Great by Choice: de nieuwe parel van ‘Good to Great Jim’

Hoe 10Xers gedijen op fanatieke discipline, empirische creativiteit en productieve paranoia

Hoe kunnen succesvolle bedrijven succesvol blijven, ondanks onzekerheid, ongeluk, chaos en crisis? Dat is het vraagstuk dat Jim Collins – nu samen met Morten Hansen – behandelt in zijn nieuwe boek Great by Choice. De vorige boeken van Jim, waaronder Build to Last en Good to Great, zijn natuurlijk veelbelovend. Daarnaast zullen de barre economische omstandigheden voorlopig nog wel even aanhouden. Alle reden om dit boek onder de loep te nemen.

In ‘Great by Choice’ beschrijven Collins en Hansen de zogenoemde ‘10Xers’, leiders van bedrijven die het minstens tien keer zo goed doen als het industriegemiddelde. Onder de bedrijven zitten onder andere Intel, Microsoft en Southwest Airlines. 10Xers doen drie dingen die hen onderscheiden van minder succesvolle leiders: fanatieke discipline, empirische creativiteit en productieve paranoia. Kort komt het op het volgende neer:

1. Fanatieke discipline: 10Xers tonen een extreme vastberadenheid in hun gedrag: ze zijn consistent in hun waarden, doelen, standaarden en methoden. Het enige dat telt, is het doel dat ze voor ogen hebben en niets mag daarvoor wijken.

2. Empirische creativiteit: als 10Xers onder druk staan, kijken ze niet naar anderen of naar conventional wisdom; ze zoeken voornamelijk naar empirisch bewijs. 10Xers vertrouwen liever op directe observaties, praktische experimenten en tastbare bewijzen. Ze hakken belangrijke knopen door op creatieve manieren, maar altijd op basis van gedegen empirisch bewijs.

3. Productieve paranoia: 10Xers zijn altijd op hun hoede en altijd alert op veranderingen of mogelijke gevaren, zelfs – of juist – wanneer het goed gaat. Vroeg of laat komen er slechtere tijden, en dan moet je voorbereid zijn met plannen, buffers en andere veiligheidsmarges.

Purpose

De motor achter deze drie onderdelen is de drive van de leiders: alle 10Xers hebben een hoger doel dat zij met passie en ambitie nastreven. Al hebben 10Xers soms een ego dat zij willen voeden, dit is altijd ondergeschikt aan hun purpose.

20 mile march

10Xers hebben allerlei middelen om hun visie (onbewust) kracht bij te zetten. Zo is er de ’20 mile march’ die je helpt bij fanatieke discipline. Daarbij stel je per periode een bepaalde target, die je vervolgens consistent nastreeft. Heb je een moeilijk jaar, zet je een tandje bij; heb je een relatief makkelijk jaar, neem je wat gas terug. Dit laatste lijkt vreemd. Maar het behoedt je wel voor ongecontroleerde groei. Bovendien bouw je op deze manier energie op die je kunt gebruiken in een wat slechtere periode.

Fire bullets, then cannonballs

Een andere strategie is om eerst met normale kogels, en daarna pas met kanonskogels te schieten. Zo vind je in de praktijk uit wat werkt en heb je een veel grotere kans om je target te raken.

SMaC

SMaC staat voor specifiek, methodisch en consistent. Het zijn vaak lijstjes met 8-12 punten die je in concrete situaties af moet gaan. Bij alles wat 10Xers doen, passen zij dit toe, om daar waar het kan, de controle te nemen.

Leven of dood

De heren baseren hun bevindingen onder andere op echte leven-en-dood ervaringen. Het boek begint bijvoorbeeld met de case van twee teams die aan het begin van de twintigste eeuw als eerste de Noordpool wilden bereiken. De teams verschilden niet veel van elkaar. Toch was het maar één team dat succes had. Het andere team haalde het einde niet. Wat is het verschil? Uiteraard: fanatieke discipline, empirische creativiteit en productieve paranoia. Geluk speelt een mindere rol: 10Xers zorgen ervoor dat zij gelukkige momenten ten volste benutten en dat zij op ongelukkige momenten zoveel mogelijk voorbereid zijn.

Mijn oordeel

Ik was erg benieuwd wat de toevoeging zou kunnen zijn van dit nieuwe boek. In ‘Good to Great’ heeft Jim immers al uitgelegd hoe je als bedrijf geweldig kunt worden. Great by Choice voegt vooral waarde toe door de relatie van bedrijven met de omstandigheden waarin zij zich verkeren nader te beschrijven. Dat was in Good to Great nog niet gedaan. Soms zul je dingen tegenkomen die niet meer dan logisch lijken. Heb je een groot doel, heb je discipline nodig. Sta je 3-0 voor in de tweede helft, moet je niet opeens laks worden als verdediger. Maar Collins en Hansen laten ook zien hoe je 10X-kenmerken inbed in je organisatie. En dat maakt dit boek tot een geweldige keuze.