Chantal Engelen (Kromkommer): “We maken voedselverspilling zichtbaar”

“Over vijf jaar een opheffingsfeestje, dat is het doel”

In Nederland zijn in de wet kwaliteitseisen voor voedsel vastgelegd. Vaak een goede zaak, maar het leidt ook regelmatig tot vreemde situaties. Zo mochten in de zomer van 2018 de pruimen van boer Kees niet worden verkocht omdat die, door de droogte, een paar millimeter te klein zouden zijn. Jaarlijks wordt zeker 10 tot 15 procent uitstekend eetbaar voedsel vernietigd, omdat het niet aan de normen voldoet. Kromme komkommers, paprika’s met uitstulpingen en tomaten die niet perfect rond zijn, halen nooit de winkel. Kromkommer probeert daar wat aan te doen.

“Kromkommer strijdt voor gelijke rechten van groenten en fruit. Dat klinkt misschien grappig, maar het probleem erachter is best wel serieus. Het gaat over groenten die niet mooi genoeg wordt bevonden voor het schap. Het is even lekker, het is vers en veilig, maar simpelweg door het uiterlijk komt het niet in de schappen terecht. Wij zetten ons er voor in dat het wél in de winkel belandt. We maken er bijvoorbeeld soep van”, aldus Chantal Engelen, co-founder van Kromkommer. Naast soep maakt Kromkommer ook speelgoed dat kinderen kennis laat maken met imperfecte groenten en het bedrijf voert actie om de regels aan te passen.

Meer activist dan ondernemer

Engelen wilde als kind al de wereld redden. “Ik was lid van de dierenbescherming en schreef brieven naar de minister-president. Ik snapte niet waarom mensen niks deden voor de wereld die er steeds slechter voor stond. Dat snap ik nog steeds niet.”

In 2014 startte Engelen met Kromkommer. “Het is nooit echt de bedoeling geweest dat het een bedrijf werd. Ik ben diep in mijn hart meer activist dan ondernemer. Maar een bedrijf laat wel de waarde van een product zien. Je kunt heel hard roepen: dit moet in het schap, maar op het moment dat je er een product van maakt dat een bepaalde waarde heeft, wat mensen willen hebben, dan laat je die waarde ook zien.” Kromkommer mag dan een bedrijf zijn, maar winstgevend is het niet. “Ik denk dat onze balans wel eens doorslaat naar de activistische kant. Dat is de reden waardoor we nog geen geld verdienen en dat we soms net iets te veel dingen doen.”

“De balans slaat een beetje door naar de activistische kant”

Waarmee niet is gezegd dat Kromkommer zaken niet goed aanpakt. Zo wordt het maken van de soep uitbesteed aan een professionele partij. “Het vinden van de juiste partners is heel belangrijk. Wij maken afspraken met telers over de reststromen, maar wij maken die soep niet daadwerkelijk zelf. Dat doet een fabriek. We hebben vorig jaar veel tijd gestopt in een campagne richting de politiek. Dat levert geen cent op. Hetzelfde geldt voor de actie met een container vol afgekeurde courgettes op de Dam. Maar uiteindelijk komt daardoor het onderwerp op de agenda en heb je impact.”

Door de verspilling zichtbaar te maken, snappen mensen het probleem. “Op het moment dat je met een container vol courgettes op de Dam staat, zeggen mensen ‘wow, wat gaan jullie daarmee doen?’ Weggooien. De teler ploegt het straks onder en dat doet hij iedere drie dagen. Maar waarom gaat het niet naar de voedselbank, vragen ze dan. Wij proberen zo de urgentie te verhogen. Voedselverspilling is een onzichtbaar probleem. Je ziet niet dat dit allemaal weggegooid wordt. Dat gebeurt achter gesloten deuren.”

Marketing zonder marketingbudget

Kromkommer is een begrip geworden zonder één cent marketingbudget. Het bedrijf is gestart met een subsidie van Stichting Doen en heeft daarna meermalen geld opgehaald via crowdfunding. “We hebben zelfs de krommunity. Zonder het publiek zouden wij niet bestaan. We begonnen in 2014 met ons product, maar daarvoor waren we al twee jaar ons verhaal aan het vertellen. Zo hadden we al best wel wat mensen in de achterban die open stonden voor ons verhaal. We zijn in 2014 gaan crowdfunden en dat ging eigenlijk best wel goed. We betrekken de krommunity ook bij alles wat we doen. Als we een nieuwe receptuur soep ontwikkelen, dan nodigen we onze fans uit om te komen proeven. Wij hebben geen marktonderzoeksbureau, maar wij hebben de krommunity. Hetzelfde geldt voor het speelgoed dat we vorig jaar gelanceerd hebben. Dat hebben we ook weer met een voorverkoopcrowdfund-campagne gedaan. Zo proberen we mensen ook echt in te zetten.”

“Wij hebben geen marktonderzoeksbureau, wij hebben de krommunity”

Ook social media speelt een belangrijke rol. Al is dat de laatste jaren wel moeilijker geworden. “Ik merk wel dat het onderhouden en betrekken van de community in de beginjaren makkelijker was, omdat social media toen nog beter ingezet kon worden om mensen te bereiken dan nu. Je moet nu gewoon betalen. Het is voor ons nu dan ook een stuk ingewikkelder om mensen te bereiken. Als je echt iets relevants hebt, dan bereik je de mensen uiteindelijk nog wel, omdat social media je dan helpt om het te verspreiden. Op dagelijkse basis ben je bezig met het onderhouden en zorgen dat je in contact blijft, en op het moment dat je echt iets te melden hebt, dan kom je er nog doorheen. Maar het is echt veel lastiger geworden.”

Over vijf jaar de stekker eruit

Engelen gaat er nog steeds vanuit dat Kromkommer een tijdelijke onderneming is. “Het was altijd mijn plan om binnen vijf jaar ons opheffingsfeestje te kunnen vieren, maar dat is helaas nog niet gelukt. We staan nu op een kantelpunt. Mensen zijn klaar met perfectie en eenheidsworst en willen weer het natuurlijke, dus de consument is er echt klaar voor. Maar de grap is dat de sector er een beetje achteraan loopt. Wat mij betreft is het over vijf jaar afgelopen, daar ga ik voor. Ik ben dit nooit gestart om het over vijftig jaar nog te doen.”

Bekijk het volledige interview met Chantal Engelen: