Column: De fragmentatie van communities
Op geologische schaal fragmenteert de wereld. De voormalige Sovjet Unie brokkelt nog steeds verder af, de Balkan, Irak en zelfs België vallen uiteen. Burgers overstijgen de afbakening van traditionele landsgrenzen en klonterten weer samen in nieuwe groepen. Die groepen worden gevormd op basis van, bijvoorbeeld, religie, maar ook religie fragmenteert. Als een pulserende beweging vallen ook die groepen weer uit elkaar, en zoeken ze nieuwe groepen binnen of buiten hun segment. Geologische ligging lijkt daarin een steeds kleinere rol te spelen, mede dankzij nieuwe media die wereldwijde communicatie gemakkelijk maken.
Op internet wordt een fysieke barrière weggenomen, waardoor fragmentatie vrij spel krijgt. Alleen rondom producten van Apple zijn er al tientallen (honderden?) communities.
Internetcommunities vieren momenteel hun jubilea, en een hoop daarvan zijn in hun pubertijd terecht gekomen. ‘Een puber verandert tussen ontbijt en diner minimaal 5 keer van identiteit’ (David Gauntlett in Creative Explorations). De meeste communities komen op een moment in een identiteitscrisis. De oude garde matched niet met deze nieuwe jonge honden.
Uitsluitingsmechanismen
De sleutel tot groei van een community zit hem in die identiteit. Bovendien neemt door de toenemende rol van ‘toverformules’ als Wisdom of Crowds, Crowdsourcing en Wikinomics het belang van de identiteit van de community toe, en schuilt er een groot gevaar in uitsluitingsmechanismen.
Deze uitsluitingsmechanismen hebben een belangrijke rol in onze maatschappij en vormen een belangrijk onderdeel van onze identiteit. Ze zijn daardoor vanzelfsprekend meegenomen in onze virtuele maatschappij. Door het afbakenen en uitsluiten van groepen wordt automatisch een groepsidentiteit gevormd. Deze identiteit houdt zich zelf in stand door het mechanisme te repeteren en mensen uit te sluiten.
Bij veel communities gebeurt dit geheel onbewust. De oude garde van een groep heeft een aantal (ongeschreven) regels en iedereen die daar niet aan voldoet krijgt de wind van voren. Bovendien heeft de oude garde over een groot aantal standpunten consensus bereikt, de weerstand tegen nieuwe inmenging wordt daarmee groter.
Open karakter en minste weerstand
Het internet wordt vaak geprezen om zijn open karakter, maar is daarmee ook het medium van de minste weerstand. Een hoop niches binnen een community vormen weer een eigen community, waarmee de groep in zijn geheel fragmenteert. Dit komt deels omdat het aantal leiders groter is dan het aantal communities, en zij een te kleine rol krijgen in het huidige netwerk.
Toch is de sleutelrol aan uitsluiting toe te schrijven.
Het belang van de identiteit van een community zit hem niet alleen in de groei. Op Marketingfacts wordt het belang van bereik regelmatig ter discussie gesteld. Maar ook bij de bovengenoemde ‘toverformules’ is in meer of mindere mate een diversiteit van gebruikers een randvoorwaarde. James Surowiecki noemt in zijn boek “The Wisdom of Crowds” bijvoorbeeld ‘verschil van mening, onafhankelijkheid, decentralisatie en aggregatie’ als randvoorwaarden.
Het internet leent zich uitstekend voor decentralisatie en aggregatie, maar totaal niet voor diversiteit. De gefragmenteerde communities lijden vaak aan verkokering van zienswijzen. Vermoedens en vage ideeën versterken elkaar. We zoeken tenslotte (meestal, niets menselijks is ons vreemd) naar bevestiging en niet naar nieuwe inzichten.
De oplossing?
Om een grote en vooral diverse community op te zetten en in leven te houden is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je de niches (de jonge honden) binnen je community houdt. Iedere niche moet in de community zijn stem en vertegenwoordiging kunnen vinden. Een eerste stap is een open beleid. Volgens mij is het het beste, om voor iedere niche een (aantal) ambassadeur(s) aan te stellen. Bijvoorbeeld admins, bloggers, communitymanagers of vooraanstaande actieve leden.
Wat is nu precies het probleem? Dat communities ook een lifecycle hebben? Dat is toch niets nieuws? Het hele proces van nichevorming, groei, volwassenheid, fragmentatie en verdwijnen is toch een logische cirkel. Ik snap niet zo goed waarom je dat tegen zou willen gaan (of kunnen gaan, al zou je het willen)?
Ik had het er niet meer mee oneens kunnen zijn.. En dat in zichzelf is al diversiteit volgens mij. Hoe kom je erbij dat er geen ruimte is voor diversiteit binnen communities? Mis je die soms ook in onze samenleving (ook een community)? Is het ontstaan van niches niet bij uitstek een teken dat er diversiteit is? Het feit dat die zich afsplitst en zich niet aan de regels van jouw community-gedachte houden doen daar imho niets aan af…
Het is een beetje alsof je kinderen die 18 zijn geworden uit alle macht tot hun 80e in het ouderlijk huis wil houden. Los van het feit dat dat natuurlijk niet gaat werken, snap ik uberhaupt het probleem niet wat je daarmee aan de kaak probeert te stellen.
Beetje om niet deze posting. Voor wat het waard is, bereik is feitenlijk onbelangrijk, “aankomst” eigenlijk het enige marketingdoel dat telt. Communities zijn amoebes die in hun gedrag zichtbaar worden. Wat feitenlijk veel belangrijker is het motief voor dat gedrag….
Zo te zien is de link naar marketing iets te groot geweest, groeien wordt bij marketeers gezien als bereik schijnbaar. Zoals in mijn posting ook al staat, bereik is inderdaad niet het belangrijkste. En ik kan me voorstellen dat het voor marketeers ook wel lekker makkelijk is als een community niet gedifferentieerd is. Maar dat was dan ook niet waar ik op doelde. Voor marketeers zal het geen probleem zijn, maar als je Wisdom of Crowds of crowdsourcing wilt toepassen heb je toch wel degelijk een breder publiek nodig.
@bart het ontstaan van niches is inderdaad een goed teken, maar de niche moet wel binnen een community blijven. Als zij zich afsplitsen wordt het weerwoord zwakker. Zoals je opmerkt is dat binnen MF heel aardig gelukt. Het is een lopend proces, waarbij je zult moeten kijken of (nieuwe) niches zich ook binnen het netwerk thuis kunnen voelen. En inderdaad een deel van de communities zullen op termijn uiteenvallen. Dit is geen probleem, maar er zijn ook een hoop communities die meer dan mensenleven meegaan.
@ant ja lijkt me een prachtig thema, waar in het verleden te weinig aandacht voor was
Ik ben het simpelweg niet met je eens als je zegt dat een niche binnen een community MOET blijven. Waarom dan? Vanuit een branding-standpunt gezien leidt het zelfs tot verwatering van het originele merk. Het draait om termen als adhesie en cohesie. Ik zou willen stellen dat je extreem voorzichtig moet zijn met sleutelen daaraan. Communities die te groot worden verliezen doorgaans hun samenhang (het wordt een crowd), waardoor mensen zullen vertrekken. Je krijgt dan dus hetzelfde ‘probleem’ dat je juist probeert te voorkomen en imho kun je er dan beter voor kiezen duidelijke keuzes te maken en een sterk community-merk te bouwen. Vergelijk het met de celdelings-theorie van Eckart Wintzen.
Dat ondersteunt mijn punt toch juist? Communities komen, groeien en vallen weer uiteein, waarbij de losse entiteiten weer opgaan in nieuwe communities. Het is simpelweg evolutie, net zoals vrijwel niemand zijn hele leven bij dezelfde kerk/werkgever/omroep/politieke partij/etc blijft.
Het punt is dit: wil je een sterke community, dan moet je je oren niet laten hangen naar het gedrag van individuele leden van de community, maar uitgaan van je eigen visie, normen en waarden. De kern van je community zorgt voor aantrekkingskracht van de mensen die je verdient (of dat dezelfde mensen zijn als je wilt, is weer een heel andere discussie overigens ;)) en dat is tijdloos. Doe je dat toch en wordt je bang om mensen te verliezen, dan krijg je wat de gemiddelde politieke partij de afgelopen 20 jaar is ‘overkomen’. Je verwatert tot een eenheidsworst die misschien wel heel groot is, maar niets zegt. Daarmee is elk nut (en plezier) verdwenen.
@bart interessante reactie! ik geloof ook niet dat je het moet bekijken vanuit marketing/branding. Ik ben het volledig met je eens dat een community niet het gemiddelde moet worden, consensus leidt vaak niet tot de beste resultaten. Dat is echter juist waar ik ook tegen strijd,democratische systemen als karma’s leiden vaak tot consensus. Ik zie een community breder dan een politieke partij. En dat geeft ook precies mijn punt aan. Omdat een hoop mensen zich niet meer met een bepaalde partij verbonden voelen, voelen zij zich niet meer verbonden met de politiek en sluit je je ze eigenlijk uit. Het zou goed zijn als voor ieder individu een ‘ambassadeur’ zou zijn, waardoor in de ‘community Nederland’ een beter groepsgevoel ontstaat. En mensen Nederland weer in identiteit sluiten, en ervoor willen werken. Nu is er een us versus them cultuur waarbij niemand gebaad is.
Genoeg over politiek. Ik denk inderdaad dat voor marketeers één massa, één mening veel handiger en beter is. Echter die Crowd die jij niet wilt creeren is nou juist zo belangrijk in Wisdom of Crowds, Wikinomics en Crowdsourcing 😉
@walter, denk dat je gelijk hebt 😉
@Han: dan snap ik het punt niet zo goed. Mensen die buiten de huidige community vallen, sluiten zich (eigenlijk automatisch) aan bij nieuwe communities (de mensen die zich niet meer verbonden voelen met de politiek laten bij stand.nl of kassa bijv wel weer van zich horen, totaal andere vorm, wel een community). Such is life.
Los van marketing/branding snap ik filosofisch misschien gewoon niet zo goed waarom je juist een brede community zou willen nastreven (ik geloof in passende niches voor iedereen). Welk nut dient dat? Imho heeft een community namelijk geen inherent nut en het streeft zelf niets na, anders dan hoe deze community gewaardeerd wordt door zijn leden. Het is slechts een organisatievorm en het zijn dan ook de leden van die vorm die een community maken of breken. Als ze zich besluiten af te scheiden (of dat nou binnen – ambassadeur – of buiten – nieuwe community – gebeurt) dan verandert dat niets aan het nut van communities an sich. Sterker nog, de 2 communities samen hebben waarschijnlijk meer ‘nut’. En wbt de crowds, die zijn er sowieso wel, of ze nou in een community zitten of niet.
@Bart wat je zegt is zeker een interessante visie, ‘opzich kunnen communities ook uit losse niches bestaan’.
Mijn punt is echter dat door de fysieke verspreiding, mensen nog tegengas krijgen. Nu ze dat niet meer hebben en steeds meer samenklonteren krijg je dat minder. Communicatie verandert hierdoor drastisch, en het brengt een gevaar van tunnelvisie met zich mee.
Het voorbeeld van Surowiecki met het schatten van het gewicht van Os, is daardoor bijvoorbeeld veel moeilijker door geworden. (Gelukkig niet overal) Het internet mag dan decentraliseren en vooral aggegreren, het zorgt niet automatisch voor een diverse crowd.
Je hebt gelijk dat het internet ook discussie-podia schept, maar dat zijn denk ik juist actievelingen binnen de politieke gemeenschap. Ik ben wel zeer benieuwd naar wie er precies naar stand.nl gaan bijvoorbeeld. Cijfers anyone?
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!