Het verborgen prijskaartje van internet
Fraude, diefstal en vandalisme vormen de keerzijde van internet. De economische schade die deze verschijnselen veroorzaken, laat zich moeilijk in kaart brengen.
Koersmanipulatie
Martijn K. had voor een passend pseudoniem gekozen voor zijn smoezelige zaakjes. ‘Hercules’ was in de Griekse mythologie de sterfelijke zoon van oppergod Zeus. Ook K. mat zich op internet een halfgoddelijke status aan.
Met valse berichten deed de belegger het in de digitale babbelbox van de website Eurobench voorkomen dat er grote zaken op stapel stonden bij Cardio Control, een stil watertje op de beurs.
De koersbewegingen die zijn leugentjes veroorzaakten, leverden ‘Hercules’ vijftienduizend euro op. Die mocht hij houden, bepaalde de Amsterdamse rechtbank deze maand. Voorkennis werd niet bewezen geacht, maar ‘leugenachtige berichten’ w?l. Vonnis: vijfduizend euro boete.
Koersmanipulatie is een van de kwalen die de digitale revolutie met zich mee brengen. Talrijk zijn de zegeningen van het wereldwijde netwerk van miljoenen aan elkaar geknoopte computers. Een paar muisklikken brengt een verbinding tot stand met ge?migreerde familieleden in Australi?. Nog een paar klikken bezorgt Amerikaanse boeken aan huis die de Bruna niet levert. Welke kleren moeten er mee voor een trip naar Rome? Klik. ‘Zon en 37 graden.’
Internationale cijfers
Maar de cyberspace die de gebruikers samen vormen, kent een schaduwzijde. Adverteerders bombarderen onze virtuele brievenbussen elke dag met miljarden e-mails voor goedkopere leningen of een rijker seksleven. Zit er geen ongevraagde reclame in de mailbox, dan glippen er wel computervirussen binnen die de pc ontwrichten. Verboden medicijnen zijn in een oogwenk besteld. Gokken in een illegaal digitaal casino? Klik: vijf euro op rood even.
De schade die aan deze donkere kant van het internet kleeft, is amper te becijferen. Voor bijna elke dollar die de Amerikaanse internetter uitgeeft aan bonafide zaken, verdwijnt bijna ook een dollar in duistere zakken, schat onderzoeker comScore Media Metrix. Vorig jaar bedroeg de omzet van de legale handel via internet in de VS 36,5 miljard dollar.
Nederlandse cijfers
In Nederland liggen de cijfers minder snel voor het oprapen. Centrale registratie over fraude en diefstal ontbreekt. Enqu?tes moeten de leemtes vullen, zoals door het adviesbedrijf Ernst & Young. Dat meldde deze maand dat de helft van de bedrijven vorig jaar last heeft gehad van cybercrime.
Hackers en virussen
Van ondernemingen met meer dan vijfhonderd werknemers klaagde zelfs 61 procent over inbrekende hackers en virussen die computers ontregelen. Bijna eenvijfde deed hier aangifte van, melden de onderzoekers van Ernst & Young. Een kentering, meent ECP.nl, de organisatie die e-commerce in Nederland wil bevorderen. Bedrijven deden er vroeger liever het zwijgen toe. ‘Het is van groot belang dat de politie een overzicht krijgt van de aard en omvang van computercriminaliteit’, stelt directeur Arie van Bellen van ECP.nl.
Alleen al aan verloren arbeids uren ging door cybercrime volgens Ernst & Young 185 miljoen euro verloren. De totale schade ligt hoger. In april bracht KPMG een onderzoek uit met de slotsom dat Nederland vorig jaar 1,2 miljard heeft vermorst aan het oplappen van de schade door ‘beveiligings-incidenten’. Het cijfer is niet meer dan een schatting. ‘Het hoogste aantal respondenten (23 procent) geeft aan niet te weten hoeveel de totale herstelkosten zijn geweest’, stelt KPMG. Een gelukje: bij de overigen kwam de schade nergens boven het half miljoen euro uit.
Spam
Niet alleen hackers en virussen plagen de ondernemers. Spam is een andere last- en kostenpost. Zeker eenderde tot de helft van alle e-mails die rondgaan, bevat aanbiedingen voor Viagra of krediet op een koopje. In de Verenigde Staten klikken werknemers elke dag gemiddeld 13,3 ongewenste e-mails open, becijfert Nucleus Research. Controle en verwijdering vergt 6,5 minuut. Aan verspilde arbeidstijd betekent dat 874 dollar verspild loon per medewerker per jaar.
De plaag treft ook consumenten. ‘Als spam niet bestond, zouden we de helft van onze mailservers niet nodig hebben’, zegt Marc Hoenke, marketing manager van MSN. Dit onderdeel van Microsoft is een van de populairste webstekken. 3,6 Miljoen Nederlanders hebben er een Hotmail-account voor elektronische post.
Hotmail is wereldwijd goed voor 2,5 miljard spam-mails per dag, die computerpark en netwerk verstoppen. MSN Nederland is daarom deze week begonnen met een campagne om de drukte in zijn ‘postkantoren’ terug te dringen. Daar is provider Xs4all al langer mee bezig – ?n met reden.
‘Bij ons hebben vijf man een dagtaak aan spam’, legt algemeen directeur Doke Pelleboer uit. ‘Ze bouwen filters om spam tegen te houden, onderhouden de computers die e-mail verwerken en checken klachten.’ Op jaarbasis kost die guerilla Xs4all een half miljoen euro aan mankracht en materieel, op 40 miljoen omzet, rekent Pelleboer uit. ‘Daar zou ik andere, mooie dingen van kunnen doen.’
Maar de effecten gaan verder, meent directeur Hans Leemans van de Vereniging van Internet Providers (NLIP). ‘Ons imago loopt schade op.’ Klanten wijten de overstromende mailbox aan hun provider en stappen boos over naar een ander. Leemans: ‘De churnrate – het aantal opstappers – is 5 tot 10 procent.’ De providers zitten knel: als ze w?l barri?res zouden durven op te werpen tegen spam komen andere klanten in opstand.
Kansspelen
Nederlanders laten zich sowieso niet eenvoudig de les lezen over wat ze allemaal wel of niet mogen op internet. Het College van Toezicht op de Kansspelen maakte vorig jaar oktober bekend hoeveel geld Nederlanders spenderen op buitenlandse goksites. Naar schatting 105 miljoen euro, ofwel 5 procent van wat hier legaal verdwijnt in loten en speelautomaten. Want websites die hun virtuele deuren openen voor bezoekers uit Nederland overtreden de wet.
Ladbrokes kwam daar in januari achter toen de Arnhemse rechtbank de grootste Britse bookmaker beval Nederlanders van zijn website te weren. Het wedkantoor, dat zijn internetfiliaal in belastingparadijs Gibraltar heeft gevestigd, kreeg een dwangsom van tienduizend euro per dag opgelegd. Maandag buigt het Europese Hof zich over de zaak.
Of verbieden veel uithaalt, waagt Eric van Vondelen van het College van Toezicht te betwijfelen. ‘Er zijn duizenden goksites op internet. Voor de klant is het moeilijk vast te stellen of ze in het buitenland zitten, want ze presenteren zich vaak via Nederlandse pagina’s.’ De gokker is niet strafbaar, de uitbater op Malta w?l.
Muziek- en filmindustrie
De Lotto – de organisatie die Ladbrokes het leven zuur maakt – is niet de enige die wantoestanden op internet bestrijdt. De Stichting Brein (Bescherming Rechten Entertainment Industrie Nederland) liet vorig jaar 4600 websites verwijderen waarop illegale cd’s en dvd’s werden verhandeld.
Het internet wordt door de muziek- en filmindustrie beschouwd als een broeinest van piraterij. Het vormt het belangrijkste verkoopkanaal voor de 28,5 miljoen illegale schijfjes die in 2002 in Nederland in omloop werden gebracht. En wie niet wil betalen, kan kiezen uit de vijfhonderd miljoen deuntjes en vierhonderdduizend speelfilms die op internet gratis worden aangeboden.
Wapen tegen internet-fraude
De bewakers van de financi?le sector – De Nederlandsche Bank, beurstoezichthouder AFM en de Pensioen- en Verzekeringskamer – hebben een nieuw wapen tegen internet-fraude. Het computersysteem H.I.T.S. gaat als een kam door het web om er onzorgvuldige of kwaadwillende aanbieders van verzekeringen, leningen en beleggingen uit te pikken.
Met succes: een eerste veegactie bracht 96 duizend ‘verdachte verwijzingen’ aan het licht. Zeventienduizend websites zijn de molen ingegaan voor een nadere screening. Daar zullen ook onschuldigen tussen zitten, beaamt DNB. Maar: de ‘Herculessen’ van internet krijgen het moeilijker.
Bron:
Zie ook:
Helft bedrijven slachtoffer cybercrime (ECP.nl, juli 2003)
Relevante links:
Oprichter/partner Upstream, Marketingfacts, Arnhem Direct, SportNext, TravelNext, RvT VPRO, Bestuur Luxor Live, social business, onderwijs, fotografie en vader!