#TSC12: De dilemma’s van social media volgens Fons Trompenaars

The Social Conference 2012 werd vanochtend afgetrapt door Fons Trompenaars. Hij is ‘boardroom advisor’ en schrijver van verschillende boeken over cross-culturele communicatie. Hij is ook verkozen in de “top 20 HR Most Influential International Thinkers 2011” door HR Magazine en in de Thinkers50, waarbij hij vooral geprezen wordt voor het daadwerkelijk leren begrijpen van globalisering en de rol van opkomende markten. Tijdens zijn keynote ging Trompenaars in op de diverse dilemma’s die social media oproepen en de manier waarop we daarmee omgaan. Niet. Of in ieder geval niet goed, was zijn heldere boodschap.

Update zondag 12 februari, 10:45: videoregistratie van Trompenaars’ keynote toegevoegd, zie onderaan deze post.

Volgens Trompenaars bestaan veel problemen in de wereld uit dilemma’s. Dilemma’s waarmee we niet goed geleerd hebben om te gaan – en al helemaal niet als je een MBA hebt gedaan. Daardoor heeft het senior management van veel bedrijven het moeilijk de kop te bieden aan de vele uitdagingen die op ze af komen.

Values zijn geen oplossing

Een standaardreflex bestaat er dan uit dat ‘corporate values’ worden opgesteld. Het probleem daarmee is dat die values vaak een signaalwaarde hebben: kennelijk heeft het bedrijf daar problemen mee. Want hoe voel je je als je bij iemand thuis komt en er hangt een bordje “Hier worden geen mensen gedood!”? Daar komt bij, dat de waarden door verschillende mensen en culturen verschillend worden geïnterpreteerd. Want was is integriteit, de meest voorkomende value, nou eigenlijk?

Een simpel voorbeeld. Stel je voor dat je bij een vriend in de auto zit. Jullie rijden, met de vriend achter het stuur, 50 km/u in een 30 km/u-zone een voetganger aan. Wat ga je doen? Wat is integer? Heeft jouw vriend in jouw ogen het recht dat je hem in bescherming neemt en namens hem liegt? Of niet? Hoe los je dit dilemma op?

Trompenaars liet zien dat de antwoorden hierop per cultuur sterk verschillen. Om in de steeds internationalere economie goed samen te kunnen werken, is het nodig dat deze verschillen worden geslecht. Dat gaat in zijn methodiek in 3 stappen:

• Recognize: het her- en onderkennen van de verschillen.

• Respect: het waarderen van culturele verschillen.

• Reconciliation: het bij elkaar brengen van de verschillen.

De denkfout in de case van de vriend is dat er meer oplossingen zijn dan er op het eerste gezicht lijken te zijn. De reconciliation hierbij is dat je de vriendschap met je vriend test door hem te vragen zélf toe te geven dat hij te hard reed, om daarna zelf een goed woordje voor hem te doen en daarmee de straf te verlagen.

De dilemma’s van social media

Aan de hand van dit simpele voorbeeld liep Trompenaars langs een aantal dilemma’s waarmee wij geconfronteerd worden in en door social media. Een aantal ervan:

• Globalisering (“rest of world”-mentaliteit) vs. de multi-local company: deze uitersten kun je samenbrengen tot een transculturele organisatie waarbij de verschillende culturen zijn vertegenwoordigd in het management. Juist in een dergelijke onderneming kunnen social media een fantastische rol spelen.

• Onafhankelijkheid (iedereen vindt het wiel opnieuw uit) vs afhankelijkheid (input van experts): breng ze samen tot interdependentie, waarbij mensen voordeel hebben bij gedeelde kennis maar verder veel zelfsturend mogen opereren.

• Collectieve intelligentie (group think) vs. verspreide kennis (complexiteit): de oplossing ligt in het samenbrengen van kennis o.b.v. persoonlijke keuze

• Realtime (continue afleiding) vs. research (de molensteen van bewijs): combineer beide via doormodderen met een doel.

• Transparantie (publieke geheimen) vs. geslotenheid (“for your eyes only”): faciliteer het delen van informatie met hen die je verder kunnen helpen.

Social media zorgen ervoor dat we meer en meer worden geconfronteerd met deze dilemma’s en de verschillende (culturele) interpretaties ervan. We zullen onszelf dan ook moeten gaan trainen om via ‘reconciliation’ deze dilemma’s te tackelen.

Trompenaars sloot zijn zeer interessante en levendige presentatie af met onderstaande takeaways:

Fotocredit: AJ Huisman.