De Metagids #13: Influencers in oorlogstijd

Informatieoorlog via TikTok en Telegram bereikt nieuw dieptepunt

De afgelopen week bereikte de informatieoorlog, de zogeheten TikTok oorlog, tussen het Westen en Rusland een nieuw dieptepunt. Bekend werd dat beide kampen influencers inzetten om de propagandamachine draaiende te houden. Allereerst was op Instagram een filmpje te zien waarin Russische influencers dezelfde boodschap reciteerden. Het leverde een ongemakkelijke “hymne” op. Volgens Vice was de campagne opgezet via een illuster Telegram kanaal, dat inmiddels alweer verwijderd is.

De afgelopen twee jaar is Sander Duivestein ondergedoken in de wereld van deepfakes, nepnieuws, samenzweringstheorieën, influencers, virtuele mensen, generatie Z, memes, crypto, NFTs, Web 3.0, virtual reality en de Metaverse. Dit heeft geresulteerd in het boek Echt Nep waarin wordt geschetst hoe nep en echt dwars door elkaar heen lopen en hoe het mogelijk is dat nep meer waard is dan echt. In De Metagids duidt hij wekelijks op Marketingfacts wat de impact van de Metaverse op onze economie en maatschappij is.

3 trends waar Russische infuencers op inspringen

Abbie Richards, een desinformatie expert, onderscheidt inmiddels 3 trends waar de Russische influencers op inspringen. Allereerst is er een groep die gebruik maakt van de hashtag #RLM (Russian Lives Matters). Geknield houden de jongeren een bord waarop de volgende tekst staat: “Russophobia, Donbas, hate speech, cancelling, Luhansk, sanctions, info wars, nationalism”, waarbij de fobie voor Rusland wordt gebruikt als een argument om de invasie in Oekraïne te rechtvaardigen.

De tweede trend is de zogeheten “Z Dance Trend” waarop jongeren middels handgebaren, waarin twee maal de letter Z terugkomt (zie ook Metagids #12), duidelijk maken dat ze de oorlog ondersteunen. De laatste trend heet “Real Women” waarop Russische dames op het nummer “Masquerade” middels werderom handgebaren hun steun uitspreken.

Journaliste Taylor Lorenz, tegenwoordig werkzaam voor The Washington Post, bracht dit weekend het nieuws naar buiten dat ook de Amerikaanse overheid gebruik maakt van influencers. In een Zoom call kregen 30 top-beïnvloeders instructies over hoe ze via hun mediakanaal het Amerikaanse publiek moeten informeren. “We recognize this is a critically important avenue in the way the American public is finding out about the latest, so we wanted to make sure you had the latest information from an authoritative source.”

Na de call begonnen de diverse creators direct informatie over de oorlog naar hun publiek te spuien. Waarbij een van de content makers zich profileerde als een correspondent van het Witte Huis om Generatie Z te bereiken. De Zoom call werd vervolgens in een hilarische sketch van Saterday Night Live nagespeeld.

Bij het inzetten van influencers voor overheidscampagnes kunnen grote vraagtekens worden gezet. Bij mij begint het direct enorm te jeuken. Tijdens de Corona pandemie maakte de Nederlandse overheid ook gebruik van influencers. De betaalde campagne was bedoeld om jongeren erop te wijzen dat ze zich aan de basisregels moeten houden.

“Alleen samen krijgen we corona onder controle.” Bizar werd het toen een aantal van deze influencers, waaronder Famke Louise, even later met de hashtag #ikdoenietmeermee een andere boodschap verkondigden. Ingefluisterd door Viruswaarheid-oprichter Willem Engel waren ze allen van mening veranderd. Niet de meest betrouwbare partij om een belangrijke boodschap onder de aandacht te brengen, dus. De media die deze week verder het metaversum inkleurden, zijn de volgende:

1. Amy’s Web Tech Trend 2022

Amy Web’s Tech Trends 2022 – Ieder jaar presenteert Amy Web haar tech trends. Afgelopen weekend deed ze dat op het SWSX evenement. Het leverde een spectaculaire Amerikaanse show op en een lijvig boekwerk dat je hier kunt downloaden.

2. Sociaal Tribunaal en cancelcultuur

Sociaal Tribunaal – Journaliste Doortje Smithuijsen maakte in het verleden een tweetal documentaires: “Mijn dochter de vlogger” over jonge YouTubers en “Volg je me nog?” over dertigjarige influencers. Ook schreef ze het boek Gouden Bergen over de influencerscultuur. In haar nieuwe documentaire neemt ze de cancelcultuur onder de loep. Ze ondervraagt mensen die online geboycot worden, maar laat ook de mensen aan het woord die een ban uitdelen. Meest beangstigende aan dit fenomeen vind ik dat mensen zowel online als offline bedreigd worden en dat de cancelcultuur ook nooit stopt, zelfs na een paar maanden tijd gaat het maar door.

3. TikTok-tics wereldwijd probleem

De TikTok-tics zijn een werkelijk en wereldwijd probleem – Tics onder tieners zijn wereldwijd explosief waren gestegen. Onderzoekers denken aan een mass psychogenic illness: een collectieve, door de geest veroorzaakte ziekte. “Een mass psychogenic illness wordt doorgegeven middels zien en horen. Daarin zit hem ook de nieuwigheid van dit oude fenomeen: in het digitale tijdperk zien en horen we veel meer van elkaar. Vroeger waren dit soort uitbraken beperkt tot een klaslokaal, of een huishouden; nu interacteert een tiener uit St. Helena met de tics van een Britse influencer – en doet ze dat blijkbaar zo intensief dat ze ze onwillekeurig overneemt.”

4. Interesse NFT’s en Metaverse alweer gedaald

Interesse in NFT’s en metaverse alweer fors gedaald – “Het grote publiek is de interesse in de twee zaken alweer verloren, blijkt uit data van Google Trends, meldt Forbes. Die data laten zien hoe groot de interesse in een bepaalde zoekterm was en is. Dan valt op dat de interesse in zowel NFT’s als de metaverse al over het hoogtepunt is.” Mmm, is dit het zoveelste luchtballonnetje van Silicon Valley dat nu wordt doorgeprikt?

5. De opmars van DAO’s

De opmars van DAO’s: de toekomst van online organisaties? – “DAO staat voor ‘decentrale autonome organisatie’ en betekent simpelweg een organisatie zonder centraal leiderschap. DAO’s kunnen geleid worden door alle gebruikers van de organisatie, in tegenstelling tot organisaties met een hiërarchische structuur. […] DAO’s willen de machtsdynamiek omkeren door een organisatie los te koppelen van een hiërarchische structuur. Een DAO werkt op basis van regels die via consensus door alle leden opgesteld worden en die dan via zogenaamde smart contracts automatisch uitgevoerd worden.” De praktijk leert dat de besluitvorming binnen DAO’s niet voorspoedig loopt. Het is nog te vroeg om te zeggen dat DAO’s toekomst hebben.