Online politiek bedrijven: Is er geleerd van 2010?

Politikos ofwel de burger betreffend. Het is het oud Griekse woord dat ons binnenkort massaal het rode potlood doet grijpen. Zo’n 75% van het land ziet het als zijn of haar recht en plicht de stem te laten gelden. De macht aan het volk, zoals de etymologie van het woord democratie ons leert. Een duizenden jaren oude staatsvorm waarin gelijkheid en vrijheid centraal staan. En toch, iedereen is zich bewust van het feit dat een democratie als de onze een van de betere van de slechtste systemen is. Niet voor niets stemmen ruim een miljoen jonge mensen niet. Om ook deze mensen te betrekken, en met name stemmen te winnen, verandert politiek. Nieuwe gezichten worden ingezet, taalgebruik verandert en politici gaan meer de straat op. Is dit voldoende om de snel veranderende buitenwereld bij te houden?

Verkiezingen 2010

Nog vers in het geheugen liggen de verkiezingen van 2010. De verkiezingen waarbij sociale media voor het eerst echt hun intreden deden. Vele records werden destijds gebroken en maar liefst 350.000 uitingen werden online geplaatst, zo bleek uit de analyse van Buzzcapture. De analyse werd toepasselijk afgesloten met de vraag of sociale media werden gebruikt als marketingtool in plaats van de binding met kiezers te versterken.

Inmiddels ruim twee jaar verder worden vele artikelen gewijd aan politieke voorspellingen op basis van sociale data. Interessanter naar mijn mening is de vraag of politieke partijen geleerd hebben en sociale media integreren in de huidige campagnes. Dichten zij werkelijk de kloof? Benutten ze de mogelijkheden en wordt het gesprek aangegaan?

Buzzvolume en de verdeling


In de maand voorafgaande aan de verkiezingen in 2010 werden ruim 320.000 uitingen geplaatst over de zeven grote partijen. In deze zelfde periode dit jaar waren dit er ruim 718.000. Een toename van maar liefst 125%. Is naast de populariteit van het onderwerp ook de focus van het debat veranderd? Absoluut gezien zien we de sterkste stijging van maar liefst 433% bij de SP. Verrassender zijn waarschijnlijk de toenames van Groenlinks (276%) en D66 (186%). Deze relatief kleine partijen kunnen op behoorlijk meer aandacht rekenen dan twee jaar geleden. Relatief heeft er zich met name rondom de SP en PVV een verandering voorgedaan. Over eerstgenoemde wordt maar liefst 10% meer gesproken, terwijl de PVV veel minder dominant aanwezig is in de online politieke arena.

Voor alle afbeeldingen geldt: klik op de afbeeldingen voor de grotere, beter leesbare versies!

Natuurlijk zijn de lijsttrekkers veelvuldig onderwerp van gesprek. Debatten en interviews leveren zo in de loop der tijd opvallende pieken in buzzvolume op. Emile Roemer werd in deze periode maar liefst 1000% meer besproken dan in de maand voorafgaande aan de verkiezingen van 2010. Zijn opvallende uitspraken zorgen voor veel tumult. Ook in dit geval lijkt D66 een goede beurt te maken. Alexander Pechtold kan rekenen op een stijging van 137% terwijl Diederik Samsom zelfs 23% minder wordt besproken dan zijn voorganger Cohen.

Het gesprek met de kiezer

Tot zover het online politieke debat en bijbehorende cijfers. Interessanter is de vraag in hoeverre de partijen de achterban weten te activeren en de kiezer met vragen te woord staan. Het aandeel kiezers dat niet zit vastgeroest aan een partij heeft vragen en/of zweeft. Zoals enkele weken geleden in de VS bleek zijn burgers zeer geïnteresseerd in de discussie. Een online vragenuurtje kan daar rekenen op miljoenen lezers en duizenden vragen. In hoeverre kunnen we in Nederland spreken van betrokkenheid?

Het in kaart brengen van de betrokkenheid is lastig maar een poging waard. In het symplistische geval dat alle mentions aan een partijaccount een directe vraag of opmerking betreft waren dit er in de weken voor de verkiezingen van 2010 enkele honderden per partij tot aan 2000 voor de VVD. In deze eenvoudig geschetste situatie zijn alle uitingen van de partijen zelf reacties of pogingen om te verbinden. Zowel de SP als Groenlinks plaatste meer uitingen dan zij mentions ontvingen.

Met de toename van 125% aan algemeen politiek volume hebben ook de mentions dit jaar een vlucht genomen. VVD, PvdA en Groenlinks ontvingen er de afgelopen weken duizenden. Slechts D66, PvdA en Groenlinks deden deze periode een poging zeer regelmatig een update te plaatsen. De PVV en SP namen nauwelijks de moeite en ontweken het online gesprek.

Fanbase


Ondanks dat het echte gesprek wordt vermeden zijn burgers bereid een partij te volgen en politieke voorkeur aan te geven. Via netwerken als Twitter en Facebook blijven zij maar al te graag op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. Net als in 2010 kan Geert Wilders rekenen op de grootste groep volgers. De afgelopen twee jaar groeide deze groep met maar liefst 788% naar ruim 200.000 volgers. Relatief volgen de SP (+387%) en VVD (+324%) op grote afstand.

Fanpages zijn voor veel partijen pas het afgelopen jaar realiteit geworden. De groei tonen we daarom over de afgelopen weken. Met het in het leven roepen van enkele advertentiecampagnes is de online achterban van de VVD (+290%) en de PvdA (110%) het sterkst gegroeid. Absoluut blijft het CDA sterk achter (1800 likes) maar ook de campagnepagina van de PvdA lijkt te laat ingezet. Zij ontvingen tot nu toe slechts een kleine 9000 likes. Ook hier geldt dat de kleine partijen Groenlinks en D66 het beduidend beter doen.

Toekomstmuziek


Terwijl een steeds groter worden groep in ons land zich online begeeft staan lijsttrekkers zich op de zeepkist af te vragen waarom er zo weinig aandacht voor ze is. Authenticiteit en een sterke frontman is in een (nieuw) mediatijdperk niet langer afdoende. Identiteit, verhaal en binding zijn essentieel en kunnen worden bereikt met de inzet van nieuwe media. Met name buiten de campagne om verliest men de kiezer uit het oog en wordt het verhaal niet langer actief uitgedragen. De benodigde gesprekken blijven achterwege en fans worden nauwelijks geactiveerd.

Gedurende deze campagne worden met name door kleinere partijen als Groenlinks en D66 nieuwe technieken ingezet. Zo voert Groenlinks een vorm van ondergrondse strijd door anoniem het gesprek aan te gaan met kiezers. Tweede Kamerlid Arjan el Fassed zegt hier in NRC.next van 29 augustus j.l. over “Het uitgangspunt is levelen met de onderwerpen die spelen”.

Veel partijen lijken vast te houden aan het marktplein en televisiedebat terwijl we ons inmiddels op veel meer plaatsen bevinden. Het ontbreekt veel partijen aan de lef in te zetten op online verbinding en op een eenduidig verhaal. Een verhaal dat samen met de achterban gevormd kan worden waarna het gesprek kan worden aangegaan. De wereld om Den Haag heen verandert snel. Te snel, zo blijkt.