Dabloons: Alternatieve schaduweconomie op TikTok
De Metagids nummer 46: Als een meme wordt omarmd door de volledige fanbase, ontstaat een heel complexe wereld.
In de Metagids van vorige week (nummer 45) maakte ik het punt dat we dankzij digitale technologie allemaal van verhalenvertellers in wereldbouwers veranderen. Dit deed ik over de rug van de film Goncharov (1973) van regisseur Martin Scorsese.
Het is de allerbeste mafiafilm ooit, die in werkelijkheid nooit gemaakt is. Het is een fictieve film die door de gebruikers van Tumblr gezamenlijk bedacht is. Zo zijn er gifs, memes, fanart, behind-the-scenes opnamen, filmmuziek en zelfs een heuse filmposter.
De betrokkenheid van fans
Het idee dat we met digitale technologie alternatieve realiteiten kunnen creëren, stond centraal in ons boek Echt Nep. Niet voor niets staat “spelen met de realiteit” in de ondertitel. Deepfakes, nepnieuws en samenzweringstheorieën laten de negatieve mogelijkheden van deze technologie zien. Liever concentreer ik mij op de positieve kanten. De film Goncharov is hier een voorbeeld van, maar ook het fictieve land Listenbourg (zie Metagids 44), The Shed van Oobah Butler of Demi Lovato’s tweelingzus Poot.
Wat bij alle initiatieven opvalt is de betrokkenheid van fans. Wat begon als een eenvoudige meme wordt met veel passie en energie uitgebreid tot een samengesteld narratief, hetgeen wanneer het verhaal eenmaal omarmd wordt door de gehele fandom, uiteindelijk uitmondt in een complexe wereld.
Een alternatieve schaduweconomie op TikTok
Deze week zag ik op TikTok hetzelfde fenomeen gebeuren. Binnen een paar dagen tijd werd een meme omarmd en groeide deze uit tot een complete alternatieve schaduweconomie. Gebruikers introduceerden zogeheten “dabloons”, virtueel geld vernoemd naar 16e-eeuwse Spaanse gouden munten. Deze dabloons kun je verdienen door simpelweg een video in je tijdlijn tegen te komen, waarin ze aan je worden gegeven. Zodra het achterliggende algoritme merkt dat je interesse hebt in dabloons, volgen er meerdere video’s waarin je allerlei items te koop worden aangeboden. En als je niet oppast dan kun je zelfs van je dabloons worden beroofd. De meeste videos bevatten een foto van een zwarte kat die je begroet met “hello traveler“. De spullen die je kunt kopen variëren enorm, zoals magische items, soep, een stuk taart of een huis.
Improvisatietoneel: Spelen met de realiteit
Iedereen kan een video maken waarin hij of zij dabloons aanbiedt of items verkoopt. Er is geen centrale database die precies bijhoudt hoeveel dabloons je hebt gekregen of wat je hebt gekocht of verkocht. De meeste mensen houden via hun notepad applicatie op de smartphone bij wat ze totaal bezitten. Ook is er geen extern orgaan die de dabloons print of reguleert. Je kunt zelf dus met gemak duizenden dabloons toekomen, maar dat maakt het spel er niet leuker op. De enige die je daarmee voor de gek houdt ben jezelf.
DabloonTok is een Live Action RolePlay (LARP). Zie het als improvisatietoneel maar dan zonder publiek of script. Iedereen is tegelijkertijd acteur, regisseur en scriptschrijver ineen. Op moment van schrijven hebben de DabloonTikTokkers inmiddels een inflatie achter de rug en wordt er momenteel een regering geïnstalleerd en de eerste wetten geformuleerd. Het is een krankzinninge wereld die zich zo voor mijn ogen ontvouwt. Je wordt er geen cent rijker van. Het is spelen om te spelen.
Het is spelen met de realiteit.
Sander Duivestein is professioneel spreker, trendwatcher, internetondernemer, adviseur, auteur en columnist over de impact van nieuwe technologie op mens, bedrijf en maatschappij. In dienst van VINT (het Verkennings Instituut Nieuwe Technologie van ICT-dienstverlener Sogeti) heeft hij aan meerdere onderzoeken meegewerkt. In de afgelopen jaren schreef hij meerdere boeken en rapporten over Bitcoin, Internet of Things, Wearables, Big Data, Social Media, Mobile, Cloud en de economische crisis. Sander is veel in de traditionele media terug te vinden. Regelmatig wordt hij gevraagd om zijn opinie in dag- en weekbladen, op de radio en op televisie te delen. Zo was hij onder andere te gast in Pauw en Witteman, Brandpunt en Nieuwsuur.