Ook de boekenbranche verschuift van bezit naar toegang

Vorige week schreef ik over de digitalisering van lesmateriaal op HBO instellingen. Hier liggen verschillende ontwikkelingen aan ten grondslag, waaronder de digitalisering in de boekenbranche en de hierop volgende verschuiving van bezit naar toegang. In dit blog een aantal veel gehoorde tegenargumenten en mijn antwoord hierop. Daarnaast een aantal bedrijven die op dit moment al bewijzen dat er prachtige dingen mogelijk zijn door de genoemde ontwikkelingen.

Het blog over digitalisering van lesmateriaal op HBO instellingen is geschreven na gesprekken met verschillende uitgevers, en vormde een aanleiding voor meer discussies met uitgevers en andere belanghebbenden. Wat mij opviel in deze gesprekken was dat de meeste mensen die ik sprak in eerste instantie ‘helemaal vóór digitalisering van lesmateriaal’ waren. Het gesprek kwam dan bijna altijd op één van deze twee punten uit:

– Studenten zitten niet te wachten op digitalisering van lesmateriaal

– Als één iemand een boek download, wordt het gekopiëerd en verdient de uitgever niets meer

Deze opmerkingen lijken een constructieve discussie over digitalisering in de weg te staan. Ik wil er daarom graag hieronder op in gaan.

Studenten zitten niet te wachten op digitalisering van lesmateriaal

Dit is een goed punt, het is iets dat uitgezocht moet worden. Niet alleen of studenten behoefte hebben aan digitalisering van lesmateriaal, maar ook of ze er de middelen voor hebben (laptop, tablet, smartphone) en wat ze nu precies van digitalisering verwachten. Waar liggen de mogelijkheden en waar liggen de beperkingen? Door dit uit te zoeken en bij ontwikkeling te kijken naar zaken die studenten belangrijk vinden is de kans van slagen een stuk groter.

Tot we dat echter hebben uitgezocht, kan het geen argument zijn om te stoppen met nadenken over digitalisering. Op dit moment zijn een aantal van mijn studenten onderzoek aan het doen onder studenten, uitgevers en andere stakeholders over de behoefte en de mogelijkheden tot digitalisering van lesmateriaal. Een simpel onderzoek, dat iets moet zeggen over de situatie op Avans Hogeschool Breda. Ook middels experimenteren komen we erachter waar de behoefte ligt en hoe dat we daar het best op in kunnen spelen.

Als één iemand een boek download, wordt het gekopiëerd en verdient de uitgever niets meer

Komt deze quote je bekend voor? Nee? Vervang boek eens door mp3… En nu? Dit was bijna standaard de houding van de muziekindustrie in de jaren ’90 en ’00 als het ging om digitalisering van het aanbod. Door het uitblijven van goed legaal aanbod, heeft het illegale aanbod via Napster, Kazaa en The Piratebay een enorme vlucht genomen. Pas met iTunes en onlangs Spotify zijn er goede legale alternatieven gekomen, voor een behoefte die bij de consument bestaat.

Het is dus zaak om niet te denken in problemen, maar in kansen. Er vindt op dit moment een verschuiving plaats, waarbij mensen steeds meer belang hechten aan ‘toegang’ in plaats van ‘eigendom’. Als ik -zoals via Spotify- alle muziek die ik wil, altijd en overal kan luisteren, waarom zou ik die muziek dan nog willen bezitten? Rdio, MOG en Napster doen in de VS hetzelfde, en Netflix -ook in de VS- doet biedt films en series op deze manier aan.

Dit zou weleens een belangrijk wapen kunnen zijn tegen het downloaden van muziek, films en e-books via torrents en nieuwsgroepen. Het is immers niet nodig om te downloaden of te delen als je altijd (ook offline) beschikking hebt over alle media die je verlangt.

24 Symbols

De toekomst is dichterbij dan je denkt: De Spaanse startup 24symbols doet voor boeken wat Spotify doet voor muziek. Alle boeken staan in de cloud, je kunt meteen beginnen met lezen wanneer je in bent gelogd. 24symbols werkt net als Spotify met het freemium model: Een gratis beperkte versie, en een abonnement voor alle premium content. Helaas zijn er nog niet veel uitgevers aangesloten (klinkt bekend?), dus veel waarde zit er nog niet in het betaalde abonnement. Ook wordt er (nog) geen gebruik gemaakt van multimediale content, maar de ontwikkeling daarvan ligt wel in de lijn der verwachtingen.

24Symbols White Label dat de dienst ook als white-label verkrijgbaar wordt, zodat iedere organisatie zijn eigen ‘Spotify voor boeken’ kan opzetten.

Alles ruikt naar chocola

Geen abonnement, maar zeker vernieuwend is Sidney Vollmer – Alles ruikt naar chocola. Zijn debuutroman ‘Alles ruikt naar chocola’ is ook als app (á €7,99) uitgebracht en biedt erg leuke extra functionaliteit zoals het luisterboek (naast de tekst versie), referenties naar Youtube, Spotify en andere bronnen ín de app. Wanneer de schrijver het in het boek heeft over een muziekvideo, staat er een linkje bij naar de betreffende video op Youtube. Een erg leuke manier om de inhoud van het boek te verrijken met relevante content.

Benchprep

Misschien wel het meest positief verrast was ik toen ik onlangs het Amerikaanse Benchprep tegenkwam. Bijna alles wat ik in mijn vorige blog beschreef, doen zij: Een online leeromgeving waar boeken ‘ingehangen’ kunnen worden, compleet met discussiemogelijkheden, actuele content, toetsing, links met sociale netwerken en toegankelijk vanaf elke laptop, smartphone of tablet. Benchprep doet dat!

Het afrekenmodel is nog steeds een vast bedrag per boek en ik vermoed dan ook dat de inhoud niet regelmatig wordt geupdate of gecureerd. Benchprep kan echter volgens eigen zeggen élk boek binnen 7 dagen omzetten naar hun platform! Ze vragen meer dan een normale boekenprijs, maar je krijgt er als student dan ook veel meer voor. Video, podcasts, presentaties, toetsing, discussie en ook ‘gewone’ tekst uit het orginele boek zijn allemaal terug te vinden op de Benchprep course die je aanschaft.

Op dit moment werkt Benchprep alleen nog voor een aantal Amerikaanse uitgevers en is het aanbod nog beperkt, maar dit moet toch gewoon héél snel deze kant op komen?!

En nu?

We zijn er natuurlijk nog niet. Het internet, mobiel en tablets bieden prachtige mogelijkheden maar zonder het juiste platform en de juiste content gebeurt er weinig. Zal 24symbols net zo disruptive worden als Spotify? Of komt er een Nederlandse partij die zijn eigen Benchprep gaat maken?

Van één ding ben ik echter overtuigd. Het gaat er komen, en snel ook. Het is aan uitgevers of ze hierin mee gaan, of net als de grote platenlabels veel geld verliezen door deze ontwikkeling te ontkennen. Ik hoop op het eerste, en in mijn geval allereerst op een uitgever die het aandurft om constructief na te denken over een online marketing leeromgeving / community.

Ik ben benieuwd…