Een wereld voorbij de taal

Dit beïnvloedt de aard van bedrijven, hoe ze er in de toekomst uit komen te zien. Naast de gebruikelijke economische actoren: de mens en het bedrijf, voorspelde ik een derde actor: autonome kunstmatige intelligentie: “De traditionele rolverdeling tussen mensen, organisaties en machines gaat volledig op de schop. Software maakt het mogelijk dat een slimme machine, naast mensen en organisaties, als derde speler aan dit economische spel wordt toegevoegd.”

Een bedrijf is slechts een idee

Een opmerking van bedrijfsstrateeg Venkatesh Rao in zijn blogpost “The Mother of All Disruptions” gaf mij bovenstaand inzicht: “computing disrupts natural language”.

In het boek “Sapiens: Een kleine geschiedenis van de mensheid” stelt auteur Yuval Noah Harari dat taal niet alleen een middel is om informatie over te dragen over dingen die bestaan, maar ook over dingen die helemaal niet bestaan. Over dingen die alleen voorkomen in onze gedachte. Pure fictie dus. Dit vermogen om dingen te verzinnen, stelt ons vooral ook in staat om dat collectief te doen. Hierdoor kunnen we gemeenschappelijke legenden, mythen, goden en religies produceren. Ideeën die homo sapiens het unieke vermogen geven om flexibel samen te werken in grote aantallen. Dit unieke vermogen onderscheidt ons van de andere dieren en maakt dat mensen op de bovenste tree van de voedselpiramide staat.

Volgens Harari is het idee achter bedrijven een van de meest ingenieuze uitvindingen van de mens. “Het is een collectief hersenspinsel. Je kunt het niet aanwijzen, het is geen stoffelijk voorwerp, maar het bestaat als juridische entiteit. Het is net als jij en ik gebonden aan de wetten van de landen waarin het opereert. Het kan een bankrekening openen en eigendom bezitten. Het betaalt belasting en het kan aangeklaagd en zelfs vervolgd worden, los van de personen die er de eigenaar van zijn of er werken. […] De laatste paar eeuwen zijn bedrijven de voornaamste spelers in de economische arena geworden en we zijn er zo aan gewend geraakt dat we vergeten dat ze alleen in onze fantasie bestaan. In de Verenigde Staten is de technische term voor een naamloze vennootschap een ‘corporatie’, wat ironisch is, omdat die term is afgeleid van het woord corpus (Latijn voor ‘lichaam’), wat juist het enige is wat deze corporaties niet hebben. Maar ondanks het feit dat ze geen echt lichaam hebben, behandelt het Amerikaanse rechtssysteem corporaties als rechtspersonen, alsof ze van vlees en bloed zijn.”

Science fiction wordt science fact

Nu een kleine tien jaar later, vallen de puzzelstukjes opeens op hun plaats, en is het idee van een nieuwe economische zelfstandig opererende kunstmatige intelligentie helemaal zo gek niet meer. Lees nog eens het artikel “ChaosGPT: De geboorte van Skynet?“.

Zowel Yuval Harari als Venkatesh Rao hebben recentelijk hun gedachten gedeeld over de de evoluerende rol van taal en kunstmatige intelligentie (KI) in communicatie. In het artikel “Life After Language” reflecteert Rao op zijn eerdere artikel. Hij voorziet een toekomst waarin de AI-tools hun eigen interne talen ontwikkelen, waardoor de menselijke taal verschuift naar een “laatste mijl”-artefact dat voornamelijk wordt gebruikt voor communicatie met mensen. Hij concludeert dat er geen fundamentele reden is waarom de menselijke samenleving rond de natuurlijke taal moet worden gebouwd. Zodra het een soort compileerdoel wordt tijdens een technologische fase, is alles wat daarop is gebouwd klaar voor radicale herarchitectuur.

In zijn meest recente presentatie “AI & The Future of Humanity” legt hij uit hoe taal dient als basis voor het vormen van de menselijke cultuur, en daarmee gepaard gaan onze overtuigingen, waarden en sociale interacties. Taal maakt de overdracht van kennis, gewoonten en tradities tussen generaties mogelijk, waardoor samenlevingen kunnen evolueren en bloeien. Door middel van taal drukken we onze collectieve identiteit uit, communiceren we onze gedeelde ervaringen en versterken we culturele normen. Bovendien heeft taal een enorme kracht om de emoties en acties van anderen te beïnvloeden en te manipuleren.De woorden die we kiezen, de toon die we gebruiken en de verhalen die we construeren, hebben een grote impact op individuen en gemeenschappen. Vervolgens vraagt Harari zich af wat er gebeurt als taal niet langer natuurlijk is, maar kunstmatig. Hij stelt dat dit het einde zou kunnen betekenen van door mensen gevormde culturen zoals wij die kennen.

Het moet ons allemaal aan het denken zetten. Als de menselijke taal aan de basis staat van het huidige operating system waarin we leven, aka onze maatschappij, wat betekent het dan wanneer programmeertaal de menselijke taal overstijgt? Gaan we dan een compleet nieuw operating system, een nieuwe maatschappij creëren? Of krijgen we een hybride vorm?