Uitgeefbranche positief gestemd over eigen toekomst

Volgens sommige mediaprofeten is het einde van het medium print nabij. De voortdenderende digitalisering, de technologische ontwikkelingen – waaronder de opmars van tablets – en het dalende abonnementenbestand zouden duidelijke signalen zijn van een branche die te laat en onvoldoende heeft ingespeeld op eigentijdse manieren van mediaconsumptie. Op het afgelopen week gehouden Uitgeverscongres bleek de spirit echter allesbehalve bedrukt. Zoals gastspreker Dick Molman, CEO Sanoma Uitgevers, het verwoordde: “Versus alle bedreigingen staan evenzoveel kansen.” Niet de minste sprekers (van onder meer Apple, Sanoma, Capgemini en IDTV) gaven – op een soms TED-achtige manier – hun toekomstvisie op deze bedrijfstak die vooralsnog lijkt te grossieren in het recyclen van dode bomen.

Overall waren alle sprekers het er overigens wel over eens dat experimenteren met eigentijdse technologieën, en dan het liefst samen met vakgenoten en middels custom made concepten, een must is. Passief toekijken werd dan ook direct (weer) in de ban gedaan.

Ambities

Dagvoorzitter Leon Bouwman, hoofdredacteur van Adformatie, schetste aan het begin van het congres hoe de ‘traditionele uitgevers’ aankijken tegen ‘het nieuwe uitgeven’ door bloggers te vergelijken met “zolderkamerartiesten die vooral kolder uitkramen” die tevens “een gebrek aan visie hebben”. Een nogal oubollige houding voor wie verder kijkt dan de homepage van menig blog en weet dat het fenomeen webloggen ook een vorm van (experimenteel en eigentijds) uitgeven is.

Dat de innovatiekracht van de Nederlandse uitgevers erg onder druk staat, is gezien dit gegeven niet geheel vreemd. En zeg maar gerust, een understatement. Ambities blijken namelijk zelden goed aan te sluiten bij de realiteit doordat de werkelijkheid nou eenmaal weerbarstiger blijkt dan van tevoren verwacht. Hoe nu verder, was dan ook de onbetwiste hamvraag van de dag.

Eenzaamheid goud waard

Volgens trendwatcher Adjiedj Bakas zou het gapende gat kunnen worden gedicht door als uitgever “vooral het onverwachte te doen” en storytelling in te zetten om nu eens niet de eindgebruiker, maar de eigen organisatie mee te nemen naar een ‘andere wereld’. Daarnaast zou het navelstaren – waar nodig – plaats moeten maken voor een extern gerichte focus. “Vernieuwing komt nooit vanuit de branche zelf, maar van buitenaf”, aldus Bakas.

De futurist, die veelal in Shanghai en omgeving vertoeft, ziet voor de branche een drietal trends. “Allereerst wordt alles financial driven, ook de nu nog gratis nieuwssites.” Daarnaast zal de steeds ouder wordende mensheid, die tegelijkertijd minder slaapt, volgens Bakas meer en meer verveeld raken. Inspelen op zaken als ‘eenzaamheid’ en ‘emotie’, zoals social networks volgens hem nu al doen, hebben in zijn ogen dan ook een gouden toekomst. Tot slot pleitte hij voor nieuwe vormen van ondernemerschap. “Inspelen op de veranderende leefstijlen is key voor het runnen van een succesvolle onderneming.” Een open deur die maar weer eens (terecht) werd ingetrapt.

Learnings

Gezien de uitgeefbranche hoopvol is gestemd over de mogelijkheden van mobile en tablets gaf de Japanse mediagoeroe Kei Shimada een kijkje in de uitgeefkeuken van het Aziatische land. Een succesverhaal over de opmars van revenue shares, open internet, mailing (“who cares about sms-en in 140 characters”) en standaardisatie ten gunste van de experience vormden daarbij de basisingrediënten. Om zijn voorspellingen, dat user generated content en gratis magazines op mobiel de next big thing zijn, op waarde te kunnen schatten, moeten we gemakshalve wel even vergeten dat de Nederlandse situatie – op zowel cultureel gebied en wat betreft de technologische infrastructuur (zoals het beheer en ter beschikking stellen van datanetwerken) – compleet anders is.

Beperkingen

Dick Molman, CEO Sanoma Uitgevers, stelde in zijn betoog dat een “branche waarin jaarlijks 1,5 miljard euro omgaat” nog lang niet aan het einde van zijn levenscyclus is aanbeland. “Magazines are forever”, aldus de topman. Volgens hem zit het probleem overigens niet bij de consument, maar aan adverteerderszijde. “De consument is ons behoorlijk trouw gebleven, maar de adverteerder niet. En dat terwijl we steeds meer afhankelijk worden van de advertentiegelden.”

In het verlengde hiervan opperde hij dat de expansiedrift van de publieke omroep na de komende verkiezingen maar eens moet worden beperkt. “Wij zijn niet gebaat bij een bestel dat zich bezighoudt met andere zaken dan waarvoor het is opgericht.” De overheid zou wat Molman betreft innovatie in alle sectoren moeten stimuleren in plaats van beperken.

Cookies

Molman sprak zich uit tegen de veel besproken nieuwe wetgeving omtrent cookies. “Het is een foute gedachte dat een cookie alleen op basis van opt-in zou mogen. Het maakt het voor de consument namelijk lastiger om te surfen en businesswise schieten we er als branche geheel niets mee op.”

En voor degene die anno 2010 aspiraties hebben om online een magazine te gaan starten, had Molman ook een helder advies: “Online tijdschriften zijn kansloos. Gratis is de trend en dat blijft nog wel even zo.” Het is maar dat je het weet…

iPad serieus medium

De komst van de tablets werd door een aantal sprekers (waaronder Apple natuurlijk) een mooie toekomst toegedicht. Ook hier werd opgeroepen om niet stil te zitten, maar de handen uit de mouwen te steken en mee te werken aan het ontginnen van dit potentieel stukje uitgeefgrond.

Alan Rosenfeld, Business Director Manager bij Apple Europe, wist op liefdevolle wijze de voordelen van de iPad te schetsen door te stellen dat het device: nog meer mensen connect met de in grote mate aanwezige content en het een sterke kostenreductie oplevert doordat printen, opslaan en distribueren van content ermee verleden tijd is.

Concullega Molman, die liever sprak over mono- en multimediale tablets (E-reader vs. iPad), gaf aan tevens veel van de laatstgenoemde tablet te verwachten: “Het is een van de manieren om onze omzet aan consumentenzijde te verhogen. Het apparaat heeft namelijk de eigenschappen van zowel de pc (lean forward) als die van tv (lean backward) en speelt in op de emotie van de gebruiker waardoor het een serieus mediumtype kan worden.” Om zijn woorden kracht bij te zetten, maakte hij bekend dat Sanoma nog dit jaar een iPad-variant van Nu.nl, Autoweek en Viva zal lanceren.

Daden

In hoeverre de geopperde kansen ook daadwerkelijk in de uitgeefbranche tot wasdom komen, blijft koffiedik kijken. Voorspellers zijn een aardige indicator, maar uiteindelijk gaat om het samen oppakken van kansen (“Don’t predict the future, create it”). Gezien de goodiebag bij het verlaten van het congres vol zat met bladen en ander (ongewenst) drukwerk lijken woorden het vooralsnog te winnen van de daden.