Ban op Huawei kan het einde betekenen van Google’s dominantie

Waarom de ban door de Amerikanen ook averechts kan werken

Deze week werd Huawei opnieuw geconfronteerd met de gevolgen van de Amerikaanse ban: over drie maanden krijgt het bedrijf geen updates meer van Google van het besturingssysteem Android. Ook mag het geen gebruik meer maken van populaire Google-apps als Gmail, Google Maps, YouTube en Google Play Store. In eerste instantie lijkt dit de genadeklap voor de Westerse avonturen van Huawei, dat aan het uitgroeien was tot de marktleider in smartphones. Of komt de klap uiteindelijk als een boemerang terug bij de Amerikanen?

In China vallen de gevolgen van de ban door Google erg mee: de Chinese consumenten gebruiken daar amper diensten van Google (de populaire apps zijn er verboden) en de alternatieve apps van Tencent/WeChat en Baidu zijn daar uiterst populair. Dat ligt anders in Europa en Amerika. Consumenten kunnen hier eenvoudig overstappen op andere merken zoals Samsung, LG, Nokia en de goedkopere maar prima functionerende toestellen van Xiaomi en OnePlus. Deze Chinese bedrijven staan eveneens te trappelen om de plek van Huawei over te nemen.

Huawei is niet zomaar een telefoonfabrikant. Het is een groot en sterk technologiebedrijf dat software ontwikkelt en mobiele netwerkapparatuur voor onder andere 5G, met een sterke en grote thuismarkt in China. Huawei heeft onder andere eigen clouddiensten, een eigen appstore, eigen betaaldiensten, eigen kunstmatige intelligentie (gezichtsherkenning, een eigen spraakassistent). Het bedrijf werkt al sinds 2012 aan een plan B: een eigen besturingssysteem om minder afhankelijk te hoeven zijn van Google en Windows. Waarschijnlijk is deze gebaseerd op de opensource-variant van Android, zodat alle beschikbare mobiele apps van Android erop kunnen draaien. Huawei is technisch gezien dus in staat om een alternatieve smartphone te ontwikkelen zonder Google’s producten, al zijn de drie maanden die het bedrijf heeft gekregen om om te schakelen, wel erg kort.

“Verbod op Huawei kunnen we zien als stress-test voor het geïntegreerde platform van Google”

De vraag is dus hoe gehecht de Westerse consument is aan de smartphones van Huawei en of hij eventuele aanpassingen in de ‘look and feel’ van de telefoons en apps voor lief neemt. Tegelijk is het ook een test hoe zeer de consument gehecht is aan Android en de Google Apps. Of gaat het hem vooral om diensten als WhatsApp, Instagram, Spotify, en nieuws en weer? De ban op Huawei kunnen we zo zien als een stress-test voor het geïntegreerde platform van Google.

Google’s grip op Android

De controlerende positie van Google bij Android is gebaseerd op de integratie van drie onderdelen (lees hier een uitgebreide analyse): het besturingssysteem Android, de marktplaats Google Play Store en een verzameling populaire apps waaronder YouTube, Gmail en Google Maps.

Android is van oorsprong open source en dus vrij toegankelijk voor iedereen. In Azië is een enorme wildgroei ontstaan aan Android-varianten en appstores.

Google heeft de afgelopen tien jaar stapsgewijs zijn greep op Android vergroot en het minder open gemaakt. Enerzijds kon het daarmee de kwaliteit en de gebruikerservaring van het platform verbeteren: zorgen dat apps probleemloos werken op alle toestellen en dat malafide apps geweerd worden. Anderzijds kon Google daarmee de eigen diensten naar voren schuiven, zoals mail, zoekmachine, webbrowser, kaarten, YouTube en Google+. De verzamelde data zijn voor Google een fantastische en waardevolle bron. In ruil voor een gratis licentie op het door Google (en partners als Huawei!) verbeterde Android, moeten fabrikanten de apps van Google installeren op hun smartphones en tablets.

“Niet iedereen is blij met gedwongen koppelverkoop door Google”

Deze koppeling ligt de laatste jaren steeds meer onder vuur: de Europese Commissie onderzoekt of Google hierbij geen misbruik maakt van zijn marktmacht. Tot nu toe wist Google de belangen van alle partners in het Android-ecosysteem te balanceren en hen tevreden te houden, bijvoorbeeld door mobiele operators te laten meeprofiteren van de opbrengsten uit de Google Play Store, door app-ontwikkelaars verdienmodellen te geven, en door zelf (tot voor enkele jaren) geen hardware te ontwikkelen die concurreert met de smartphonefabrikanten.

Scheurtjes in het Android-bastion

Toch is er in tien jaar tijd ook veel veranderd. Er zijn scheurtjes ontstaan in het Google/Android-bastion. Niet iedereen is blij met de gedwongen koppelverkoop door Google.

Scheur 1: Google is de technische voorsprong kwijt

Apple en Google hebben geen voorsprong meer wat betreft gebruikerservaring en functionaliteit van smartphones. Huawei en anderen kunnen zich prima meten met de concurrentie, en voor een lagere prijs. Meervoudige camera’s, opvouwbare schermen en gezichtsherkenning met kunstmatige intelligentie: de Chinezen en Koreanen (Samsung) kunnen het net zo goed, zo niet beter.

Scheur 2: De diensten en apps van Google zijn vervangbaar

Eerlijk is eerlijk: Google heeft een aantal hele aantrekkelijke diensten en goedwerkende apps, zoals YouTube, Google Maps, browser Chrome om er een paar te noemen. Toch zijn voor al deze diensten alternatieven beschikbaar. Instagram en Twitch vormen een belangrijke concurrent voor YouTube. HERE Maps en op Open Street Maps bieden veel vergelijkbare functionaliteiten met Google Maps. Mailprogramma’s, webbrowsers, cloudopslag: overal zijn alternatieven voor beschikbaar en Huawei heeft voor al deze toepassingen ook eigen varianten ontwikkeld.

Scheur 3: Populaire apps worden platformonafhankelijk

De tijd van grote innovaties in de smartphones lijkt te zijn geweest. De populaire apps zijn uitgekristalliseerd en de markt is geconsolideerd: apps die ooit baanbrekend waren, zoals Shazam, Instagram en WhatsApp, zijn inmiddels overgenomen. Het is zeer de vraag of jongeren nog veel apps installeren en wisselen, of dat ze een harde kern aan populaire apps gebruiken – WhatsApp, Instagram, Spotify, Netflix, NPO. Deze apps zijn op meerdere platformen en apparaten beschikbaar. Het is voor de gebruiker niet belangrijk meer op welk onderliggend platform de app geïnstalleerd is. De populaire diensten zijn cross-platform geworden.

“Voor gebruikers is het niet meer belangrijk op welk platform apps zijn geïnstalleerd”

Scheur 4: De concurrentie verschuift van smartphones naar spraakassistenten

De smartphone verliest zijn unieke positie, nu steeds meer apparaten van kunstmatige intelligentie worden voorzien en met draadloos internet worden verbonden. Een goed voorbeeld is de homepod, een intelligente luidspreker die je in huis plaatst en waar je vragen aan kunt stellen of muziek mee kunt afspelen. Homepods zijn in korte tijd populair geworden bij consumenten. De ontwikkeling is mede aangedreven door Amazon, dat een eigen homepod (Echo) en spraakassistent Alexa ontwikkelde, buiten Android om.

Concurrenten als Microsoft, Apple en Facebook ontwikkelen allemaal hun eigen spraakassistent en laten deze samenwerken met anderen. De platformenstrijd die we bij smartphones gezien hebben, gaat hiermee een nieuwe fase in. Google zal zich hier met Android en Google Assistent opnieuw moeten bewijzen. Huawei heeft ook een eigen spraakassistent, al spreekt die voorlopig alleen Chinees en Engels. Deze zomer lanceert het bedrijf een slimme bril met spraakassistent.

Scheur 5: De geïntegreerde appstore staat onder druk

De geïntegreerde marktplaats (Google Play Store) is een strategisch onderdeel van het smartphone-platform van Google (net als bij Apple): alle apps worden via deze marktplaats verkocht en Google profiteert zo mee van elke verkoop. De winkels van Apple en Google liggen steeds meer onder vuur. Zo willen Amazon, Netflix en Spotify buiten de appstores om hun diensten verkopen via hun eigen mobiele website en gebruikmaken van de talloze betaalplatformen die inmiddels beschikbaar zijn. Zij vinden de 30 procent die Google en Apple vragen te hoog.

Spotify heeft recent een klacht ingediend bij de Europese Commissie over de Apple AppStore. Het bedrijf zou wel tevreden zijn over de voorwaarden en mogelijkheden van Google’s Play Store. Huawei zou met de eigen marktplaats Huawei App Gallery een goedkoper alternatief kunnen bieden. Daarnaast zouden grote marktplaatsen als Amazon, Alibaba en Bol.com eveneens apps kunnen gaan verkopen via hun infrastructuur. De voorwaarden en verdienmogelijkheden voor app-ontwikkelaars zullen belangrijk zijn.

Wie wint?

We zien dat de ban op Huawei een stress-test kan worden voor Google: houdt het geïntegreerde platform (van besturingssysteem, marktplaats en apps) stand? Of scheurt het verder in en valt het in brokken uiteen? Dat zou de weg vrijmaken voor fabrikanten als Samsung, Microsoft, Amazon en Facebook, om eigen smartphones en tablets te gaan ontwikkelen, iets wat ze al eerder hebben gedaan.

“Ban op Huawei kan dominantie van Amerikaanse platformen doorbreken”

Het is ook een kans voor Europese app-ontwikkelaars om buiten Google om apps te ontwikkelen die niet alle gebruikersdata verzamelen, en verdienmodellen te ontwikkelen zonder afhankelijk te zijn van Google (voor advertenties en betalingen). Zo kan de ban op Huawei uiteindelijk als een boemerang terugkomen en de dominantie van Amerikaanse platformen, gebaseerd op het integreren van diensten, doorbreken.