Frans Timmermans op TEDxAmsterdam: ‘Wees als Jack Sparrow’

‘Fear can also be fun.’ Met die oneliner trapte Frans Timmermans zijn TedxAMS talk af. Van de hyena’s bij de Lion King, naar Jack Sparrow naar politiek. Angst kan ook verlammen, ervoor zorgen dat je niet meer in beweging komt. Angst kan ook een hele samenleving verlammen. In de Europese cultuur horen we nu, zegt Timmermans, dat de samenleving wel eens verlamd zou kunnen raken door de Islam. Volgens sommige denkers, is er maar een oplossing: de ander, de Islam dus, moet verdwijnen. Of worden zoals ons.

Ongelooflijk, zegt Timmermans. Hoe kun je denken dat een kleine minderheid met succes zijn ideeën kan opleggen aan een meerderheid.

Arrogantie

Wat een arrogantie. In deze tijden hebben we de keuze ingebed in onze culuur De angst van mensen die denken dat er geen oplossing is. ‘Bad fear’. De keuze die we nu hebben, in deze tijd, is of we kapitein Jack Sparrow willen zijn of Jack Jones.

Stabiliteit

Voor de eerste keer sinds het ontstaan van de mensheid is de stabiliteit van de aarde, in milieuopzicht, geen zekerheid meer. We moeten alles wat we doen, opnieuw overwegen. Onze organisatorische structuren, alles. Er is governance nodig, op alle gebieden. Dat is het slechte nieuws.

Goede nieuws

De technologie is er, de wetenschap heeft de oplossingen al aangedragen. Dus is het een politiek probleem om op deze wereld 9 miljard mensen te voeden. Als we dat niet doen, zegt Timmermans, zal de mensheid enorme rampen tegemoet zien.

De Kraken

De Kraken, betoogt Timmermans, heeft meer dan 1 tentakel. De ontwikkelingen overal ter wereld gaan snel en zijn realtime. De speed of change, komt ook naar jouw land. De dichtbijheid van de problemen is een kracht die angst aanjaagt. Dat is, zegt Timmermans, een terugkerend thema in de Europese geschiedenis. Europeanen kijken naar de ander: is hij een vijand of een vriend. Wil hij mijn waarden van me afnemen, mijn positie in gevaar brengen?

Politiek en angst

Angst is de belangrijkste politieke commodity van dit moment. Mensen worden verleid om, op basis van angst, te denken aan een toekomst die er nooit zal zijn.

Wat we zien, is dat mensen angst wegredeneren als irrationeel. Maar mensen voelen wel aan, dat het geen done deal is dat we een betere toekomst gaan hebben en welvarend zullen zijn. Kijk naar de uitdagingen, kijk naar de bedreigingen. Een ander antwoord is om te kopieren. Politieke agenda’s worden gekopieerd om een antwoord te hebben. Een derde antwoord is het bijeenkomen van de elite die elkaar de handen vast houdt en zegt dat ze gelijk heeft. “Jippijajee,” concludeert Timmermans.

Identiteit en eclectisch

We moeten De Kraken in de ogen kijken. Net als Jack Sparrow. Maar we zijn eclectisch geworden in onze ideeën en politieke ideeën. Je kiest zelf wie je bent, je kiest je eigen identiteit. Politieke partijen hebben daar problemen mee. De basis structuren van kapitalisme en communisme zijn uit elkaar gevallen. En politici, helemaal aan de linkerkant, moeten hier bedachtzaam op zijn. Want conservatieven, betoogt Timmermans, zijn altijd eclectisch geweest.

Outsourcing

We hebben onze governance ge-outsourced, zegt Timmermans. Dat is verkeerd. We moeten iedere burger kunnnen vragen: ‘Wat doe jij voor de maatschappij.’ Mensen mogen dan niet antwoorden: “Vraag het maar aan onze MP.” We moeten actie ondernemen, en diversiteit is daar het antwoord in.