeldt). De merknamen van de biermerken Heineken en Grolsch kwamen het meest in beeld.

Sponsoring vindt bij 40% van de vermoedelijk gesponsorde programma?s plaats in de vorm van ?productplacement?Het bewuste merk komt daarbij duidelijk zichtbaar en opvallend vaak in beeld. Nader onderzoek zou moeten uitwijzen of hier sprake is van

sluikreclame.

528 programma?s van alle omroepen op alcohol onderzocht

Het onderzoek naar ?alcohol op tv? is uitgevoerd in september en oktober 2002. De 528 onderzochte programma?s zijn uitgezonden door zowel de publieke als de commerci?le zenders. Gedurende een week in september zijn alle programma?s van Nederland 1, Nederland 2, Nederland 3, Net 5, SBS6, Yorin, V8 en Veronica bekeken. De programma?s van de ?buitenlandse? commerci?le zenders van RTL4 en 5 zijn gedurende een gehele week in oktober op inhoud onderzocht.

Analyse van alcoholreclame die via de STER wordt uitgezonden zijn in het onderzoek buiten beschouwing gelaten. Volgens Prof. Peter Neijens en Dr. Bas van den Putte van de UvA is het onderzoek ?Verborgen Alcoholreclame? het eerste onderzoek dat inzicht geeft in het beeld van ?alcohol? op de Nederlandse televisie. Neijens en van den Putte: ?Niet kan worden uitgesloten dat het vele voorkomen van alcohol op tv een gering effect op alcoholmisbruik heeft. Bewijzen daarvoor ontbreken echter?.

Bron:

http://www.perssupport.anp.nl/