Economisch weerbericht (68): The Decade of Smart
Voor een structureel positief bericht – “The Decade of Smart” – moeten we ons door een groeiende berg jobstijdingen heenwerken. 1: Europa delft qua invloed het onderspit vergeleken met de G2: Amerika en China. 2: Duitsland wordt gevraagd om Griekenland onder zijn hoede te nemen, maar Spanje lijkt een nog veel groter probleem. 3: Obama moet zich op de werkloosheid concentreren en heeft de Senaat niet langer op zijn hand – Ted Kennedy draait zich om in zijn graf. 4: Na de banken gingen de bedrijven failliet en nu zijn de overheden aan de beurt. Maar er moet nu ook een begin worden gemaakt om de schuldenlast af te bouwen, en dus horen we dit maal 5 George Soros in Davos waarschuwen voor een dubbele dip. 6: Japan, dat via deflatie naar hyperinflatie dreigt te gaan bewegen. CHECK! Dit alles hebben we hier al een tijd geleden voorspeld: van het ObamaDrama tot Chinerica, tot het blijvende gespleten zwaard van Damocles, dat dubbele dip heet, tot aan het belastinggeld, dat op is door het ongekend grote financiële experiment, dat we meemaken. Ongekend groot?
Check dit: groter dan het Marshall-plan, de race naar de maan, de oorlog in Korea, de oorlog in Vietnam en de invasie van Irak bij elkaar; inflatiecorrectie inbegrepen. We begeven ons op de tast in “uncharted territory” en zijn de bordjes “Pas op, drijfzand” al lang voorbijgewaad. Mocht 7, zoals Roubini voor mogelijk houdt, over een tijdje de Chinese zeepbel uiteenklappen, dan is het met de wereldeconomie helemaal gedaan. Over en uit. Dan wordt het “ieder voor zich, nationale staten en individuen.
Wie waagt het om in deze context een positief geluid te laten horen? Het is Sam Palmisano, de CEO van IBM. Sam neemt de financieel-economische crisis als gegeven en gelooft verder heilig, dat slim gebruik van data, ICT en internet in dit decennium samen het lichtpuntje vormen aan het einde van de tunnel. Sam werkt zich dus niet door de groeiende berg jobstijdingen heen, maar laat ze links en rechts liggen voor wat ze zijn, en neemt een ferme vlucht naar voren. Fijn, dat er nog zulke mensen zijn. Ik help het Sam van harte hopen. Maar dan moeten er om te beginnen overal ten minste bergen met ad hoc-agenda’s worden herzien.
Jaap Bloem is in IT since the PC and now a Research Director at Sogeti/VINT. In his days at KPMG Consulting he co-founded the IT Trends Institute. Jaap was a publisher of IT books and editor in chief of IT magazines at Wolters Kluwer. Before coming to VINT, Jaap was the Marketing Executive for the Dutch Chapter of ISOC, the Internet Society. Jaap has co-authored many books and articles, and loves to develop and evangelize ground-breaking thought and insight together with colleagues and partners. Jaap Bloem is in augustus 2018 overleden.
De oorzaak van de financiële crisis is smartelijk te omschrijven als: het drama der matelozen. Zolang we dit niet willen onderkennen zullen we de problemen ondanks alle goede bedoelingen voor ons uit blijven schuiven.
Tijdens de verhoren van de commissie de Wit wordt veelvuldig gewezen, zo ook door onze oud-premier Wim Kok dat het aan kennis heeft ontbroken. Ik geloof er niets van. De wens tot ongebreidelde groei en consumentisme heeft geleid mateloosheid. Tijdens dit proces is de aanwezige kennis, bijvoorbeeld betreffende het leengedrag op het gebied van subprime hypotheken, gebagatelliseerd of genegeerd omdat de eigen mateloze groei belangrijker werd geacht.
Ja Jaap, ik verwacht dat we de komende maanden of jaren steeds meer schermutselingen zien tussen Amerika en China. Het gaat per slot van rekening om de macht. De problemen met Google staan daarom niet op zichzelf. De toezegging van Amerika om aan Taiwan voor zes miljard aan wapens te leveren zal in China niet in goede aarde vallen. Waarom zou Europa niet op goede voet kunnen staan met China? Tot slot een toevoeging aan de opsomming die jij in je column hebt gedaan.
8. Nederlands belastingbetaler wordt aangeslagen door problematiek in andere landen.
De kredietcrisis kan verstrekkende gevolgen hebben voor de Nederlandse belastingbetaler. Als gevolg van financiële tegenslagen, waaronder in Amerika, is de dekkingsgraad van pensioenfondsen enorm gedaald en worden we gedwongen twee jaar langer door te werken. Het is nog maar de vraag of de belastingbetaler de financiële steun aan de grootbanken zal terugzien. Of moeten we deze kosten bekopen met loonmatiging en bezuinigingen. Hetzelfde geldt voor de ICESAVE-affaire.
Nu Griekenland (maar ook Portugal en Spanje) in de problemen dreigt te komen, en wellicht Europa steun zal verlenen, moet de Nederlandse belastingbetaler zijn spaarpot nogmaals omkeren om een bijdrage te leveren door het betalen van meer belasting. Het zou als dit allemaal zo uitkomt wel heel wrang zijn als de Nederlander moet opdraaien voor schulden die men in het buitenland heeft gemaakt terwijl men daar willens en wetens risico’s heeft genomen of zoals Griekenland dit heeft gedaan een verkeerde voorstelling van zaken heeft gegeven over hun financiële situatie bij de toetreding tot de EU.
Schieten in eigen voet? Is dat wat er momenteel gaande is in het bankwezen? Recentelijk is gebleken dat banken maar een beperkte toegevoegde waarde hebben als het gaat om (bijvoorbeeld) het realiseren van beleggingsrendementen in obligatiefondsen. Peter van der Slikke gaat zelfs zover door te veronderstellen dat bankiers op dat gebied volstrekt overbodig zijn. Hij adviseert obligatiebeleggers om zelf aan de slag te gaan.
Achterblijvende rendementen zijn nog tot daar aan toe. Omdat de meeste mensen toch geen flauw benul hebben van beleggen, accepteert iedereen dat er kosten zijn verbonden aan het deskundig en professioneel beheren van een aandelen- en obligatieportefeuille. Vanwege het gebrek aan kennis is het eveneens heel acceptabel om te veronderstellen dat externe factoren, die overigens niemand had zien aankomen, tot achterblijvende beleggingsrendementen hebben geleid. En zolang het goed gaat hoor je daar trouwens niemand over. Kortom, banken hebben op het gebied van provisie-inkomsten jarenlang raak geschoten.
Het is vele malen erger dat zelfs sommige Nederlandse goede doelen geen vertrouwen meer hebben in het bancaire stelsel omdat, zoals het Leger des Heils in het Financieele Dagblad (30/01/2010) stelt, ethische grenzen zijn overschreden. Goede doelen zetten nu meer in op obligaties. Maar of ze het zelf doen? Tja, dat is nog maar de vraag. Ik kan me voorstellen dat zij op grond van dezelfde ethische argumenten er voor kiezen om hun gelden onder te brengen bij Triodos Bank of de ASN Bank.
Bankiers vaak erger dan overbodig:
http://www.welingelichtekringen.nl/bankiers-vaak-erger-dan-overbodig.html
Jaap, het is blijkbaar tijd voor bijzondere initiatieven. Zie: http://www.nu.nl/economie/2174094/animo-praatgroep-anonieme-faillieten-gestegen.html . Het tellen van je zegeningen kost niets, maar bied bij uitstek een kans om belangrijke waarden te (her)ontdekken.
De hang naar groei en naar vooruitgang is een menselijke eigenschap om te overleven en om gemotiveerd te blijven. Er wordt geen enkele uitvinding gedaan met de doelstelling om een stap naar achteren te maken.
Zonder vooruitgang of zonder de boodschap dat het beter en meer kan, zal geen enkele (politieke) partij overleven. Zonder groei hadden we niet bereikt van wat we nu bereikt hebben. Misschien is dat ook wel het dilemma van links.
Wat we vergeten is dat onze wens om er in financieel opzicht op vooruit te gaan, door onszelf wordt gedwarsboomd omdat we ons besteedbaar inkomen uit onszelf verminderen doordat we gebukt gaan onder de rentebetalingen die we uit vrije keuze van de ene salarisbetaaldag naar de andere salarisbetaaldag met ons meezeulen.
Dit gedrag begint al op jeugdige leeftijd (www.nu.nl/economie/2172884/studenten-lenen-steeds-meer.html ). Wat vele studenten zich nu nog niet realiseren, bagatelliseren of voor zich uit schuiven is dat zij nu hun woongenot al consumeren. Een hedonistische levensstijl zal later van invloed zijn op de leencapaciteit van de afgestudeerde student die met zijn lieftallige en knappe partner op zoek gaat naar een leuk en gezellig rijtjeshuis.
Tot slot. Het is niet ondenkbaar dat de huizenprijzen de komende jaren verder onder druk komt te staan vanwege demografische ontwikkelingen, het leengedrag van studenten, andere fiscale (noodzakelijke) maatregelen en of kredietbeperkende maatregelen. Het verruimen van het besteedbaar inkomen kan nu lastig zijn, maar de basis leggen voor een toekomstige individuele voorruitgang gedurende de komende 10 jaar.
Ik heb de uitzending ook gezien. Jammer dat men niet dieper is in gegaan op het verschijnsel van overbelasting bij jongeren. Moeten we met DE KENNIS VAN NU zomaar accepteren dat jongeren het eerste uur verzuimen en dat het om die reden pas een uur later in de gangen van de school spitsuur is? Ik hoop, en ga er eigenlijk ook van uit dat het in de praktijk allemaal reuze meevalt.
Waardoor zijn jongeren overbelast? Volgens mij hebben de meesten nog nooit een toilet schoon gemaakt, hoeven ze zelden boodschappen of andere huishoudelijke klussen te doen, terwijl ze wel in staat zijn om de hele dag online te zijn zodat ze uren achter elkaar met een of ander computerspelletje bezig kunnen zijn. Ze zijn voor elkaar altijd telefonisch bereikbaar om al fietsend aan elkaar door te geven voor welk stoplicht ze nu weer moeten wachten. Sommigen zijn drukker met het plannen van een avondje comazuipen dan met het maken van hun huiswerk en als ze dan toch op stap gaan, zwermen vele tieners op zaterdagavond pas na 23.00 uur met horden tegelijk uit richting de leukste jongerenkroeg van de stad.
Als het allemaal waar is en ik kan me dat bijna niet voorstellen, dan is er zo langzamerhand sprake van een pedagogisch probleem. Een probleem wat zomaar kan uitgroeien tot een economisch probleem doordat toekomstige werkgevers worden geconfronteerd met een hoog ziekteverzuim bij hun jonge werknemers doordat ze snel overspannen zijn en er arbeidsconflicten over de begin – en eindtijd van de werkzaamheden op de loer liggen! Ben ik cynisch? Misschien. Ligt hier een concurrentiekans voor de 67 jarigen?
Mijn punt is dat we in het Westen niet moeten denken dat we alle materiële welvaart die we na het tijdperk van de industriële productie hebben bereikt ook met het grootste gemak kunnen behouden omdat we er recht op hebben. Dat is namelijk niet zo. Als we willen dat onze achterbankgeneratie goed terecht komt dan moeten we vermoedelijk meer aandacht besteden aan oude normen en waarden. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan!
Ligt hier een kans voor links? Ja, dat denk ik wel. Het kapitalistische systeem heeft een te hoog gehalte aan individualisme gecreëerd. Wat dat betreft kunnen we misschien weer wat leren van de Aziaten en op zoek gaan naar een balans. Willen we niets van hen leren, dan kunnen we nog het één en ander leren van onze voorouders die tijdens de Gouden Eeuw voor ons een prachtig fundament hebben gelegd. Wat mij betreft zou het een feest moeten zijn om naar school te kunnen gaan. Er is lesstof genoeg! Aan te vullen met praktische psychologie en het verkrijgen van inzicht over het beheer van inkomen en uitgaven 😉
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!