De toekomst van PostNL: experimenteren met fulfilment en logistiek

PostNL begeeft zich door te participeren in verschillende e-commerce-initiatieven steeds meer op het pad van de internetbedrijven. Neemt de post- en pakketbezorger straks de rol van online retailers over?

Dit artikel werd geschreven voor Jelle Kempe en verscheen eerder in Twinkle 07/2018.

PostNL profileerde zich de afgelopen jaren als de belangrijkste bezorgpartner voor Nederlandse e-commerce bedrijven. PostNL is die positie echter nadrukkelijk aan het verbreden. Het participeert in verschillende initiatieven. Zo verzorgt PostNL voor online boodschappenspeler Stockon – een eigen spin-off – de opslag, en haalt het voor start-up Dobbi tussen Hoorn en Hoofddorp de vuile was op, in samenwerking met wasmiddelenfabrikant Henkel. Daarnaast faciliteert PostNL in een proef foodbezorging via blockchain-marktplaats INS Ecosystem.

Toch zijn de recente ontwikkelingen bij PostNL niet nieuw, vertelt Eduard de Wilde, director bij marketingadviesbureau VODW en digitaal strateeg. “Vanaf het begin heeft PostNL initiatieven opgestart, waaronder ook een aantal dat echt op de consument gericht was. Dobbi en Stockon beschouw ik eigenlijk als B2B, waarbij PostNL zijn positionering of kerncompetentie, het distribueren van goederen, inzet om nieuwe partijen te helpen hun logistieke functie in te vullen. Ik zie het dan ook niet een concurrent worden van online retailers. Het bedrijf werkt wel samen met concepten die gaan concurreren met online retailers. Het gehele spel van online retail: de consumentenmarketing, selectie van producten en category management, is echter een totaal ander spel dan het zorgen dat de fulfilment en logistiek wordt georganiseerd. Ik vind het juist goed van PostNL dat het zich toelegt op zijn kerncompetentie.”

“Ik heb het idee dat de merken eerder een risico nemen richting hun online retailklanten” – Eduard de Wilde, VODW

Ook Dirk Mulder, sectorbanker Trade & Retail bij ING, vindt PostNL geen directe concurrent voor e-tailers. “Vooralsnog denk ik dat de expertise van PostNL niet ligt bij het beginnen van een eigen webwarenhuis. Ik vraag me ook af of het zich daarin zou moeten begeven. De kracht van PostNL ligt toch in fulfilment. Ik zou dan ook zeggen: laat het ontwikkelen en vermarkten van het platform aan derden over en zorg dat jij de partner bent die het fulfilment stuk daarin verzorgt. En fulfilment betekent daarin niet alleen het logistieke deel, maar ook de opslag, omslag, sortering enzovoort.”

In de voet schieten

Volgens De Wilde is de positie van PostNL dermate sterk dat het bedrijf zich de deelname aan dergelijke concepten kan veroorloven. “Ik zou niet weten wie er in reactie op bijvoorbeeld een blockchain-initiatief tegenmaatregelen zou kunnen of willen nemen. Ik heb namelijk het idee dat de merken eerder een risico nemen richting hun online retailklanten. Je kunt stellen dat bijvoorbeeld een Albert Heijn not amused is wanneer via een blockchain-concept fabrikanten rechtstreeks zaken gaan doen met de eindconsument, want dat is in feite wat er gebeurt. Op het moment dat PostNL bijvoorbeeld een eigen supermarkt gaat opzetten, dan wordt het een ander verhaal. Maar het zou mij ten zeerste verbazen als PostNL zich op die manier gaat bezighouden met de retailfunctie. Dan is de kans groter dat het zichzelf in de voet schiet.”

De juiste weg

Mulder ziet de ontwikkelingen bij PostNL meer als verschuiving van een trend in e-commerce. “Tot voor kort, in de ‘oude economie’, werd retail gezien als gatekeeper van de keten tot aan de consument. Juist door de digitalisering merk je dat andere partijen ineens mogelijkheden zien om rechtstreeks met de consument te communiceren, daarmee data te verzamelen en propositie uit te bouwen. Ik denk dan ook dat PostNL een enorme markt ziet om uiteindelijk in partnerschappen samen platformen te ontwikkelen en uiteindelijk met die leveranciers en handelaren rechtstreeks richting de consument te gaan. Ik zou PostNL dan ook willen adviseren om vooral te blijven experimenteren om ervaring op te doen, en als ze in de – verre – toekomst willen testen met een eigen platform dan is dat denk ik een slimme zet. Maar op de korte termijn vraag ik mij af of dat de juiste weg is.”

“De kracht van PostNL ligt toch in fulfilment” – Dirk Mulder, ING

In een reactie per mail verklaart woordvoerder Tahira Limon dat de initiatieven van de postbezorger onderdeel zijn van de ambitie van PostNL om dé logistieke e-commerce speler van de Benelux te zijn. “Wij spelen in op de markt als schakel tussen verzender en ontvanger. De e-commerce markt ontwikkelt zich razendsnel. Er ontstaan dan ook veel verschillende nieuwe businessmodellen.” Over de rol in de eerder genoemde initiatieven verklaart zij: “PostNL doet als logistieke partner mee met INS Ecosystem. Dit concept biedt fabrikanten veel kansen om rechtstreeks met de consument in contact te komen. Stockon is een initiatief waarbij onderzocht wordt hoe consumenten geholpen kunnen worden met het inkopen en bezorgen van terugkerende houdbare boodschappen. PostNL is de logistieke dienstverlener en één van de aandeelhouders. Gezien de verschillende businessmodellen die ontstaan is het voor ons relevant om te ervaren hoe dit soort concepten werken. Soms doen we de ontwikkeling zelfstandig en soms zoeken we daarin de samenwerking op. De ervaring die we opdoen, gebruiken we in het verder optimaliseren van onze logistieke netwerken.”

DHL en Allyouneed

DHL investeerde jaren geleden ook al in e-commerce initiatieven. Het dochterbedrijf van Deutsche Post kocht in 2011 een aandeel in websupermarkt Allyouneed, om die om te dopen tot AllyouneedFresh; op het vrijgekomen Allyouneed.com werd aanbod van verschillende Duitse online retailers gebundeld. Binnenkort trekt DHL de stekker uit dat platform: “De ervaring heeft ons geleerd dat we niet noodzakelijk de exploitant van een online marktplaats als Allyouneed.com moeten zijn om succes te boeken.” DHL blijft wél doorgaan met websupermarkt AllyouNeedFresh, aldus een woordvoerder. Daarbij functioneert DHL niet als intermediair, maar als verkoper.