Beeldscherm is bottleneck in opvoeding

Ouders vinden het steeds lastiger om hun kinderen achter hun scherm vandaan te krijgen

Beeldschermen en kinderen: het is al een hele tijd een lastige combinatie voor ouders. Hun kroost raakt steeds meer vergroeid met de tablet of hun mobieltje. Maar hoeveel schermtijd is nu het maximum en hoe pakken ouders het aan? Er plofte een persbericht op de mat met opvallende uitkomsten over dit onderwerp. Inclusief verschil in aanpak tussen vaders en moeders.

In het rapport staan de resultaten van een onderzoek naar zowel opvoed- en zorgkeuzes als het aankoopgedrag van ouders met kinderen tussen de 0 en 12 jaar en toekomstige ouders. Goed om te weten is dat de 1.254 respondenten allemaal uit Nederland komen. Er wordt een uitgebreide analyse gegeven van wat de ouders lastig vinden aan de opvoeding van hun kinderen. Dit onderzoek is door marktonderzoeker Multiscope voor de eerste keer uitgevoerd.

Kom nou van dat scherm!

Als grootste bottleneck in de opvoeding wordt het beperken van de schermtijd van de kinderen genoemd. Vier op de tien ouders geeft aan het lastig te vinden om hiermee om te gaan (41 procent). Opmerkelijk is dat moeders het lastiger vinden dan vaders (44 tegenover 38 procent). We vroegen Multiscope naar een mogelijke reden hiervoor, maar het bureau moet ons het antwoord verschuldigd blijven.

In de lockdown zaten kinderen bijna een werkdag achter een scherm

Met name door de lockdown zaten de kids veel meer achter een scherm. In totaal zaten zij bijna een werkdag achter een scherm (7 uur en 19 minuten), bleek in september. Artsen adviseren maximaal twee uur per dag aan schermtijd voor onze jongsten.

Toch is opvallend dat ook in het pre-coronatijdperk de kinderen al meer dan die twee uur op schermpjes keken. Toen was het 4 uur en 8 minuten.

Lockdown is excuus voor méér schermtijd

Toch was er tijdens de recente lockdowns veel minder aandacht voor de schermtijden. Kinderen konden niet naar school en kregen daardoor online les. En jawel, online lessen achter hun beeldscherm. Hierdoor zaten de kids nóg langer achter hun scherm. Inmiddels is de schermtijd weer iets afgenomen, want de jongsten kunnen weer naar school. Toch zei Dave van der Starre, werkzaam voor een softwarebeveiligingsbedrijf dat een vergelijkbaar onderzoek liet uitvoeren, dat hij verwacht dat de gemiddelde schermtijd nu niet meer zal dalen naar de gemiddelde vier uur per dag uit de pre-coronatijd.

Dat is vooral te danken aan het feit dat mensen eraan gewend zijn geraakt. Daarnaast zien ouders ook steeds meer de voordelen in van schermen, waardoor ze positiever over schermgebruik zijn gaan denken.

Het scherm is ook makkelijk, bijvoorbeeld als oppas

Het onlinescherm doet in tijden van lockdown namelijk dienst als klaslokaal, praatruimte, tijdverdrijf, maar zeker ook als virtuele babysitter. Ouders hoeven door de schermpjes veel minder aandacht aan hun kinderen te schenken en kunnen daardoor zelf rustig doorwerken. 65 procent van hen gaf aan van de virtuele babysitter gebruik te maken.

Ouders ook aan het scherm gekluisterd

Daarbij is ook de schermtijd van de ouders zelf toegenomen. Bijna driekwart van de ouders zat meer achter hun beeldscherm dan eerst het geval was. Opvallend vind ik dat drie op de vijf ouders videocalls voerden met hun kinderen op de achtergrond. Twee op de vijf ouders heeft zelfs ’s avonds nog gewerkt om verder af te maken wat overdag niet gelukt was.

Maar waar gaan dan al die schermuren van de kids in zitten? De helft van de extra schermuren zaten zij achter hun laptop of tablet, wat verklaarbaar is door de schooluren die destijds digitaal waren. De overige tijd ging naar de telefoon en de gameconsole. Een bijzonder gegeven is dat kinderen vóór de lockdown gemiddeld al twee uur per dag op een smartphone keken. In juli was dit verdubbeld.

Schermtijd ten koste van de ontwikkeling?

Natuurlijk moet de schermtijd niet ten koste gaan van de algemene ontwikkeling van het kind. De relatief grootste stijging van schermtijd viel dus in de groep van de jongste kinderen. De redenen daarvoor zijn net genoemd (school en vermaak), maar ten koste van wat gaat deze digitale tijdsbesteding?

Zorg voor een strakke regie van het apparaatgebruik binnen het gezin

‘Vroeger’ was alles anders wordt veel gezegd. Ook in dit geval is dat zo. Al die extra schermtijd gaat ten koste van het spelen met blokken, het kleuren van kleurplaten en het spelen in de zandbak. In 2017 werd er al bekend dat kinderen die zeer veel op schermpjes zitten te turen eigenlijk een verkeerde opvoeding krijgen. “Er moet een strakke regie zijn van het apparaatgebruik binnen het gezin”, gaf onderzoeker Peter Nikken destijds al aan. En juist die regie over en het beperken van de schermtijd van de kinderen is wat meer dan 1 miljoen ouders de grootste uitdaging vinden in de opvoeding. Maar het onderzoek van Multiscope laat nog meer interessante uitkomsten zien.

Lastig om consequent te zijn

Ouders vinden het lastig om consequent te zijn richting hun kinderen. Moeders (29 procent) vinden dit moeilijker dan vaders (25 procent). Terwijl vaders het weer lastiger blijken te vinden om hun kinderen niet te veel te verwennen (19 procent tegenover 13 procent).

Moeders vinden het moeilijk om minder vaak boos te zijn op de kinderen (18 procent), terwijl ook vaders hier wel last mee lijken te hebben (14 procent). Vaders vinden het dan weer minder lastig om hun kinderen mee te laten helpen in het huishouden. 10 procent van hen zegt dit als een struggle te ervaren, terwijl dit bij de moeders 15 procent is.