Vervagende scheidslijnen op de distributiemarkt

Hoewel de doorsnee consument haar audiovisuele behoefte meer en meer online vervult, geeft het gros nog steeds de voorkeur aan een avondje tv. De kabelaar, die in het merendeel van de huishoudens zo ongeveer het alleenrecht op dit medium heeft, drukt met haar marktaandeel (81%) een behoorlijke stempel op het tv-aanbod. Mede door de opmars van andere distributievormen (o.a. satelliet, Digitenne en op IP-gebaseerde methoden) rijst de vraag hoe lang deze situatie nog zal duren, voordat hierin een echte grote verschuiving gaat plaatsvinden. Kortom, wie beheersen straks welke kanalen?

Tijdens het congres Media Distribution Day stond deze vraag centraal. Ondanks de lofzang die de kabelindustrie zichzelf gedurende de dag toedichtte, bleek juist de monopolistische (ver)houding een doorn in het oog van andere aanbieders van ‘het nieuwe tv-kijken’. De consument wordt voorgespiegeld dat hij keuzevrijheid heeft, middels allerlei pakketten, maar volgens Digitenne, Canal Digitaal en KPN is sprake van eenzijdigheid: veelal maar één kabelaanbieder per huishouden en een alternatief zoals satelliet wordt door de lokale overheden gebonden aan te strenge (ophang)regels. Een scheve en onwenselijke situatie, aldus de niet-kabelaars.

Rob van Esch, vertegenwoordiger van de kabelindustrie middels NLkabel, trachtte deze – volgens hem – eenzijdige beeldvorming te pareren met de stelling dat ‘de consument zich toch niks aantrekt van infrastructuur’, gezien deze steeds vaker online zijn behoefte weet te bevredigen. “Een partij als Apple (lees: iTunes) kan zonder tussenkomst van een andere marktpartij een directe relatie opbouwen met de eindgebruiker”, wat in de ogen van Van Esch niet alleen een nieuwe fase heeft ingeluid door de kabelindustrie buiten spel te zetten, maar juist ook het ogenschijnlijke schaarste probleem van de consument direct heeft opgelost. Een sterk staaltje appels met peren vergelijken…

Om de consument tegemoet te komen beloofde de kabelindustrie de komende jaren haar assortiment te verbreden en verdiepen. Deels zal deze ruimte worden verkregen door het aantal analoge tv-kanalen langzaamaan te reduceren tot nul, wat per kanaal maar liefst zeven digitale zenders oplevert. Door de snelle opmars van digitale tv-ontvangst en de uitbreiding van het aantal digitale kanalen, die je weer kunt onderbrengen in aparte (betaalde) tv-pakketten, is de rek volgens de kabelindustrie nog lang niet uit de kabel. Een aanwezige in de zaal van Ziggo (een samenwerking van kabelaars @Home, Multikabel en Casema) voorspelde dan ook dat het huidige (maximale) aanbod van 150 kanalen, inclusief 10 HD, spoedig zal verdubbelen.

Eric Eljon (SBS) meldde dat zij de komende jaren samen met zowel RTL als de Publieke Omroep een tiental HD-zenders gaat lanceren. De investeringskosten in kabelinfrastructuur zou middels een maandelijkse fee van zo’n drie euro per consument kunnen worden terugverdiend, waarbij eventuele winsten middels een share revenue-model terugvloeien naar de partners. Frank Eijken (RTL) ziet in de kabel voorlopig nog wel ‘dé levenslijn’ voor iedere broadcaster en kondigde eveneens aan dat ook de kabelaar op termijn zal moeten gaan betalen voor (RTL-)content, hetgeen nu niet het geval is. Of de samenwerking er echt gaat komen, valt nog te bezien. Niet alleen vanwege eerdere niet nagekomen beloftes – die inmiddels helaas alweer in de vergetelheid zijn geraakt – maar ook gezien het feit dat RTL niet de consument (wat SBS voorstaat) maar de content tot ‘king’ verheft. Zonder relevante en goede content geen kijker, was het niet?

Doordat kabelaars, broadcasters en productiemaatschappijen overigens en masse bezig zijn met het vercommercialiseren van hun content(rechten), is de scheidslijn tussen de verschillende marktpartijen soms lastig te trekken en te zien. Zo bieden (sommige) kabelaars alleen eigen video on demand diensten aan en worden andere voor de consument ook aantrekkelijke marktpartijen buitengesloten. Op deze manier worden distributeurs behalve transporteurs ook contentaanbieder. Een dubbele pet die telecombedrijf KPN in de afgelopen jaren juist de veelbesproken windeieren heeft opgeleverd.

Het zal volgens mij niet lang meer duren voordat andere op IP-gebaseerde producten en diensten in elk huishouden gemeengoed worden, waardoor een ieder op zijn (tv)beeldscherm naar harte lust kan kiezen en personificeren. Niks geen schaarste, tv-pakketten of gratis set-top boxen, maar gewoon lekker consumeren wat en wanneer je maar wilt.

(Hier een korte beeldimpressie van het congres Media Distribution Day in het Kurhaus te Scheveningen.)