Social media in het hoger onderwijs, steeds meer een integratie

Verslag van seminar social media als vak, bij Surf

Afgelopen dinsdag 3 maart volgden zo’n 35 belangstellenden het seminar ‘Social Media als vak’, bij Surf in Utrecht. Is social media een vak of een andere manier van communiceren? Docenten van de NHTV, de HAN en de Haagse hogeschool deelden hun ervaringen met social media in het hoger onderwijs.

“Studenten weten niet hoe social media werken”

Thierry Thijssen opent de seminar met het feit dat kennis van social media ontbreekt bij jonge mensen. Oja? Jonge mensen zijn toch dé personen die social media gebruiken? Dat klopt, zij zijn degenen die alle merken en kanalen kennen en de consumentenrol vervullen. Maar uit de ervaringen van Jeroen Vinkesteijn, docent aan NHTV en coördinator van bloggersplatform TravelNext, blijkt dat zij niet weten hoe social media bedrijfsmatig ingezet kan worden. Wanneer de vraag gesteld wordt waar een zojuist geplaatste foto op Instagram zich eigenlijk bevindt, wordt er geantwoord met: “Gewoon, in de cloud“. Maar waar is die cloud dan? Hoe gaat dat in zijn werk?

Om die reden is de vraag gesteld aan Coosto hoe zij een bijdrage kunnen leveren aan de verrijking van deze kennis bij studenten. Coosto is een tool voor social media monitoring en webcare, en biedt diepgaande inzichting in coversaties op social media. Afgelopen jaar zijn Coosto en Upstream een pilot gestart om Coosto in te zetten in het lesprogramma van HBO-scholen. Vanaf het nieuwe studiejaar is voor alle studenten in het hoger onderwijs een studentlicentie van Coosto beschikbaar via SURFspot.nl. Docenten kunnen gebruik maken van lesmateriaal. Voor welke veranderingen zorgt dit in het onderwijs? Docenten uit het hoger onderwijs vertelden tijdens de seminar hoe zei Coosto inzetten.

HBO trekt aan de bel: Communicatie studenten hebben kennis van social media, maar niet van het zakelijk toepassen. #someho #bigdata

— G. van Staalduinen (@GerrievS) March 3, 2015

De verandering van de netwerksamenleving

Marco Derksen vertelt in vogelvlucht de grote lijnen van zijn colleges voor communicatiestudenten. Hoe zag de netwerksamenleving eruit in de 19e eeuw en hoe ziet die er nu uit? Organisaties worden steeds groter, dat zie je tot op de dag van vandaag. Zo groot dat we nauwelijks weten wie onze medewerkers zijn en wie onze doelgroep is. Door de komst van social media wordt de afstand tussen bedrijven en consumenten weer kleiner.

Het netwerkmodel dat Marco Derksen toelichtte gedurende het seminar

De consument verandert mee, van traditional consumer via online consumer naar connected consumer. Een consument die er vanuit gaat dat de juiste informatie hem vindt en niet andersom.

Wat verandert er aan de marketing en communicatie? Branding is een ander spel geworden. Het controleren van je merk, het bepalen van je identiteit en het beheren van campagnes staat niet meer centraal, de communicatie over merken, producten en diensten worden gedaan door anderen: wat vindt de klant van jou als organisatie? Daarbij is het belangrijk om te luisteren. Een goede socialmediamonitoringtool kan daaraan bijdragen.

Er vindt een verschuiving plaats van push naar pull. De ontvanger trekt de informatie zelf naar zich toe, het zenden door organisaties is niet meer nodig. Er wordt gewerkt op basis van de enorme hype: contentmarketing. De middelenmix verandert, van paid gaan we naar owned en earned media. Er ontstaan andere businessmodellen. Wat betekent dit voor het onderwijs? Wat betekent dit voor de studenten die wij vandaag opleiden voor morgen?

Er is voldoende kennis maar er ontbreekt aan vaardigheden, bij studenten maar ook bij docenten. De omgang met social media is niet het probleem, maar de integratie in projecten. Marco Derksen laat een opsomming zien van de benodigde competenties: basiskennis van socialmediadata, basisvaardigheden voor een socialmedia-analyse, reputatiemanagement, mediaplanning en -analyse, concurrentie-analyse en doelgroeponderzoek en visualisatie van de resultaten.

“Over 5 jaar moet social media geïntegreerd zijn”

Jeroen Vinkesteijn, docent aan de NHTV en coördinator van het bloggersplatform TravelNext, deelt zijn ervaringen met social media als vak. Hij omschrijft de ontwikkeling in zijn vak in de afgelopen jaren, inhoudelijk maar ook didactisch. Het vak ‘online’ of ‘interactief’ begon met DM en internet, interactieve marketing en e-marketing. Het aantal onderwerpen breidde zich echter snel uit.

Al snel werd een cursus HTML geïntroduceerd, een cursus die volledig online te gebruiken was. Maar studenten raakten afgeleid, er werd doorgeklikt op links en weg was de case. Wiki’s waren de volgende belofte. Studenten die veel kennis hadden op bepaalde gebieden, zouden zelf content creëeren en deze via wiki’s delen met anderen. De praktijk stelde teleur. Het niveau was schrikbarend, taalkundig zat het vaak vol met fouten, kennis van IP-rechten ontbrak en het corrigeren van elkaar werkte niet.

Toen diende de nieuwe belofte zich aan: casevideo’s! De student bleek niet geïnteresseerd te zijn in het bekijken van een video van een uur lang, maar bekeek alleen de eerste minuut, het midden en het moment van de conclusie. Korte fragmenten zouden beter werken, maar de ontwikkeling ervan is erg arbeidsintensief.

Op dit moment werkt Jeroen Vinkesteijn met een basiscursus marketing, een aantal boeken (waaronder ‘Social media to go’ en het Marketingfacts Jaarboek) en een case. In deze case moeten de studenten hun vaardigheden toepassen via verschillende socialmediakanalen en de resultaten inzichtelijk maken met de socialmediamonitoringdashboards van Coosto. Op deze manier integreren zij social media in hun projecten.

Jeroen stelt het publiek de volgende vraag: “Is social media een vak, of is het een andere manier van communiceren?”. In de toekomst neemt de complexiteit en de invloed van social media toe. Daarnaast nemen ook de vaardigheden van studenten toe. Het doel dat hij over 5 jaar wil bereiken, is dat er geen les meer wordt gegeven in social media, maar dat het geïntegreerd is binnen het bestaande lesaanbod.

Het constant updaten van het onderwijs is een must

Renée van Os, hoofddocent bij de opleiding communicatie aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, introduceert de trends in het communicatievak. De ontwikkeling op het gebied van online/social is een van de grootste trends in het laatste decennium. Het overbrengen van een boodschap maakt plaats voor converseren en interactie op basis van ‘why’ en content. Je bouwt een relatie op met je klant. Het constant updaten van het onderwijs hierbij is een must.

Renée gaat in op hoe de afgelopen jaren de ‘leerlijn’ online communicatie is ontwikkeld. Deze leerlijn start in het eerste jaar met het vak ‘online business’. Studenten zetten een blog op en moeten deze in de markt zetten. Daarbij wordt gebruik gemaakt van WordPress, het inzetten van social media, SEO/Adwords, het monitoren ervan en het leren kennen van het verdienmodel affiliate marketing. In het tweede jaar maken de studenten kennis met diverse communicatietheorieën. De communicatietheorie van McLuhan wordt toegepast in de huidige tijd: de studenten leveren hun smartphone in. In onderstaande video is te zien wat de gevolgen zijn.

Het 7i-netwerkmodel zorgt voor het verwerven van onderzoeksvaardigheden bij de studenten in het tweede jaar. In het derde en vierde jaar staat het analyseren van social media met behulp van Coosto centraal. Binnen verschillende modules worden er offline en online analyses gedaan, de studenten leren met een helikopterview te kijken naar bepaalde relevante zaken. Via toeCOMst.nl delen studenten, professionals en docenten uit het communicatieveld hun kennis.

“Het kan niet zo zijn, dat je als docent niet up to date bent qua online”. Mooi statement van @renee_van_os #SOMEHO

— Maartje Dekens (@MaartjeDekens) March 3, 2015

Geen ‘buik’ gevoel

Gerard van Rijn, docent en onderzoeker binnen commerciële economie aan de Haagse hogeschool, vertelt dat zij sinds het studiejaar 2014-2015 ook gebruik maken van Coosto binnen het onderwijs. Veel beslissingen worden gemaakt vanuit een bepaald ‘buik’ gevoel. Echter zal dit in de toekomst steeds meer data-based/driven worden. Marketing is gebaseerd op cijfers, op kennis van zaken waar men zelf niet eens vanaf weet. Studenten van commerciële economie zijn plannenmakers.

Accountability is hierbij echter noodzakelijk: wat levert het op? In de eerste twee studiejaren werken de studenten veel met SPSS, kwantitatief en kwalitatief onderzoek. De eerste pilot met Coosto die gestart is afgelopen studiejaar, bevatte 24 studenten. De opdracht was om een analyse te maken van een casus en deze te presenteren via een infographic. Het resultaat was dat er zelfs 3 afstudeerstages uit voort vloeiden bij T-Mobile.

Henk Schaaphok, opleidingsmanager commerciële economie aan de Haagse Hogeschool, vertelt dat hij eigenlijk nooit wat met social media had. Echter vanaf het moment dat hij Coosto leerde kennen, was hij razend enthousiast. “Zijn we al zó ver?” Hij laat enkele infographics voorbij komen die door de studenten ontwikkeld zijn. Een belangrijke competentie die daarbij hoort, is het analyseren van conversaties op social media met behulp van een socialmediamonitoringtool als Coosto. Hij gebruikt de cases afkomstig van Marco Derksen graag in zijn lessen, “Want Marco is immers getrouwd met social media”.