Kan je nog wel een commercial plaatsen op het SBS van mevrouw Meiland?

Afgelopen week zag ik een verhaal over de grote Vlaamse schilder Rubens die de meesten zullen kennen van zijn vrouwenfiguren. Rubens geniet in België ongeveer dezelfde status als Rembrandt in Nederland. Ik weet niet meer waar ik het zag of las maar er was een ding dat bij mij bleef hangen. De 53 jarige Rubens trouwde met een 16 jarige vrouw met wie hij vijf kinderen kreeg. Ik moest er onwillekeurig aan denken toen ik deze week de ophef over mevrouw Meiland meekreeg.

Mevrouw Meiland, ik ken haar vaag van tv waarin ze een reality show heeft met haar man Martien. Overigens weet ik niet zeker of dat haar huidige man of haar ex is. Het is een nogal populaire show want ik herinner me ook dat diezelfde show een Televizierring won. Het is niet mijn genre tv maar dat zegt geen bal. Er zijn heel veel mensen die er met plezier naar kijken.

Populariteit met gevolgen

Die populariteit heeft gevolgen. Bedrijven die spullen willen verkopen verbinden zich graag met populaire mensen. Die populariteit straalt af op de eigen nering. Als mevrouw Meiland dit koopt dan kan jij dat ook met een gerust hart kopen. Diezelfde populariteit zorgde er ook voor dat Jan Dijkgraaf, op de social media bekend van zijn provocerende kijk op de samenleving, een boek over haar schreef. Voor zover ik het heb kunnen lezen wordt dat boek aardig verkocht. Zo aardig dat mensen er iets van gaan vinden.

Nu heeft mevrouw Meiland in dat boek dingen gezegd die mensen in het verkeerde keelgat schieten. Wat ze heeft gezegd is niet zo relevant, het punt is dat ze iets heeft gezegd dat ervoor zorgt dat de mensen die eerst van haar bekendheid wilden profiteren zich nu publiekelijk van haar afkeren. Wat ze gezegd heeft kon kennelijk commercieel gezien voor die bedrijven niet door de beugel. Want we moeten niet vergeten dat dit over geld gaat, over dingen verkopen.

Dit stukje borrelde bij mij op terwijl in de auto zat en luisterde naar Mick Jagger die vol overtuiging zong dat hij op ergens op een vriend zat te wachten. Diezelfde Mick Jagger waarmee een hele generatie jeugd opgroeide, diezelfde Jagger waarvan Jerry Hall ooit zei dat hij gestopt was met het gebruiken van heroïne speciaal voor haar. Ik dacht aan al die artiesten die in commercials figureren. De muziek van kindervriend Jackson, ja die van de Pepsi generation.

Opdrachtgevers en onbesproken gedrag

Ik dacht aan kunstenaars aan schrijvers. Mensen die onder invloed van alcohol en drugs niet alleen nogal wat verkeerde dingen deden maar ook tot uitzonderlijke prestaties kwamen. Nou ja terugkomend op Rubens evenknie Rembrandt. Zijn werk is het centrepiece in het Rijks en laat ik het voorzichtig zeggen, zijn opdrachtgevers waren ook niet bepaald van onbesproken gedrag.

De kerk was een grote opdrachtgever voor kunstenaars, in sommige tijdvakken de grootste. Het zorgde voor kunstwerken waar we nog elke dag naar kijken. Kunstwerken, kerken en kathedralen. Plekken waar mensen vandaag nog elke dag naar komen kijken. Echt niet gebouwd met alleen zweet. Nergens om maar de kerk heeft de afgelopen 500 jaar ook niet bepaald stilgezeten als het gaat om nare dingen die mensen zijn aangedaan.

Ik vraag me af hoe je dit nu verder gaat invullen. Dat werken met bekende mensen. Hoe weet je wat een influencer die voor jou reizen verkoopt op Rome privé zoal uitspookt. En hoe werkt het voor bedrijven en marketeers nu er kennelijk verwacht wordt dat er ook een moreel oordeel over personen en hun handelen geveld moet worden. Ben je zelf eigenlijk wel van onbesproken gedrag? Kan iemand die vreemd is gegaan nog wel een woordvoerder van een maatschappelijke organisatie zijn? Kan je een tentoonstelling van Rembrandt of Rubens nog wel sponsoren, kan je nog wel een commercial plaatsen op het SBS van mevrouw Meiland?

“Ben je zelf eigenlijk wel van onbesproken gedrag?”

De gescheiden werelden van redactie en commercie

Ik herinner mij de tijd dat redactie en commercie gescheiden werelden waren. Dat is echt nog niet zo lang geleden. Dat was niet voor niets. Zo kon je niet in ruil voor commercie invloed uitoefenen op de redactie. Een nogal belangrijk principe dat voorkomt dat geld bijvoorbeeld de drijvende morele factor wordt. Dat je niet met jouw centen kan bepalen wat iemand denkt, doet of voelt. Dat je met geld de redactie niet kon bewerken zodat die een positief stukje over jouw nieuwe product in de redactionele kolommen verwerkte. Die scheiding zorgde er defacto voor dat de klant niet werd belazerd.

Wat het opheffen van die spreekwoordelijke Chinese muur tussen redactie en commercie in de dagelijkse praktijk betekent is glashelder. Bedrijven bepalen meer en meer de redactionele agenda. Of je wel of niet commercials plaatst bij RTL hangt samen met de morele ballotage van bedrijven. Komt je programmering door die ballotage dan praten we verder. Het is het neveneffect of uitvloeisel van purpose marketing. Bedrijven kijken of de redactie, de personen, de verhalen en de programma’s geen schade kunnen aanrichten aan hun commerciële belangen.

Boter op je hoofd

Die ballotage is vanzelfsprekend fluïde. Zo kan je je wel afkeren van mevrouw Meiland maar plaats je met hetzelfde gemak advertenties op Google en Facebook. Twee reuzen die elk jaar wereldwijd beboet worden vanwege aanhoudende privacy schendingen of erger een manier van handelen die er bewust voor zorgt dat samenleving polariseert. Twee reuzen waarvan bekend is dat ze nergens een belastingcent aan willen bijdragen. Meesters in belastingontwijking.

Het is precies waar het misgaat, bedrijven meten niet met twee maten. Bedrijven meten met maar één maat. Wat betekent dit commercieel gezien voor mijn spullen? Zo kan je op Facebook lezen dat de samenwerking met een persoon stopt omdat die iets zegt wat jou niet bevalt en je hebt niet door dat je dan zelf een pak boter op je hoofd hebt.