Fans gebruiken AI om artiesten van alles te laten zingen
De Metagids #63: Diehard-fans willen steeds iets nieuws van hun favoriete popsterren horen.
Een groeiend legioen van amateurs zet kunstmatige intelligentie in om de stemmen van artiesten te klonen. Het levert compleet nieuwe nummers op die niet van echt zijn te onderscheiden. Artiesten dreigen hun monopolie te verliezen op het artistiek zijn. Het betekent een herijking van wat het betekent om artiest te zijn.
De Franse DJ en muziekproducent David Guetta kondigde onlangs via zijn Instagram-account aan dat hij met behulp van AI de stem en rapstijl van Eminem had nagebootst en gebruikt op één van zijn tracks. In het bijbehorende filmpje is te zien is hoe het publiek uit hun dak gaat wanneer ze de stem van de rapper herkennen. Wat voor Guetta begon als grap, neemt hij inmiddels bloedserieus. Alhoewel hij beloofd heeft het nummer “niet commercieel uit te brengen”, laat hij in een interview met de BBC weten dat hij overtuigd is dat “AI de toekomst van de muziekindustrie is.”
Gestolen stemmen
Het is een toekomst die dichterbij is dan de meeste mensen denken. Online verenigen steeds meer amateurs zich om allerlei artiesten een AI-behandeling te geven. Er worden zelfs verzoeken ingediend om de AI bepaalde nummers te laten zingen. Eén van de artiesten wiens stem online het meest gekopieerd is, is die van zangers Ariana Grande. Van haar zijn op sociale media talloze clips te vinden waarin ze nummers van andere artiesten zingt, die ze in werkelijkheid nooit gezongen heeft.
Zo zingt ze onder andere het nummer Diamonds van Rihanna, Kill Bill van SZA en Bring Me To Life van Evanescence. Het is zelfs mogelijk om in een compleet andere taal te zingen. Zo zingt de overleden zanger Freddy Mercury van de rockband Queen in het Koreaans. Andere artiesten van wie veel AI-imitaties rondgaan zijn die van Adele, Lady Gaga, Beyonce en Drake. Het is een ontwikkeling die allerlei vragen oproept. Staat de wet het toe om audio deepfakes van artiesten te maken? Is het moreel juist om de stem van een artiest te kopiëren? Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de muziekindustrie als geheel?
De dood van de artiest in het tijdperk van AI
In zijn artikel “Is A.I. Art Stealing from Artists?” stelt journalist Kyle Chayka dat “artiesten hun monopolie verliezen op het artiest zijn”. Het is een boud statement dat online tot felle discussies leidde. Niemand heeft het monopolie op het kunstenaarschap, omdat iedereen kunst kan maken en kunst kan alleen “monopolistisch” zijn als het bedoeld is als handelswaar. Met zijn opmerking bedoelt Chayka echter dat door de komst van generatieve AI creativiteit wordt gedemocratiseerd. Iedereen heeft nu de toegang tot allerlei AI-instrumenten om zelf allerlei vormen van kunst te maken. Het betekent volgens hem dat de definitie van wat het betekent om artiest of kunstenaar te zijn onder druk komt te staan.
“Niemand heeft het monopolie op het kunstenaarschap, omdat iedereen kunst kan maken en kunst kan alleen “monopolistisch” zijn als het bedoeld is als handelswaar.”
De onderscheidende, kenmerkende stijl van een artiest, zoals het bespelen van een instrument, een bijzonder stemgeluid, een schrijftalent, een teken- of schilderstijl en zelfs iemand zijn uiterlijk zijn met een druk op de knop na te bootsen. Vaak zijn het zwaarbevochten vaardigheden die jaren of decennia aan bloed, zweet en tranen gekost hebben om ze te ontwikkelen. Kunstmatige intelligentie heeft hier geen enkele boodschap aan. Meedogenloos slurpen de AI-generatoren elke vorm van menselijk talent en creativiteit op. Artisticiteit is slechts een patroon, een template, een sjabloon, een merknaam dat eindeloos herbruikt kan worden om een continue stroom van digitale kopieën te genereren, die niet langer van het origineel zijn te onderscheiden. Nep is het nieuwe echt.
Toekomstmuziek
Niet iedereen is voorbereid op de snelheid waarmee al deze technologieën zich nu ontwikkelen. Experts voorspellen dat in 2025 meer dan 90% van het internet bestaat uit door AI gegenereerde content. Alles wordt één grote gegenereerde remix van beeld, tekst en geluid, waardoor de scheiding tussen fan en artiest vervaagt. Sterker nog, de artiest dreigt bij het creatieve proces buitenspel te worden gezet. De artiest verandert in een lege huls, hetgeen het zielloze prestigeproject Avastars van John de Mol zo treffend verbeeldt.
Menselijke eigenheid is ver te zoeken.
Het is belangrijk om de juiste ethische afwegingen te maken over hoe ver de technologie mag gaan en waar grenzen moeten worden gesteld. De erkenning en waardering van de unieke talenten en vaardigheden van artiesten en de bescherming van hun creatieve eigendom bepalen de toekomstige richting van de muziekindustrie. AI biedt nieuwe creatieve mogelijkheden, maar brengt ook nieuwe uitdagingen en verantwoordelijkheden met zich mee.
Sander Duivestein is professioneel spreker, trendwatcher, internetondernemer, adviseur, auteur en columnist over de impact van nieuwe technologie op mens, bedrijf en maatschappij. In dienst van VINT (het Verkennings Instituut Nieuwe Technologie van ICT-dienstverlener Sogeti) heeft hij aan meerdere onderzoeken meegewerkt. In de afgelopen jaren schreef hij meerdere boeken en rapporten over Bitcoin, Internet of Things, Wearables, Big Data, Social Media, Mobile, Cloud en de economische crisis. Sander is veel in de traditionele media terug te vinden. Regelmatig wordt hij gevraagd om zijn opinie in dag- en weekbladen, op de radio en op televisie te delen. Zo was hij onder andere te gast in Pauw en Witteman, Brandpunt en Nieuwsuur.