Durf te twijfelen

‘We mogen onze standpunten of overtuigingen niet laten verharden en we mogen niet verzanden in een meningencarrousel.’

Ik maak mij zorgen over de vooruitgang van ons vak. Publicaties als ‘TV is dead’, gevolgd door de reactie ‘six reasons why TV is not dead’, leiden maar zelden tot consensus of inzichten gericht op vooruitgang van ons vak. Integendeel, ik zie vooral verharding in standpunten, met weinig ruimte voor nuance of twijfels. Voor de verdere professionalisering van ons vak is twijfel juist nodig. Twijfel prikkelt nieuwsgierigheid. Twijfel leidt tot vragen, tot hypothesen, tot onderzoek en discussies waarmee de fundamenten van ons vak worden versterkt.

Deze posting was eerder te lezen bij SWOCC.nl. Auteur Martin Kersbergen heeft bij coöperatie DELA verschillende rollen vervuld op het gebied van communicatie, merk en reputatie. Momenteel doet hij Corporate en Public Affairs. Daarnaast is hij penningmeester binnen het bestuur van SWOCC en sparringpartner bij &samhoud.

Je ziet het overal in de maatschappij: verschil van mening. Het was er altijd, maar er ontstond een nieuwe dynamiek dankzij ‘alternative facts’. Sinds feiten meer dan ooit meningen zijn, zijn discussies, standpunten en overtuigingen sterk verhard en steeds meer gericht op het eigen gelijk. Zelfs in de exacte wetenschap draait het minder om de acceptatie van de exacte waarde, het getal of de uitkomst en steeds meer om de interpretatie en betekenis daarvan. Of het nu gaat over de opwarming van de aarde, over de R-waarde van besmettingen of over een ander getal of uitkomst, er is nauwelijks consensus over de uitkomst of het getal. Laat staan dat die consensus er is over de betekenis daarvan. Nu is een mening op zichzelf gelijkwaardig aan een andere mening. Alleen inhoudelijk is niet elke mening even ‘waar’. Om dat te toetsen heb je feiten nodig en hypothesen die fundamenteel en op wetenschappelijke gronden getoetst zijn.

Ruimte om de prikkeling van nieuwsgierigheid te stimuleren en het pad van de twijfel blijven volgen

Als bij de exacte wetenschap de zaak op losse schroeven staat, geldt dat nog meer voor alle andere wetenschap. Ook in ons vakgebied worden studies – als we niet uitkijken – gereduceerd tot slechts een mening. Zeker wanneer verschillende studies en uitkomsten met elkaar vergeleken worden, lijkt het net alsof het niet mogelijk is dat beide uitkomsten tegelijkertijd waar of onwaar kunnen zijn. Met andere definities, probleemstellingen, hypothesen, onderzoeksopzet, etc. zijn verschillende uitkomsten naast elkaar de meest waarschijnlijke uitkomst. We mogen onze standpunten of overtuigingen niet laten verharden en we mogen niet verzanden in een meningencarrousel. We moeten in ons hoofd juist ruimte houden om de prikkeling van nieuwsgierigheid te stimuleren en het pad van de twijfel blijven volgen. Dat is niet de twijfel gericht op het eigen gelijk, of het ongelijk van de ander, maar de twijfel die ontstaat uit nieuwsgierigheid die gericht is op vooruitgang.

Brandr

Er zijn binnen ons vakgebied gelukkig initiatieven om hypothesen in merk, marketing en communicatie wetenschappelijk te toetsen, gericht op vooruitgang van ons vak. Daar wordt ook degelijk en genuanceerd over gepubliceerd. Wat hierbij van belang is, is de koppeling tussen wetenschap en praktijk. Nieuwsgierigheid in de praktijk kan wetenschappelijk worden getoetst en nieuwsgierigheid in de wetenschap kan aan praktijkrelevantie worden getoetst. Voorbeeld hiervan zijn de publicaties van SWOCC, waaronder Brandr, het laatste werk van Giep Franzen. Dit kroniek van het merk wordt komend voorjaar als publicatie gerealiseerd en beschrijft de merkontwikkeling door de jaren heen en hoe het merkdenken zich heeft ontwikkeld door impulsen van nieuwsgierigheid vanuit wetenschap en praktijk. Het is een prachtige kroniek, maar de inzichten dateren uit een periode die achter ons ligt. Het werk is niet af. En het is belangrijk dat het werk wordt voortgezet op basis van prikkeling van nieuwsgierigheid en oprechte twijfel.

Gelukkig zijn er vandaag de dag nieuwe, jonge wetenschappers aan tal van universiteiten verder aan het bouwen op de fundamenten van hun voorgangers. Daar kunnen wij – de praktijkmensen – hen bij helpen. Door te twijfelen, vragen te stellen, nieuwsgierig te zijn en de wetenschap te vragen ons te helpen bij het vinden van antwoorden. Door onderzoekers te faciliteren en studies mogelijk te maken. Zo bouwen we samen, wetenschap en praktijk, verder aan de toekomst van ons vak. SWOCC kan daarbij helpen.