De Metagids #6 – Realitycheck

Dankzij digitale technologie comprimeert de tijd, zei ik in Metagids nummer 5. We worden hierdoor gekatapulteerd in de toekomst. Wat voor 2030 in de planning stond, is nu al gerealiseerd. Vandaar ook dat de Metaverse nu opeens zoveel aandacht krijgt. Het interessante aan de Metaverse is dat het niet één virtuele wereld is, maar dat er ontelbare werelden met elkaar verbonden worden. De gedachte is dat je je van de ene wereld frictieloos kun verplaatsen naar de andere inclusief al je digitale eigendommen.

In de metaverse bestaan er dus meerdere werkelijkheden, meerdere realiteiten naast elkaar. Die ieder op hun beurt levensecht overkomen omdat ze al onze zintuigen prikkelen. Het is een immersive omgeving, een omgeving waarin je jezelf volledig kunt onderdompelen en verliezen. Vandaar ook dat door Zuckerberg wordt gesproken over de “belichaming van het internet”. Je browst niet meer van webpagina naar webpagina, maar verplaatst je digitale alterego van plek naar plek, je surft van de ene realiteit naar de andere realiteit. In zijn nieuwe boek Reality+ claimt de Australische bewustzijnsfilosoof David Chalmers dat de virtuele realiteit net zo echt is als onze fysieke realiteit en dat de kans groot is dat we in de toekomst de virtuele realiteit veel meer waarderen dan het echte leven.

Zoals Menno van Doorn, Thijs Pepping en ik in ons boek Echt Nep beschrijven, bewegen we hiermee van Post-Truth naar Post-Reality. Het is een wereld waarin feit en fictie dwars door elkaar heenlopen en waarin echt en nep niet langer van elkaar te onderscheiden zijn. Het is een werkelijkheid waarin nepnieuws, deepfakes en samenzweringstheorieën welig tieren (zie ook: Metagids #3). Maar het is ook een werkelijkheid waarin nieuwe media nieuwe grote en verbindende verhalen mogelijk maken. Herstelverhalen die onze samenleving zo hard nodig heeft.

De afgelopen twee jaar is Sander Duivestein ondergedoken in de wereld van deepfakes, nepnieuws, samenzweringstheorieën, influencers, virtuele mensen, generatie Z, memes, crypto, NFTs, Web 3.0, virtual reality en de Metaverse. Dit heeft geresulteerd in het boek Echt Nep waarin wordt geschetst hoe nep en echt dwars door elkaar heen lopen en hoe het mogelijk is dat nep meer waard is dan echt. In De Metagids duidt hij wekelijks op Marketingfacts wat de impact van de Metaverse op onze economie en maatschappij is.

De metagids van deze week gaat dus over wat “realiteit” nu eigenlijk is. Wat betekent het als de metaverse allerlei nieuwe realiteiten mogelijk maakt waarin we veel liever onze tijd doorbrengen dan in de echte wereld?

1. Enter the metaverse. Deze zin trok mijn aandacht: “The metaverse represents the most recent battle between human freedom and the constraints of reality. It could also become a battle to define reality itself.” De metaverse is dus een strijd om de realiteit. Een uitspraak waar ik het grondig mee eens ben. Eerder schreef ik over de bestorming van het Capitool: “We waren geen getuige van een burgeropstand, maar van een realiteitscrisis, van de Eerste Realiteitsoorlog, waarbij een op internet gefabriceerde alternatieve realiteit (de electorale fictie) keihard clashte met de offline werkelijkheid.” Van sociale media hebben we geleerd dat de leugen zich sneller verspreidt dan de waarheid. Filterbubbels worden in de metaverse alternatieve realiteiten die levensecht aanvoelen. Hoe kunnen mensen nog overtuigd worden van hun ongelijk als ze in een compleet andere werkelijkheid leven?
2. Reality Surfing. “The metaverse will do for reality what the web did for information: give us so many options that we don’t have to experience any of them very deeply at all. We’ll be able to reality surf, zipping out of a reality whenever it becomes too “heavy,” as the hippies used to say.” Dit artikel is geschreven door Nicholas Carr. Auteur van de klassieker Het Ondiepe, waarin hij uitlegt wat het internet met onze hersenen doet. “Worden we dommer van Google?” was de vraag die hij zich stelde ten tijde van het schrijven van dit boek. Nu heeft hij een aantal artikelen over de Metaverse geschreven. Dit is zijn meeste recente artikel. En wederom maakt hij zich grote zorgen. Hij vraagt zich niet alleen af of we nog “diep” kunnen nadenken, maar ook of we werkelijkheid nog wel onder ogen durven komen. Is het niet vele malen makkelijker om te vluchten in een andere realiteit als de werkelijkheid je niet bevalt?
3. Facebook Patents Reveal How It Intends To Cash In On The Metaverse. “Pupil movements, body poses and nose scrunching are among the flickers of human expression that Meta wants to harvest in building its metaverse, according to an analysis of dozens of patents recently granted to Facebook’s parent company. […] The objective is to create 3xD replicas of people, places and things, so hyper-realistic and tactile that they’re indistinguishable from what’s real, and then to intermediate any range of services . . . in truth, they’re undertaking a global human-cloning programme. […] The patents indicate how Meta could offer ads in its immersive world that are even more personalised than what is possible within its existing web-based products.” De Britse zakenkrant Financial Times deed onderzoek naar de vele patenten die Meta, het voormalige Facebook, heeft aangevraagd. Het zijn allen patenten waarmee het mogelijk is om ons digitaal evenbeeld, onze digitale kloon, uiterst nauwkeurig te tracken en te tracen. Het idee is dat deze digitale kopie nog veel meer van ons afweet dan dat onze huidige data hun nu oplevert, opdat Meta ons nog beter op het (digitale) lijf geschreven advertenties kan voorschotelen. Willen we in zo’n realiteit leven?
4. NFT Group Buys Copy Of Dune For €2.66 Million, Believing It Gives Them Copyright. De Metaverse maakt ook blind. Voor velen gloort opeens het grote geld aan de horizon en dit zorgt ervoor dat mensen niet altijd meer even helder kunnen nadenken. Zo ook de mensen achter de SpiceDAO, een decentrale autonome organisatie, waarbij de deelnemers hun geld investeerden in de aanschaf van een storyboard van de nooit gemaakte Dune-verfilming van regisseur Alejandro Jodorowksy. De cryptosukkels dachten hiermee de rechten gekocht te hebben om een animatieserie van Dune te maken. Niet dus. Hoogst tijd voor een realitycheck…
5. Afgelopen week ging op Twitter een filmpje viraal waarin aandacht werd gevraagd voor een rave party in de Metaverse van Decentraland. Men vroeg zich af of dit de realiteit is die Silicon Valley voor ogen heeft.