Doorbraak in medische toepassing van virtual reality

Gert Jan Brok (inMotion VR): “Pijn en angst kunnen grotendeels verdwijnen in VR”

Wie denkt aan virtual reality, denkt al snel aan achtbanen, racebanen of ander spannend entertainment. Maar het kan ook anders. InMotion VR werkt al vijf jaar aan praktische toepassingen in de fysiotherapie. “Je kunt VR gebruiken om mensen te stimuleren in de virtuele wereld bewegingen te maken die ze in de echte wereld misschien niet zouden maken, omdat ze dan geremd worden door angst of pijn. In VR verdwijnt die grotendeels”, aldus oprichter Gert Jan Brok.

Brok is van huis uit interaction designer. Zijn vrouw en partner in het bedrijf is psychosomatische fysiotherapeut. Dat betekent dat zij niet alleen naar een pijnplek kijkt, maar het lichaam en de geest als geheel, als uitgangspunt neemt. “Dat sluit heel goed aan bij VR. Het heeft impact op je psyche, maar het doet ook iets vreemds met je lichaam. Je raakt een soort connectie tussen de werkelijkheid en de virtuele wereld kwijt.”

“Met virtual reality raak je een connectie kwijt tussen de werkelijkheid en de virtuele wereld”

Dat maakt het mogelijk om de standaard-oefeningen anders te benaderen. “Wat een fysiotherapeut normaal gesproken doet is heel veel communiceren: beweeg naar links, beweeg naar rechts, omhoog, omlaag. Maar wat nou als je dat een stuk leuker kunt maken? In een omgeving waar je targets en doelen hebt, die je kunt halen door ernaar te kijken en ernaartoe te bewegen – die omgevingen zijn eindeloos. Of je nou in een ruimtestation zit om naar de sterren te kijken of door een weiland met geiten aan het vliegen bent. De variatie maakt het leuk. Mensen zijn meer betrokken bij de inhoud en krijgen direct positieve feedback over of ze het goed doen of niet.”

Op dit moment richt inMotion VR zich nog voornamelijk op nekklachten, de nummer twee op de lijst van klachten. Maar daar zal het niet bij blijven. “Content komt langzamerhand op gang. Mensen beginnen te snappen wat je er mee kunt doen. Waarde is makkelijker naar euro’s om te rekenen. Je ziet snel waar het besparingen kan opleveren: patiënten die eerder naar huis kunnen en dus goedkoper zijn voor werkgevers of verzekeraars, maar ook de patiënt die sneller van zijn klachten af is en een prettiger leven heeft.”

In andere sectoren heeft VR zich al bewezen. Kijk bijvoorbeeld naar de luchtvaartindustrie, waar sinds jaar en dag met simulatoren wordt gewerkt. “Dat geldt ook voor het inzetten van nieuwe apparaten. De eerste periode maken mensen de meeste fouten, omdat ze gewoonweg nog niet precies weten hoe die machine werkt. Door ze dat in VR te laten beleven, kun je het hele proces inkorten en kun je ze met een geruster hart aan het echte apparaat zetten.”

“Je ziet snel waar het besparingen oplevert: patiënten sneller naar huis of eerder pijnvrij”

Ook op andere medische vlakken heeft VR zich al bewezen. Een mooi voorbeeld is Snowworld, dat gebruikt wordt bij de wondverzorging van brandwondpatiënten. “Het verwisselen van verband is vreselijk pijnlijk. Met hulp van de VR-bril worden die pijnen zodanig gedempt dat mensen geen morfine meer nodig hebben. Ze zien een sneeuwwereld en die focus op een andere wereld zorgt ervoor dat de hersenen cognitief die andere wereld tot zich beginnen te nemen. Dat betekent dat de hersenen een standje hoger gaan en dat zorgt ervoor dat externe prikkels op de achtergrond verdwijnen. De demping is zo’n 24 procent en dat kan tot 60 procent oplopen wanneer je de omgeving meer afstemt op de beleving van de patiënt. Snowworld, een koel uitziende wereld waarin je sneeuwballen mag gaan gooien met wat vrolijke muziek erbij, leidt dusdanig af dat medicatie achterwege kan blijven.”

Voor een echte doorbraak zijn kleinere, goedkopere brillen belangrijk. Die komen er volgens Brok aan. “Die zijn nu gewoon nog te zwaar, maar kijk naar brillen als Magic Leap, waar Apple achter de schermen mee bezig is. De VR-bril van de toekomst gaat eruit zien als een normale bril.” Daarnaast is content, toegespitst op praktische toepassingen, onmisbaar voor meer gebruik. “Het komt, maar het kost tijd. Het is moeilijk. Je kunt het pas echt waarderen op het moment dat je het een keer hebt beleefd. Het is zo anders dan al het andere dat je gedaan hebt.”

InMotion VR biedt ‘software as a service’ aan op een eigen platform. “We gaan in de toekomst meerdere developers toelaten op dat platform, zodat ze zelf content kunnen maken.” Het bedrijf heeft verder een connectie gebouwd tussen de VR-bril en een bedieningspaneel voor de fysiotherapeut.

Brok hoopt dat zijn bedrijf over een jaar of vijf wereldmarktleider in de zorg-VR is. “Dat betekent dat we nu groeiend vanuit Nederland naar Europa onze markt aan het opbouwen zijn. Uiteindelijk willen we een platform aanbieden dat wereldwijd toepasbaar is.” Brok denkt de concurrentie voor te blijven, doordat inMotion VR zich in een niche bevindt: “We hebben de expertise aan boord. Natuurlijk kan een grote partij die kennis ook binnenhalen, maar wij hebben geen last van hardware. Wij kunnen alles ondersteunen wat we willen: brillen, maar ook sensoren op het lichaam, handschoenen, specifiek medische controlers, noem maar op. Daarin maken wij het verschil.”