Onvergetelijke reclames uit de jaren tachtig

Een hommage met tien commercials die nostalgische gevoelens zullen oproepen – ook als je nog niet geboren was

Reclamefilms hebben natuurlijk altijd als doel om de consument te betrekken bij het merk of het product. Daarom moeten ze herkenbaar, origineel en opvallend zijn. Je moet ze onthouden en ze kunnen associëren met het merk. Dit snapten ze in de eighties natuurlijk ook heel goed. We zetten de meest onvergetelijke reclames uit die tijd op een rij.

De rentree van Loeki de Leeuw heeft ons op de redactie geïnspireerd tot een brainstorm over de meest opvallende en spraakmakende televisiecommercials van de jaren 80. Geholpen door volgers van het Marketingfacts LinkedIn-account leverde dat een lijst op die bijna weemoedig stemt.

Ondergetekende liep in de eighties trouwens nog helemaal niet op deze wereldbol rond, dus bij mij roepen de filmpjes geen van allen nostalgische gevoelens op, maar het is leuk om terug te zien hoe merken zich toen al op een originele manier probeerden te profileren op Nederland 1 en 2. En vanaf 1988 ook op Nederland 3.

In pyjama en met natte haartjes op de bank

Destijds ‘mochten’ er nog hele andere films worden gemaakt dan nu het geval is. Er waren nog geen andere mediakanalen als de socials of online, waardoor er veel meer budget overbleef voor het maken van de tv-commercials (die ook nog eens veelal analoog werden geschoten). In de bioscoop volgden soms ook de ‘langere edities’. Daarnaast verliep de maatschappelijke discussie over bijvoorbeeld discriminatie en gender heel anders, waardoor stereotypering of vrouwonvriendelijke reclames nog behoorlijk schering en inslag waren.

Onderstaand een verre van compleet overzicht van commercials die de kinders van toen (de veertigers en vijftigers van nu) in pyjama en met natte haartjes op de bank voorbij zagen schuiven voordat het Tobbedansen of Toppop begon. Gewoon, omdat ze zo mooi waren. Of minstens leuk:

Petje Pitamientje

Misschien wel de meest memorabele reclame uit de eighties. Deze commercial staat zelfs op nummer twee in de top 40 allertijden. Een Gouden Loeki-klassieker die in 1991 ook nog de ADCN-publieksprijs voor de meest populaire tv-commercial van de destijds afgelopen 25 jaar won.

In het reclamefilmpje uit 1983 speelt Laurens Bon, als enige gecast uit een totaal van 250 kinderen, Petje Pitamientje, waarbij zijn zin “Mijn moeder zegt dat het goed voor me is omdat er zo veel vitamientjes in zitten. Stom, hè? Ik vind het gewoon lekker.” Als klein kind in zijn toen nog gebrekkige uitspraak maakte hij er ‘pitamientjes’ en ‘woon’ van in plaats van ‘vitamientjes’ en ‘gewoon’. Gecombineerd met het petje dat hij droeg werd het ‘Petje Pitamientje’.

Met de Fiat Panda lach je iedereen uit!

Een andere memorabele commercial uit datzelfde jaar (1983) kwam van Fiat. In 2012 is deze uit alle autocommercials verkozen tot ‘Leukste autoreclame allertijden’. Grote kans dat je ‘m nog helemaal voor je ziet, maar toch volgt hier nog even een korte beschrijving van het winnende filmpje:

De ’typisch Nederlandse man’ achter het stuur gedraagt zich melig en geniet volop van zijn Panda. Bij het tankstation lacht hij iedereen uit door de lage brandstofkosten, bij de bouwmarkt is hij de enige die zijn pakket zonder moeite in de auto krijgt, op de camping lacht hij de rest uit doordat hij in een hoosbui lekker in zijn auto kan liggen in plaats van de tent en op de snelweg raast hij op hoge snelheid en met een gierende lach iedereen voorbij. Toch zal het lachen hem na afloop van de commercial vergaan, want we krijgen net voor het einde een motoragent met een brede grijns te zien die de Panda-bestuurder eens flink zal beboeten. Nog steeds een winnende commercial, vinden wij hier op de redactie.

“Vaak karton hè?”

Iglo keeg in de jaren 80 het idee dat veel pizzabodems maar taai waren en smaakten naar karton. Daarom bedacht het de Pizza Crossa. De pizza met een luchtige, zachte bodem die niet langer meer taai moest zijn.

Opvallend is dat Italianen als het ware wat voor gek worden gezet in de reclame. Door gebrekkig en belabberd Italo-Nederlands komt pizzaman Mario niet helemaal professioneel over. Kon toen nog, zou nu misschien op bezwaar stuiten.

In 2004 nam Dr. Oetker de pizza-activiteiten van Unilever (Iglo) over en lag de Pizza’s Crossa onder die naam in de schappen. In 2007 is ook de nieuwe eigenaar gestopt met de verkoop en sindsdien is Mario de pizzaman met pensioen.

‘Zeg maar nee, dan krijg je er twee.’

Een andere zin die, net als bij de reclame van Calvé, bij veel mensen in het geheugen is gegrift is die van Bart de Graaff: “Zeg maar nee, dan krijg je er twee. Toevallig!”. Hij zei het in de commercial voor het koekjesmerk Bichoc.

Opvallend genoeg kennen we de slogan nog wel, maar het merk niet meer. De koekjes van Bichoc zijn niet meer verkrijgbaar in ons land. Vandaag de dag kun je de met chocolade ‘beplakte’ koekjes het beste vergelijken met Zaanse Huisjes (AH) of de Veghelse Vechtertjes (Jumbo).

Professor Zwakström

Even een korte onderbreking tussen alle etenswaren uit de eighties. Ook de Efteling verdient een plekje in de lijst. In 1986 heeft het pretpark in samenwerking met André van Duin een commercial gemaakt ter introductie van de toen net geopende Fata Morgana.

In het filmpje speelt de komiek ‘Professor Zwakström’, een warrige en versufte pretdeskundige uit Zweden. Het is de bedoeling dat hij de verschillende gebeurtenissen in de nieuwe attractie uit Kaatsheuvel beoordeelt met rapportcijfers. Ondanks het niet geheel soepele verloop geeft hij toch hoge cijfers en zet hij de recente aanwinst van het pretpark positief en op een leuke manier op de kaart.

Melluk als het nieuwe bier?!

In de jaren 80 had melk een suf imago. Jongeren dronken het alleen omdat het moest van hun moeder, maar de frisdranken als cola en andere energiesapjes lonkten flink. Daardoor lieten jongeren het runderzog alsnog staan.

Om het imago van melk wat op te krikken werd de drank als ‘de witte motor‘ in de markt gezet. Melk moest hip worden en vanaf die tijd kon je het ook in menig café bestellen, in plaats van een biertje of frisdrank. Om de imagoverandering te bewerkstellingen is een campagne opgezet onder de naam ‘Melk. De witte motor.’

De populairiteit van melk (zonder espresso) bleef sinds die tijd op en neer gaan, maar de commercial is vandaag de dag nog steeds een klassieker. Een serveerster in een café, onder begeleidende klanken van het destijds opnieuw uitgebrachte ‘My Girl‘, vraagt de barman om vijf bier, drie cola, twee cuba’s, een juice en één melk. Waarna zij zelf de melk opdrinkt, middenin het café.

Elke dag de nieuwste mode

Kledingketen C&A zette het komische duo Johnny & Rijk eind jaren 80 in voor hun commercials. Dit heeft hen geen windeieren gelegd, want anders noemden we deze commercial niet in dit lijstje.

Het toen al behoorlijk gedateerde script sprak aan. Politieagent Rijk hield chauffeur Johnny aan. Johnny zat achter het stuur van de C&A-vrachtwagen en moest de agent uitleggen waarom hij nu alwéér over de weg moest richting de kledingzaak. “Is één keer per week niet voldoende”, vroeg de agent. “Nee”, zei de chauffeur, “mensen willen elke dág de nieuwste mode.” De agent vroeg toen of er ook een gele jurk met rode bloemen bijzat voor zijn vrouw. Dat was niet het geval, waarna chauffeur Johnny uit de vrachtwagen stapt met een overal in juist dat motief.

Herkenbaar, realistisch en grappig; dat is het reclamefilmpje met dit duo vandaag de dag nog steeds.

Aardappels van goud

In de commercial waar chipsfabrikant Smiths is 1987 mee kwam, werd de aardappel waarvan de Super Chips werden gemaakt als goud behandeld. Naar aanleieing van de commercial moest de kijker ervan overtuigd worden dat alle chippies handmade gemaakt waren met een speciaal hiervoor ontwikkeld mes.

De vingervlugge handelingen van de ‘chipskok’ blijven erg leuk om te zien en geeft bijna een magische touch aan de chips die je eet. Niet alleen de commercial heeft de tand des tijds doorstaan. Oók de Super Chips zelf liggen nog steeds in de schappen bij de grootgrutters.

Bij McDonald’s eet je maar met je handen

Mac beleefde misschien wel zijn finest hour in de jaren tachtig in de Lage Landen, toen hamburgers nog Noord-Duitsers waren en nuggets goudklompjes. Een reclame die eigenlijk heel tijdloos is en zelfs in het reclameblok van vandaag nog niet ouderwets zou overkomen (althans, als je de beeldkwaliteit even buiten beschouwing laat natuurlijk), komt van de keten met de grote gele M.

Jongetje komt met zijn opa bij McDonald’s eten en wil zijn grootvader meenemen in het concept. Opa heeft nog nooit gehoord van een ‘Big Mac’, en tot schaamte van zijn kleinzoon kan hij het ook nog niet goed uitspreken. Wanneer ze samen aan een tafel zitten vraagt de opa om bestek, waarna de jongen uitlegt dat McDonald’s het enige restaurant is waar je wél met je handen mag eten.

Leuke en herkenbare commercial, zonder overdrijving, en als gezegd een situatie die ook vandaag nog heel realistisch zou kunnen zijn.

“Ze zei meneer tegen me”

De fastfoodketen hoort naar ons idee twee keer in deze eighties-lijst. Het bedrijf kwam op de valreep van de jaren 80 namelijk met nóg een memorabele.

In het reclamefilmpje is een klein jongetje te zien dat voor het eerst zelfstandig eten mag bestellen aan de balie. Zijn vader, moeder en zusje kijken van een afstand toe, waarna hij vol verwondering en trots terugkomt omdat de kassajuffrouw ‘meneer’ tegen ‘m zei. Weer een filmpje dat illustreerde dat jonge kinderen goed scoren in commercials, al zou er vandaag de dag waarschijnlijk kamervragen zouden volgen over de inzet van jonkies bij het aanprijzen van fastfood.

‘Oeh, dat smaakt’

In het filmpje is een katteneigenaar te zien die rammelend met een doos kattenbrokken door zijn huis danst. Het shaken met het kattenvoer moest Felix van zijn stoffige imago verlossen.

Als de man de kat simpelweg roept komt deze niet. Maar wanneer hij een pak Felix kattenvoer pakt en begint te schudden trippelt de poes meteen naar hem toe. Het memorabele reclamefilmpje, gemaakt in 1981, viel destijds ook al goed in de smaak. De commercial is door het publiek gekozen tot één van de 140 beste STER-reclamevideo’s ooit. Ook is het teruggekomen in de top-drie bij de verkiezing van de STER-publieksprijs en heeft deze een ADCN-bekroning gekregen. En dat terwijl dit het allereerste reclamefilmpje óóit was van de fabrikant van kattenvoer.

Ook de Amerikaanse artiest Bruno Mars leek geïnspireerd door Felix. In 2012 kwam hij met zijn nummer Locked Out of Heaven, waar wel heel veel keer ‘oeh‘ in voorkwam.