Project BOOST: Hoe versnellen we de warmtetransitie?

‘Academisch onderzoeksteam zoekt bedrijven, mensen, instellingen die willen helpen’

Samen met een groep bedrijven en wetenschappers zijn wij bezig aan een project om duurzamer consumentengedrag in de warmtetransitie te helpen verbeteren. Daarbinnen gaan wij een onderzoek starten naar psychologische weerstanden bij consumenten in het kader van de warmtetransitie. Dat moet meehelpen om er meer mensen sneller bij te betrekken en in actie te krijgen. Hiervoor zoeken wij nog meer MKB-bedrijven en organisaties die daarin mee willen doen.

Wat is de uitdaging? In alle Nederlandse beleidsnota’s en kabinetsplannen van de laatste jaren, inclusief het Energieakkoord en het Energierapport, staat dat het energiesysteem van de toekomst duurzaam moet zijn (Planbureau voor de Leefomgeving, 2021). Er zijn stevige emissiereductiedoelstellingen vastgelegd tot aan 2050. Dit heeft ook gevolgen voor de manieren waarop wij thuis warmte opwekken. Ondanks dat er mensen zijn die al de eerste stappen hebben gezet op het pad van de warmtetransitie, door bijvoorbeeld zonnepanelen te installeren op hun huis dan wel alleen nog groene stroom af te nemen, zijn andere mensen nog niet zo ver en stuit het op verschillende vormen én stevigheid van weerstanden. Het goed begrijpen van deze weerstanden moet helpen om ze beter te kunnen voorkomen danwel op te lossen. Dit is een urgente maar ook gecompliceerde kwestie. Veel warmtetransitiebedrijven hebben hier vragen over.

Heb je vragen of wil je je gelijk aanmelden dan kan dat door mij te mailen. Ook als je tips hebt voor bedrijven die wellicht interesse zouden kunnen hebben ben je bij mij aan het goede adres. Delen van dit bericht wordt zeer op prijs gesteld.

Weerstanden

Er zijn namelijk vele typen weerstanden bij consumenten waar ondernemingen tegenaan lopen in de warmtetransitie. Weerstand wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door onmacht en onkunde: “Ik kan in mijn eentje niets bijdragen, er is zoveel aanbod dat ik weet niet wat te kiezen of welk keurmerk te geloven”. Een andere oorzaak van weerstand is het gevoel niet verantwoordelijk te zijn. “Het is niet mijn probleem, het is aan de overheid om op te lossen, waarom moet ik het doen, laat de volgende generatie het maar oplossen”. Tenslotte kan weerstand tegen de warmtetransitie worden veroorzaakt door een gebrek aan prioriteit en uitstelgedrag, de kosten, onzekerheid over de toekomst, ongeloof, angst en wanvertrouwen.

Wat moet er worden opgelost?

Het is belangrijk dat er inzicht komt in de verschillende soorten weerstanden tegen de warmtetransitie en met name ook de redenen daarvoor. Dit maakt het mogelijk om hiervoor gerichte, en ook voor de praktijk goed bruikbare, gedragsoplossingen te bedenken, te testen en zo breed mogelijk te delen. Hier kunnen heel veel organisaties van profiteren. Daarbij valt onder meer te denken aan ondernemingen die duurzame energie leveren, bedrijven die bijvoorbeeld warmtepompen of zonnepanelen fabriceren, verkopen en installeren, danwel hun marketing- en communicatieadviseurs maar ook overheden en opleidingen op dit gebied. Zo kan dit project helpen om een significante bijdrage te leveren aan het versnellen van de warmtetransitie.

Welke vragen gaan wij proberen te helpen oplossen?

De centrale vraag is: Welke effectieve interventies kunnen worden geïmplementeerd (en hoe?), die consumenten-weerstanden bij de warmtetransitie in de thuissituatie verhelpen, zodat zij – sneller dan nu – stappen richting duurzame energiekeuzes zetten?

Deelvragen zijn:

1a) Welke weerstanden zijn er bij consumenten tav de warmte transitie?

1b) Waardoor worden die veroorzaakt?

1c) Welke voor communicatie bruikbare consumenten segmenten zijn hierin te onderkennen

2) Welke gedragsinterventies zijn het meest succesvol in het verhelpen van de meest belangrijke weerstanden bij welk segment

3) Wat is de meest aantrekkelijke manier om e.e.a. voor de praktijk, onderwijs en wetenschap bruikbaar te maken

Voorgestelde aanpak

Om deze vragen te helpen beantwoorden gebruiken wij een design thinking-aanpak en zien de volgende stappen voor ons:

1. Kwalitatief onderzoek om te inventariseren welk typen weerstanden er leven onder consumenten tégen de energietransitie, de veroorzakende redenen daarvan alsmede de redenen die switchers hadden die hen hebben overgehaald om juist wel stappen te zetten.
2. Kwantitatief onderzoek om de redenen/gevoelens en veroorzakende factoren die zijn gevonden in stap 2 te valideren en prioriteren en ook ter verkrijging van voor gedragssegmenten nuttige informatie. Opbrengst wordt een segmentenoverzicht met daarin een geprioriteerd overzicht van de belangrijkste weerstanden danwel positieve motieven om stappen te zetten m.b.t. de energietransitie per segment.
3. Opzetten van verschillende gedragsinterventies per segment en belangrijkste typen weerstand en deze via experimenten testen.
4. Productie van (geteste) handleidingen voor de praktijk, beleidsmakers, marketing- en communicatieadviseurs en het onderwijs alsmede publicaties en presentaties over het project en de uitkomsten ervan.

Wat levert het op voor de praktijk als het opgelost wordt?

Project BOOST gaat ongeveer twee jaar duren en er zijn verschillende opbrengsten, al tijdens de looptijd van dit project:

• Inzicht in de verschillende weerstanden, de verschillende veroorzakende factoren daarvan en de mate waarin die de warmtetransitie afremmen (Deelvraag 1a en b).
• Dit maakt het ook mogelijk om gedragssegmenten van de Nederlandse bevolking te ontwikkelen (Deelvraag 1c).
• Vervolgens worden interventies ontwikkeld en wordt nagegaan welke daarvan het meest effectief kunnen zijn om de verschillende weerstanden te helpen oplossen (Deelvraag 2).
• De uitkomsten van ons warmtetransitieproject worden verpakt in een aantal voor de praktijk relevante strategie- en communicatiemiddelen, kennisbijeenkomsten alsook in onderwijspakketten (Deelvraag 3).

Wie doen er nu al mee?

Naast bedrijven zoals bijvoorbeeld Econic, Greenchoice en Bureau Buhrs/Behaviourclub bestaat ons team uit onderzoekers zoals Prof. Dr. Marieke Fransen (Radboud), Dr. Tijs Timmerman (Hogeschool Utrecht), Dr. Reint Jan Renes (Hogeschool van Amsterdam), Dr. Sikke Jansma (Universiteit Twente), Dr. Marijke van Putten, Alexander Koenen en Dr. Kim Cramer (BR-ND People) en Ronald Voorn MSc. (Hogeschool Utrecht en Projectlead). Daarnaast zullen er op verschillende manieren en momenten diverse studenten bij het project betrokken worden.

Call to action

Wij zoeken bedrijven die duurzame warmte oplossingen (dan wel aanverwante producten en services) verkopen aan consumenten die willen meedoen aan dit consortium in de vorm of rol van klankbord, adviesgroep en/of sponsor. Samen met deelnemers gaan wij subsidies aanvragen bij de overheid om dit probleem aan te pakken en kennis daarover delen, zodat wij meehelpen om de warmtetransitie te versnellen en de kennis daarover te vergroten en te verspreiden.

Heb je vragen of wil je je gelijk aanmelden dan kan dat door mij te mailen. Ook als je tips hebt voor bedrijven die wellicht interesse zouden kunnen hebben ben je bij mij aan het goede adres. Delen van dit bericht wordt zeer op prijs gesteld.