De kracht van introversie in een extraverte marketingwereld

Het was de mooiste stilte die ik ooit had gehoord. Ik had verhalen over Groenland gelezen, maar bij de eindeloze rust en ruimte kon ik mij geen voorstelling maken. Tot ik er deze zomer rondvaarde. De middernachtzon was achter de wolken verdwenen toen de wind ging liggen en er een stilte neerdaalde over het water waarin alleen nog het gekraak van de ijsbergen hoorbaar was. De stilte was overweldigend. Ik voelde me klein. Nietig, tegenover de natuur. Maar bovenal voelde ik me thuis, op mijn gemak. En ik realiseerde mij waarom: ik ben introvert. Ik gedij in een wereld zonder geluid.

Die stilte is in marketingland vaak ver te zoeken. Marketing is naar buiten gericht, terwijl een introvert persoon naar binnen is gericht. Op het eerste gezicht een moeilijk huwelijk. Er zijn de afgelopen jaren dan ook genoeg momenten geweest dat ik dacht: ben ik wel op mijn plek in deze wereld? Misschien worstel je daar zelf ook wel eens mee als introverte marketeer. Dan is dit artikel voor jou: om je te helpen introversie als kracht in te zetten.

Een vreemde eend is nooit alleen

Als introverte marketeer praat je vermoedelijk niet vaak met andere marketeers over het feit dat je introvert bent. Misschien loop je op een congres of een borrel wel eens iemand tegen het lijf die net zo ongemakkelijk oogt als dat jij je voelt, en denk je: ha, fijn, een soortgenoot. Maar verder is introversie niet een thema dat je snel aansnijdt wanneer je bij de koffieautomaat staat of wanneer je met je scrumteam aan de start van een sprint staat. Ten onrechte zou je daardoor kunnen denken dat je een vreemde eend bent. Nou ja, een beetje vreemd ben je misschien wel, maar zo zijn er meer vreemde eenden.

De American Marketing Association deed een enquête onder meer dan 1.000 marketeers. En wat bleek? 74 procent van de ondervraagden zei dat ze energie krijgen van sociale interacties; het centrale kenmerk van extraversie. Maar er was ook een flinke groep die de voorkeur gaf aan solo-activiteiten boven groepsactiviteiten. Deze marketeers gaven bovendien aan dat ze na sociale activiteiten weer even moeten ‘opladen’. Genoeg vreemde eenden dus. En dan hebben we het over de Verenigde Staten; misschien wel de meest extraverte cultuur ter wereld.

Vijftig tinten grijs

Uiteraard is het verschil tussen introverte en extraverte marketeers niet zo zwart-wit als ik het hier voorstel. Introverte marketeers werken vaak net zo graag in een groep (nou ja, gedoseerd dan). Op hun beurt hebben extraverte marketeers af en toe net zo goed behoefte aan een avondje op de bank nadat ze de hele dag agile bezig zijn geweest in een open kantoortuin. Introversie-extraversie is een spectrum, met vele tussenvormen tussen de twee uitersten. Toch zullen de meeste marketeers zichzelf als ‘overwegend introvert’ of als ‘overwegend extravert’ typeren.

De eerste groep zal van nature wat minder van zich laten horen. Daarom is het goed om stil te staan bij hun kwaliteiten. Want kwaliteiten, die heeft de introverte marketeer genoeg. Juist in een overwegend extraverte wereld. Ik geef toe, voor een introverte schrijver ligt daarmee het risico van zelfbevlekking op de loer. Dus laten we eerlijk zijn: er zijn ook aspecten van het marketingvak die je beter aan anderen kunt overlaten om te voorkomen dat het schip in stilte strandt. De meest effectieve teams combineren de kracht van verschillende typen persoonlijkheden.

Vijf veelvoorkomende kwaliteiten van de introverte marketeer

Wat is de kracht van een introverte persoon in marketingland? Dat verschilt natuurlijk per individu, maar er zijn vijf domeinen waarop ik veel introverte marketeers heb zien excelleren. In het boek Quiet beschrijft auteur Susan Cain onderzoek dat dit beeld van introverte personen bevestigt. Misschien herken je een of meer van deze kwaliteiten ook bij jezelf.

(Voor de duidelijkheid: onderstaande kwaliteiten kom je net zo goed tegen onder extraverte marketeers en gelden niet voor alle introverte marketeers. Persoonlijkheid kent meerdere dimensies, waarvan introversie-extraversie er één is. Ga altijd uit van je eigen unieke, persoonlijkheid​.)

1. Luisterend vermogen

Praten in groepsverband is doorgaans niet de favoriete bezigheid van introverte mensen; we denken liever na over wat anderen zeggen dan dat we zelf dominant aanwezig zijn. Die kwaliteit komt goed van pas in situaties waarin luisteren belangrijk is. En die situaties zijn er genoeg in het marketingvak. Denk bijvoorbeeld aan doelgroeponderzoek. Of dat nu online is, via socia media, of in de vorm van persoonlijke interviews of focusgroepen. Wat houdt je doelgroep bezig, waar praten ze over, wat vinden ze van je product? Waardevolle informatie, die een introverte marketeer bij uitstek boven water kan krijgen. Aandachtig luisteren is ook een onmisbare competentie voor schrijvers of videomakers (contentmarketeers, zo je wil) die regelmatig anderen interviewen.

2. Online communitybuilding

Dit is misschien wel de grootste paradox van de introverte marketeer: tijdens een borrel of congres kunnen we volledig onzichtbaar zijn, maar online knopen we gemakkelijk een gesprek aan met wildvreemden. Voor introverte mensen kunnen social media een verademing zijn. Dat komt doordat je online met volle aandacht naar anderen kunt luisteren.

Ook kun je online de tijd nemen om je woorden met zorg te kiezen. En omdat je makkelijk iets te weten kunt komen over de interesses van de ander, kun je sneller de diepte ingaan; precies waar een introvert persoon zich fijn bij voelt. Die kwaliteit kun je bijvoorbeeld als communitymanager voor een organisatie inzetten.

3. Aandacht voor detail en kwaliteit

Introverte mensen luisteren niet alleen graag, ze hebben vaak ook een scherp oog voor detail. Wel zo handig als je op basis van kwaliteit het verschil wil maken. Introverte schrijvers of vormgevers hoor je misschien niet veel, maar ze kunnen wel een tekst of visualisatie afleveren die het Buzzfeed-niveau overstijgt. Geen overbodige luxe in een wereld waarin 60 procent van de marketingcontent als waardeloos wordt ervaren.

Of wat te denken van een consciëntieuze data-analist die zich vastgraaft in bergen met data en vervolgens met inzichten op de proppen komt die helpen om campagnes beter te laten renderen. Als stille kracht kun je zo wel degelijk je waarde bewijzen in een marketingteam.

4. Kritisch denkvermogen

Introverte mensen blinken vaak uit in kritisch denkvermogen. Ze overdenken zorgvuldig alle opties en slikken niets voor zoete koek. Dat is een eigenschap die goed van pas komt in een wereld die met alle winden meewaait en gefixeerd is op de nieuwste technologische speeltjes.

Introverte marketeers maken graag onderbouwde strategische keuzes. Ze zullen niet snel meehijgen met de laatste hype. In teamverband houden ze oog voor de feiten. Zoals de psycholoog Irving Janis al in 1972 schreef: teams zijn vatbaar voor ‘groupthink’, waarbij de drang naar harmonie en conformisme ertoe leidt dat belangrijke feiten over het hoofd worden gezien. Als introvert teamlid heb je dat waarschijnlijk snel in de gaten. Durf op zo’n moment de rol van advocaat van de duivel te pakken; je bewijst je team er een dienst mee.

5. Volhardendheid en consistentie

Een vijfde voordeel van introversie is het vermogen om lang je aandacht vast te houden. Introverte mensen zijn vaak goed in het maken van plannen en het consequent uitvoeren ervan, al kunnen het slome starters zijn. Extraverte mensen gaan meestal sneller tot actie over, maar verliezen ook eerder weer hun aandacht. Typisch een gebied waar introverte en extroverte mensen elkaar aanvullen.

Stel jezelf als introverte marketeer de vraag in wat voor soort rol jij het best tot je recht komt. Persoonlijk heb ik mij altijd prettiger gevoeld in een functie waarin ik over een langere periode aan merken en relaties kon bouwen. Een kortetermijngerichte, salesgedreven rol ligt mij minder goed. Beide typen rollen zijn belangrijk voor een marketingorganisatie; kies een rol die bij jou past.

Hoe je een passende werkomgeving creëert als je introvert bent

Met het herkennen van je kracht ben je er nog niet. Want je kunt nog zo overtuigd zijn van je kwaliteiten als introverte marketeer: als je je ondertussen conformeert aan het werkpatroon van je extraverte collega’s (zonder dat zij dit van je vragen), dan kun je alsnog uitgeput thuiskomen. De hele dag in een gehorige kantoortuin werken? Van vergadering naar vergadering rennen? Zo loopt je sociale batterij al snel leeg, terwijl je to-do-lijst alleen maar langer wordt.

Daarom is het belangrijk dat je een werkomgeving creëert die past bij je persoonlijkheid. Hierbij vier adviezen die je op weg helpen.

1. Zoek je rust op als je die nodig hebt. Ook als dat afwijkt van de norm.

Als introvert persoon heb je rust nodig om op de top van je kunnen te functioneren. Voor de een is dat totale stilte, voor de ander een ruimte met een beetje geroezemoes of achtergrondmuziek. Maar laten we eerlijk zijn: een drukke kantoortuin is waarschijnlijk niet je droombeeld van een productieve werkomgeving. De constante staat van afleiding is funest voor je concentratie. Waarschijnlijk zou je op het toilet nog productiever zijn (al wil ik dit niet aanmoedigen als werkplek).

Natuurlijk, af en toe is het waardevol om actief een open ruimte met veel collega’s op te zoeken. Voor snelle afstemming. Om nieuwe collega’s te ontmoeten. Of om dwarsverbanden te ontdekken die je niet ziet als je je de hele dag afzondert van de rest van de wereld. Wil je je echter concentreren op een moeilijke taak, zoek dan een focusruimte op. Of werk thuis, als dat kan.

Wees hier open over met je manager en met je collega’s; ze krijgen er een productievere collega voor terug. Beter nog, benoem je introversie al wanneer je solliciteert. Leg uit hoe jij het als kracht inzet. Vraag ook om een korte rondleiding op de werkvloer en beoordeel voor jezelf: is dit een plek waar ik mij thuis ga voelen? Je zou evenmin een huis kopen zonder eerst te beoordelen of het bij je past. Waarom zou je je werkomgeving anders benaderen? Je brengt er door de week waarschijnlijk meer tijd door dan thuis.

Tip: Benoem je introversie al wanneer je solliciteert. Leg uit hoe jij je introversie als kracht inzet (bijvoorbeeld door te putten uit de eerder beschreven lijst van kwaliteiten). Vraag ook om een korte rondleiding op de werkvloer en beoordeel voor jezelf: is dit een plek waar ik mij thuis ga voelen?

2. Vermijd multi-tasking en neem de regie over je eigen agenda.

Multi-tasking is vaak een van de grootste zwaktes van introverte mensen. Ik kan erover meepraten. Je kunt je agenda daarom beter zo inrichten dat je je een aantal uren op een taak tegelijk kunt concenteren, zonder afleiding.

Dat is niet altijd makkelijk. Zeker in een grote organisatie krijg je continu bel- en vergaderverzoeken binnen. Digitale notificaties (e-mails, instant messaging, social media) kunnen je de hele dag uit je concentratie halen als je je erdoor laat leiden. En dan hebben we het verschijnsel ‘always on’ ook nog eens een heilige status toegekend in marketingland, terwijl dat niet per se in elke marketingfunctie nodig of doorslaggevend voor succes is. Daardoor belanden we al snel in een reactieve waas van drukte die de illusie van productiviteit geeft, ten koste van werk dat op lange termijn meer impact heeft.

Blok een paar weken van tevoren al dagdelen in je agenda voor onafgebroken en ongestoord solo-werk. Wissel die af met dagen of dagdelen waarop je andere activiteiten combineert, zoals vergaderingen en bijpraatmomenten met collega’s. Wees voorzichtig met het accepteren van vergaderverzoeken. Stel jezelf altijd de vraag of jouw input echt iets toevoegt. Of probeer vergaderingen later op de dag te plannen, zodat je eerst een paar uur aan een artikel of een plan kunt werken als je nog fris bent. Zet, zeker op dat soort momenten, alle digitale notificaties uit. Laat je collega’s weten hoe ze jou in urgente gevallen kunnen bereiken.

Tip: Blok een paar weken van te voren al dagen of dagdelen in je agenda voor onafgebroken en ongestoord solo-werk. Wissel die af met dagen of dagdelen waarop je andere activiteiten combineert, zoals vergaderingen en bijpraatmomenten met collega’s.

3. Vaar je wel bij een goede voorbereiding? Vertrouw daar dan op.

Vind je het moeilijk om ter plekke je standpunt te formuleren, bijvoorbeeld in een vergadering? Dan ben je niet alleen, want dit is nog iets dat introverte mensen verbindt. Als de aandacht op ons is gericht, gaat ons lichamelijke arousal-niveau omhoog. Dat gaat ten koste van ons vermogen om helder na te denken in het moment.

Focus daarom niet op goedbedoelde adviezen dat je “best wat meer mag improviseren”. Als improviseren je zwakte is, verleg dan je aandacht naar je kracht: een goede voorbereiding. Een strafschop onder druk neem je ook makkelijker als je vaak strafschoppen hebt geoefend.

Ben je uitgenodigd voor een belangrijke vergadering? Vraag om een agenda vooraf (überhaupt een goed gebruik), zodat je je kunt voorbereiden op de punten waar jij iets over wil zeggen. Ben je uitgenodigd om een presentatie te geven op een marketingcongres? Je eerste reflex is misschien om van de aardbodem te willen verdwijnen, maar door intensief te oefenen kun je jezelf als introverte spreker prima staande houden op het podium. (Ik doe het met enige regelmaat en ik leef nog steeds.) Vertrouw op je voorbereiding; dat is waar jij kracht uit put.

Tip: Als je deelneemt aan een vergadering, vraag dan altijd om een agenda vooraf zodat je je kunt voorbereiden. Ben je uitgenodigd om een presentatie te geven, focus ook dan op een goede voorbereiding. Je zult daardoor op het moment suprême beter uit je woorden komen.

4. Zoek de samenwerking op met extraverte collega’s.

Misschien wel het grootste risico van introversie is dat je alles zelf wil oplossen. Niet omdat je anderen niet vertrouwt, maar omdat je gebrand bent op het afmaken van iets waar je aan bent begonnen. Dat is de valkuil van doorzettingsvermogen: dat je vergeet om hulp te vragen. Ik heb het mezelf aangeleerd, maar moet mezelf er soms nog steeds aan herinneren.

Zoek tijdig de samenwerking op met andere persoonlijkheden in je team. In mijn ervaring bestaan de meest effectieve teams uit een mix van introverte en extroverte mensen. Voor marketingteams is dat niet anders. Elk van ons heeft zijn eigen sterktes en zwaktes; door die van elkaar te kennen en te respecteren, kun je elkaar aanvullen op de juiste momenten.

Terugkijkend op mijn eigen loopbaan tot nu toe, had ik telkens de meeste impact met een stevige, extraverte persoonlijkheid aan mijn zijde. Hij of zij was de interne vaandeldrager die muren slechtte en aanzette tot actie met een aansprekend verwoorde visie; ik voegde daar strategie, planmatigheid en volhardendheid aan toe. Die combinatie kan erg goed werken.

Tip: Zorg in projectgroepen voor een goede mix van introverte en extraverte persoonlijkheden. Loop je als introvert persoon vast in je eigen gedachten, blijf dan niet volharden tot je in je eentje een oplossing hebt gevonden. Vraag anderen om hulp en borduur daar weer op verder.

De twijfel voorbij

Met dit artikel wil ik niet pretenderen dat ik de gouden formule heb gevonden om introversie als kracht in te zetten. Je weet wel, zo’n quasi-triomfantelijke quote die een zelfverklaarde goeroe via LinkedIn zou verspreiden om zichzelf te feliciteren en de schijn te wekken dat jij hetzelfde resultaat bereikt als je dezelfde route vaart.

Nonsens.

Er is niet één route. Jij vaart je eigen route. Ik de mijne. Onderweg hebben we allebei fijne en minder fijne dagen. De ene dag kun je trots zijn op wat je die dag in stilte hebt bereikt. De volgende dag kun je je net zo goed weer afvragen of je niet wat extraverter had kunnen zijn. Omdat je jezelf dan wat makkelijker had kunnen uiten in een vergadering. Omdat je dan niet zo schuchter voor de dag was gekomen op die borrel.

Als je nog aan het begin van je carrière staat (sprak de oude man), weet dan in ieder geval dat er ook voor jou als introvert persoon een pad is weggelegd in marketingland. Misschien moet je eerst zelf een paar organisaties en rollen ervaren voordat je de best passende vindt. Gun jezelf die tijd. Want ergens aan de horizon van je dromen, waar het geluid uitdooft en de stilte spreekt, is er een plek waar jij het verschil kunt maken.

Verantwoording

Dit artikel is deels gebaseerd op persoonlijke ervaringen en observaties als oud-psycholoog, en deels op onderzoek dat Susan Cain uiteenzet in haar boek Quiet. Ik beschrijf geen absolute waarheden die voor elke introverte persoon gelden. Ik wil net zo min de suggestie wekken dat extraverte marketeers niet beschikken over de kwaliteiten die ik beschrijf. Met dit artikel hoop ik vooral een bijdrage te leveren aan het bespreekbaar maken van persoonlijkheidsverschillen op de werkvloer.

Meer lezen?

Deze blogpost is afgeleid van twee artikelen over introversie die ik eerder in het Engels schreef. Deze artikelen gaan nog iets dieper in op de positieve en negatieve aspecten van introversie. Je kunt deel 1 en deel 2 terugvinden op mijn persoonlijke website. Wil je meer lezen over dit onderwerp? Dan kan ik je het boek Quiet van Susan Cain van harte aanbevelen.