Wat is het succes achter 10 jaar Startpagina?
Op een weblog als Marketingfacts een artikel schrijven over Startpagina.nl… dat is vragen om moeilijkheden. De meeste (online) marketeers die ik ken, reageren vaak: “Startpagina, bestaat dat nog?” , of “Die zijn toch allang ingehaald door de Hyves en Googles van deze wereld?”
En dan vind ik het fantastisch om te antwoorden dat het merk Startpagina sterker is dan ooit. Vorige week maandag haalde deze éne pagina een “all time high” van ruim 5,1 miljoen views. Miljoenen mensen gebruiken de pagina nog steeds als startpunt van hun surftocht, of klikken verder naar de ca. 5600 onderwerppagina’s (dochters) meer meer te weten te komen over een bepaald onderwerp.
Uit de meest recente STIR-cijfers komt naar voren dat Startpagina de tweede site van Nederland is met een bereik van 36% en grofweg twee keer zoveel bezoeken trekt als Marktplaats.
In dit artikel wil ik een aantal gedachten met jullie delen die dit Nederlandse succes mogelijk verklaren.
Low profile, high focus
Hoe komt het toch dat een merk aan de ene kant zo succesvol, maar tegelijkertijd aan de andere kant zo low profile optreedt? Ik denk dat dát juist onderdeel is van het succes. Startpagina is altijd zichzelf gebleven; is niet met de digitale winden meegewaaid. Door buitenstaanders werd dan wellicht opgemerkt dat Startpagina niet zo heel innovatief was, maar de gebruikers van Startpagina vonden dat juist heel prettig. Ze wisten precies waar ze aan toe waren: een handig lijstje met de meest gebruikte sites van Nederland.
Als je kijkt op welke dagen Startpagina records brak was dat onder meer 8 februari 2007 (het weeralarm!) en dit jaar op de dag dat de aandelenkoersen historisch hard naar beneden gingen. Blijkbaar is er op zulke momenten behoefte aan sterke, vertrouwde merken. Teletekst is volgens mij ook zo’n veilige haven.
Gebruikers willen vinden, niet zoeken
Waarom iemand een lijstje van een paar honderd linkjes prettig vindt? Kiezen is een hel. Media-filosoof Bas Könnings gebruikt daar het voorbeeld van de Gamma voor:
“Waarom denk je dat de Gamma 50 soorten behang verkoopt? Omdat ze weten dat als ze 100 soorten zouden verkopen, mensen naar huis gingen met twijfels en niet met behang. Er is sterke behoefte aan pre-filters.”
En laat dat nou precies de missie van Startpagina zijn… “wij zoeken voor jou” (1998) en inmiddels omgeboven naar “Alles wat je zoekt… overzichtelijk op een rijtje” (2005).
Als je bijvoorbeeld op vakantie wilt gaan, helpt de homepage van Startpagina je door een shortlist te bieden van de beste vakantie-aanbieders van Nederland. En als je meer wilt weten over een bepaalde bestemming, kun je via de dochterpagina’s urenlang leuke reisverslagen lezen, vakantiefoto’s bekijken of discusssiëren op een prikbord. De honderden vrijwillgers zorgen ervoor dat je ook daadwerkelijk relevante, menselijk informatie kunt vinden.
Google als vriend
Maar Startpagina pretendeert niet alwetend te zijn. Een van de meest gebruikte functies op de homepage is niet verrassend de zoekbox van Google. Ook hier geldt dat Google geen concurrent is, maar een vriend. Beide merken lijken ook op elkaar: simpele layout, sterke focus op één activiteit en altijd de gebruiker centraal. Commercie volgde bij beide merken pas toen het model om de klant tevreden te stellen was geperfectioneerd.
Daarbij levert Google enorme hoeveelheden verkeer naar de dochterpagina’s die van oudsher bedeeld zijn met een hoge pagerank. De meest actieve beheerders zijn meestal bij de eerste 5 resultaten te vinden bij een query naar het onderwerp van hun pagina.
Design, hoezo design?
Een andere overeenkomst tussen Startpagina en Google is de voorliefde voor non-design. Voor wie het interesseert: hier staat een geweldig artikel uit Net Professional van destijds waarin oprichter Durk Jan de Bruin en Jeroen Paternostre met webdesigners filosoferen over de beste layout voor Startpagina.
Pikant detail is dat de layout sinds twee weken geleden eigenlijk pas echt een make-over heeft gekregen. De links zijn niet meer onderstreept en de topline navigatie is aangepakt.
Vrijwilligers zijn de beste reclame
Enkele jaren gelden heeft Startpagina geëxperimenteerd met een reclamecampagne op televisie. Reclamebureau Colonel Parker leverde een aantal filmpjes af waarin de grote diversiteit onder de dochterbeheerdeers moest worden onderstreept. Hieronder heb ik een filmpje geplakt waarin het thema “dating” centraal stond.
Hoewel dit best een grappig fimpje is, deed de campagne eigenlijk helemaal niets voor het merk Startpagina. De beste reclame blijven toch de vele vrijwilligers die een belangrijke rol spelen binnen de virtuele gemeenschappen in Nederland. Je merkt vaak dat zo’n beheerder ook actief is binnen een gewone vereniging of tot voor kort het clubblad samenstelde. Verder zijn er natuurlijk nog de duizenden “neefjes” die het handig vinden om voor hun buurman of tante even Startpagina in te stellen zodat ze af zijn van de helpdesk telefoontjes.
Startpagina 2.0
Als je bovenstaande hebt gelezen, zou je kunnen denken dat Startpagina voornamelijk bezig is om “vast te houden” maar dat is niet helemaal waar. Startpagina snapt heel goed dat de wensen van de gebruikers in 10 jaar tijd zijn veranderd en dat er een jonge generatie online is voor wie een vaste opstartpagina niet vanzelfsprekend is. Daarom zal in dit jubileumjaar ook een merk-exentensie worden gelanceerd waarbij Startpagina elementen van Netvibes en iGoogle aan de gebruiker gaat bieden.
Daarnaast zijn aan de achterkant reeds veel uitbreidingen gedaan zoals:
- Startpagina voor Kids
- een Marktplaats
- Startpagina TV
- thema weblogs, onder meer landbouw (boer zoekt blog)
- en recent nog Startpagina Weer.
In het komende jaar zullen meer van dit soort uitbreidingen worden aangekondigd op een campagne blog. De achterliggende strategie is altijd: uitbreiden op de gidsfunctie van Startpagina, of het op zoveel mogelijk manieren faciliteren van de de know-how bij dochters en commmunity.
Tot slot
Oud-Startpagina directeur Bert Wiggers zei het al: “Bij Startpagina ruik je de spruitjeslucht”. Het team is goed in staat geweest om de eerste 10 jaar zo gewoon mogelijk te blijven en te focusen op de behoefte van de gebruikers. Mijn persoonlijke mening is dat tussen nu en twee jaar het Startpagina-model als zodanig nog wel bestaat, maar dat er een behoorlijke inhaalslag zal plaatsvinden door de introductie van onder meer gadgets op de plaats van linkblokken.
Jim Stolze is een pionier en consultant op het gebied van digitale transformatie. Hij werd vooral bekend als de drijvende kracht achter de TEDx-conferenties in Europa en het Midden Oosten. Bij RTLZ is hij wekelijks te zien als innovatie-deskundige in het televisieprogramma Toekomstmakers. Sinds 2017 staat Jim Stolze aan het hoofd van Aigency, een platform voor artificial intelligence. Met een jong team op het Amsterdam Science Park opereert Aigency als een 'broker' tussen vragen van multinationals (data) en studenten / startups (algoritmes).
Nooit gedacht dat Startpagina het nog steeds zo goed doet. Voor mij zijn de STIR cijfers dan ook een verrassing.
Uitstekend overzicht Jim waarvoor dank! Denk dat Startpagina toch wel tot één van de meest succesvolle (bekendheid, bezoek en omzet) mag worden gerekend van Nederland en dat is inderdaad opmerkelijk voor een basic site.
Wat me de laatste jaren wel is opgevallen is dat de commercie is binnengedrongen en niet doorzichtelijk is. Wat is nu wel en niet commercieel? Wat is het beleid ten aanzien van commerciele links? Wat is het beleid met aannemen van nieuwe startpagina’s? Waarom blijven een aantal beheerders zo fel op hun eigen domein zitten en laten ze nauwelijks anderen toe? Nu zal de gemiddelde bezoeker daar wellicht helemaal niet in geinteresseerd zijn maar het heeft bij mij wel wat afbreuk gedaan aan Startpagina (wat verder een uitstekende site is).
Hmm, de waardering van Google is volgens mij in de afgelopen weken juist door het soms commerciele karakter iets gedaald. Helemaal bij verschillende Klonen zien we aardige verschuivingen.
Veelal hoor ik qua online advertising redelijk positieve verhalen over de conversie en de hoeveelheid traffic die er af komt. Goed bezig dus!
Het is een sterk merk, hoewel ik het eens ben dat het fijn is als er een keuze gemaakt wordt (ik kan ook niet kiezen uit 100 soorten behang), heb ik nog nooit wat gevonden via startpagina. Het is me allemaal te spruitjesachtig. Informatie die ik zoek is dan zws ook specialistisch? Er staat naar mijn idee weinig Open Sourced informatie op de verschillende pagina’s. De informatie is me te standaard.
Nou ja, in iedergeval het is mijn site niet, maar ik vind het wel sterk dat ze het al zo lang zo goed doen! Chappeau
Ik ben verrast door de cijfers. Een grote mate van inertie had ik wel verwacht, dat is inherent aan internet. Plus dat Startpagina an sich natuurlijk een ijzersterk concept is.
Het zal wel met de doelgroep te maken hebben, persoonlijk haak ik al onmiddelijk af bij de zwaar irritante (en heel erg jaren ’90) gewoonte van Startpagina om elke link te openen in een gestript pop-up browser venster. Maar ja, in een land waar Firefox het laagste marktaandeel ter wereld heeft en tabbed browsing nog nauwelijks bekend is kan je daar dus blijkbaar mee wegkomen. Althans, als je Startpagina bent.
Qua traffic en conversie kunnen startpagina’s inderdaad een leuke bijdrage leveren. Daarvoor mogen startpaginabeheerders (naar ik mij herinner) 15 commerciele links per pagina plaatsen.
Het jammere is alleen inderdaad – zoals Marco terecht aangeeft – dat men er alles aan doet om nieuwe beheerders buiten de deur te houden. Zelf ook wel eens aanspraak trachten te maken op een dochterpagina, nadat je eerst een volledig epistel moet schrijven over waarom jij jezelf geschikt acht, wordt je later afgewimpeld op basis van ‘irrelevantie’.
@emanuel: Dat was ook een beetje de bedoeling van dit “coming out” artikel 🙂
@roy: Het klopt dat Google wat minder waarde toekent aan directories. Startpaginadochters hebben hier minder last van gehad dan klonen, omdat zij vaak ook een actief Prikbord, Markt of Weblog bijhouden.
@marco: Bedankt voor het compliment.
Dat de commercie is binnengedrongen kunnen we als een feit beschouwen. Ik denk dat dat een oorzakelijk gevolg is van het succes in pageviews. Bij een analyse van de commercie is het denk ik wel goed om een scheiding te maken tussen homepage en dochters.
Op de homepage geldt dat alle commerciele links (nog steeds minder dan de helft) door de redactie moeten zijn gekeurd. Een plekje is dus per definitie niet te koop.
Wat de dochters betreft kan ik melden dat Startpagina enorm trots is op het grootste deel van de beheerders. Zij zijn de stille motor die nooit is gestopt met draaien.
Dat er ook beheerders zijn die doorslaan in commercie en een domein monopoliseren is te betreureren. Over het algemeen duurt dat ‘succes’ nooit heel lang. Er zijn duidelijke richtlijnen die een beheerder in acht moet nemen.
Leuk ook om te lezen dat de traffic vanuit Startpagina (en dochters) gewaardeerd wordt. Het schijnt waardevol verkeer te zijn qua conversie.
hee.. overgestapt van DC naar MF?
@maarten: Gastcolumnist… niet roddelen heh 🙂
@Erik: Als beheerder van enkele dochterpagina’s herken ik wel een beetje wat je zegt. Je wilt eigenlijk zowel een pagina maken voor iemand die zich blanco wil verdiepen in het onderwerp, maar ook een platform zijn voor ingewijden. Dat is bij bepaalde specialistische onderwerpen soms lastig.
Het principe “als het bestaat is het vindbaar in Google” lijkt voor Startpagina te betekenen “als je informatie over iets zoekt wijst Startpagina je de weg”. Het portaal is in zijn soort uniek in zijn breedte en diepte, mede door de deskundigheid van de vele dochterbeheerders. En ik vind het logisch dat, als je al duizenden dochterpagina’s in je netwerk hebt zitten, je kritisch bent over nieuwe aanmeldingen.
Jim, misschien wat flauw maar daarom niet minder waar: ik vind je verhaal een opsteker voor de dingen waar wij hier zelf mee bezig zijn. Erg herkenbaar voor klein duimpje dus. 🙂
goeie Jim. Focus op diegene voor wie je het doet, eenvoud, stakeholder ownership/crowdsourcing, etc en zijn van die mooie basis dingen die je oh zo vaak vergeet.
Ik wist btw niet dat je een cros blogger was: DC en MF….
@Erik na zoveel jaar nog zo’n hoog bereik in een sterk veranderd concurrentieveld. ergens moet Startpagina dus relevantie bieden en tevreden gebruikers. Oké, niet in de top zoals Multiscope dat heeft gemeten, maar het principe geldt volgens mij wel voor Startpagina.
Interessant en verhelderend verhaal.
Ik gebruik het zelf ook nog vaak als ik snel een link nodig heb en ook voor klanten plaats ik nog wel links op de verschillende relevante dochterpagina’s!
Qua advertising ervaar ik als positieve als het gaat om de conversie en de hoeveelheid traffic. Wellicht dat dit de komende jaren een basisbegrip zal blijven in de www-wereld.
Jammer dat veel startpagina dochters zo commercieel geworden zijn en nauwelijks nog nieuwe sites toevoegen.
Ik ben het eigenlijk het meest eens met de opmerking van jr den Hollander hierboven.
Startpagina is voor mijn gevoel alleen nog maar voor de ene helft (onderste) een bak met linkjes naar leningen en hypotheken en aan de bovenkant 1 grote commerciele poel met linkjes.
Als ik uit kom een dochterpagina dan hoop ik altijd maar dat het linkje dat ik aanklik ook echt de moeite waard is en er niet alleen maar staat vanwege de 500 euro die hij/zij betaalt heeft voor die plek. We praten hier over het succes en dan is dit natuurlijk alleen maar goed voor SP, maar als gebruiker probeer ik al jaren angstvallig van SP weg te blijven.
Die cijfers verbazen me dan ook enorm, al weten we natuurlijk verder helemaal niks hierover. Een totaal aantal met ‘bezoeken’ zegt weinig, heel weinig (als voorbeeld; iedereen zou zelfs met een compleet onbekende site dit soort cijfers kunnen creeren).
@Tim: In een netwerk van duizenden pagina’s is het misschien onvermijdelijk dat er enkele beheerders zien die vooral het commerciële potentieel uitbuiten. Als actief beheerder, Startpagina-bezoeker en vrij regelmatige ‘aanmelder van links’ is mijn ervaring dat het gros van de pagina’s vooral om de inhoud gaat. Startpagina hanteert ook duidelijke richtlijnen voor de beheerders o.a. over grenzen aan het plaatsen van betaalde links. Zo kun je via een linkje onderaan de pagina opvragen voor welke (maximaal 15!) links betaald is.
Als jij als bezoeker een pagina tegenkomt die niet beheerd wordt volgens de doelstellingen achter Startpagina dan kun je dit altijd melden bij Startpagina zelf.
Startpaginabeheerders zijn over het algemeen deskundigen binnen hun onderwerp met kennis en een eigen netwerk dat in de loop der tijd is opgebouwd. Als ik naar mijn eigen adverteerders kijk dan link ik bewust zoveel mogelijk met partijen die goede producten en service leveren. Dit staat altijd vóór wat iemand eventueel als tegenprestatie wil leveren voor een link.
He Tim,
Ik geloof direct dat er nog een hoop startpagina’s met het “oude startpagina gevoel” bezig zijn de liefde voor hun onderwerp uit te dragen. Ik deel echter de ervaring dat bij veel gezochte onderwerpen, en dus de onderwerpen die startpagina veel bezoekers opleveren, de boel aardig op slot zit en ik mij niet kan ontrekken aan het gevoel van vriendjes politiek en eigenbelang. Een klacht hierover richting startpagina kun je vergelijken met een klacht richting de DMOZ over het niet opgenomen worden en is weinig productief.
Zolang de bezoekers van startpagina (en ik vraag me ook wel af waar ze vandaan komen) niet doorhebben dat de voorgeschotelde informatie vaak out-of-date is zal het succes nog wel even duren.
Mijn ervaring is juist dat Startpagina heel zorgvuldig om gaat met klachten van bezoekers en -uiteraard na wederhoor- niet bang is om maatregelen te nemen als dit nodig is. Het zou ook wel stom zijn om niet te luisteren naar feedback van bezoekers die de kwaliteit van het dochternetwerk kan verbeteren.
Op de HEAO leerde ik ooit dat de beste manier van veranderingen doorvoeren is… dat men de veranderingen amper opmerkt, maar dat wanneer men een jaar later terugkijkt, men ineens beseft hoeveel er eigenlijk is veranderd. Mensen houden niet van veranderingen, tenzij ze het amper merken. Wat dat betreft doet Startpagina het prima, maar ik plaats wel een kleine kanttekening bij het feit dat de verschillende veranderingen vaak gegroepeerd ad-hoc worden ingevoerd. Iets meer uitsmeren, en ook iets sneller inspelen op behoeftes van de consument zou het allemaal nog net iets beter maken.
een mooie uitdrukking is:
’tell people something they know and they love you for it, but…
if you tell people something they don’t know…they hate you for it”…
verandering en vernieuwing kan heel goed zijn, maar voor de consument als continu hinderlijk en irritant worden ervaren. De consumenten houden niet van continu adaptatie van nieuwe elementen, functionaliteiten, design, kleuren etc…
het leren van nieuwe dingen maakt men namelijk moe.
Ik ben zelf beheerder van een dochterpagina maar ik weet inmiddels wel beter.
Startpagina is een grote commerciele geldmachine. Alle mogelijkheden om geld te verdienen worden gebruikt waarbij (uiteindelijk) de dochterpagina beheerders het slachtoffer worden.
He Henkie, waar uit zich dat in kun je misschien een paar voorbeelden noemen?
Overigens heb ik ook het idee dat grotere dochterpagina’s en dan bedoel ik met name verkeer rijke dochters geen normale links meer opnemen. Tevens heb ik het idee dat er klusters van belangrijke dochters door dezelfde personen worden beheert. Zijn er eigenlijk ook cijfers bekend hoe het verkeer tussen de dochter pagina’s zich verhouden?
Startpagina (ilse) is langzaam aan alle grote dochters achter een subpagina aan het zetten. Eerst was het > link op startpagina rechtstreeks naar dochterpagina. Nu is het > link op startpagina.nl naar ***.overzicht.nl pagina (met heel veel reclame van startpagina.nl (ilse) erop).
De dupe: dochter
Nog een:
Op dochterpaginas mogen 15 commerciele links staan. Deze MOETEN relevant zijn aan het onderwerp van de dochterpagina. Ja, MOETEN is alleen bedoeld voor de dochtereigenaar. Startpagina zelf mag namelijk ook 15 links plaatsen over van alles en nog wat..
Snapt u?
Tja, het is wat ze in de economie een Cash-Cow noemen. Uit halen wat er uit te halen valt want het concept loopt op zijn laatste benen.
Wat in het artikel meerdere malen onterrecht gezegd word, is dat je op startpagina de beste links zou vinden.
De beste links is sowieso een zeer subjectief begrip, maar dat Jim het meerdere malen zo omschrijft zegt denk ik iets over de voorkeur van Jim.
Het is op bijna alle dochterpagina’s niet meer mogelijk een link naar de beste site te krijgen. Overal krijg je de reaktie dat je voor 30, 40 of 80 euro per maand een link kunt kopen. En bedrijven betalen niet 80 euro per maand voor een link links onderaan de pagina. De betalende links staan op alle pagina’s bovenaan. En onderaan elke pagina word je inderdaad plat gegooid met hypotheek links en verzekeringen links, zoals een beheerder als schreef.
Niet de beste links staan op startpagina, maar de BEST BETALENDE links!. Nu doet Google dit ook, maar bij google weet je dat.
En dat vind ik het onethische van de startpagina manier. Ze schotelen de (onwetende) bezoeker betaalde links voor, en presenteren het als … nou ja, misschien wel wat Jim VIND, de beste linkspagina.
Dus JIM, je vind inderdaad overzicht LINKS op startpagine, maar absoluut niet wat jij meerdere malen schrijft, de beste Links.
Verder een mooi artikel, en ook mooi dat startpagina het nog zo goed doet!
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!