Inclusieve communicatie: een brug naar verbinding in een superdiverse wereld

Marketingfacts Longreads: Luister dit artikel in je favoriete podcast-app

In samenwerking met audio agency Airborne bieden we je dit verhaal nu aan als podcast. Abonneer via de player hieronder op Spotify, luister hier via Apple Podcast. Meer over deze samenwerking lees je hier.

Want wat wist ik in die tijd? De enige culturele verschillen waar ik tot dan toe mee te maken had gehad waren op de camping in Frankrijk. Ik zag dat het er bij de Franse kinderen in de caravans naast ons anders aan toe ging. Ze aten anders, kleedden zich anders en hadden een andersoortige relatie met hun ouders. Ik had geen idee dat het met cultuur te maken zou kunnen hebben.

Ook van andere vormen van diversiteit had ik weinig tot geen notie. Ik was opgegroeid in een wit middenklasse gezin in een wit dorp en ging naar witte scholen. Ik kende niemand met een fysieke of zintuigelijke beperking en over neurodiversiteit werd nog niet gesproken. Inclusie? Geen idee. En ik dacht er, in mijn bubbel, helemaal niet over na of de wereld voor iedereen gelijkwaardig was.

Steeds bewuster kijken

Na mijn studie vertrek ik op een enkeltje naar het buitenland. Ik woon en werk in superdiverse steden als Londen, Rio de Janeiro, Kaapstad en Paramaribo. Er gaat letterlijk en figuurlijk een wereld voor me open. Daardoor ga ik ook steeds bewuster kijken naar de samenstelling van de omgeving waarin ik ben opgegroeid en de bevoorrechting die erin besloten ligt. Hoezeer alles wat ik altijd geleerd, gedacht, beleefd en gevoeld heb, gevormd is door ‘de norm’ die geldt in de bubbel waarin ik ben opgegroeid. Ik begin de kracht van diversiteit te zien en te voelen, maar zie en voel ook steeds sterker dat dingen enorm ongelijkwaardig verdeeld zijn.

Dit bewustwordingsproces wakkert een motivatie in mij aan. Ik wil mij inzetten voor een wereld waarin diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid (of DE&I, van Diversity, Equity & Inclusion) de norm is. Een wereld waarin iedereen elkaars verschillende perspectieven begrijpt, respecteert en hierop voortbouwt. Jaren later keer ik terug naar Nederland, waar ik, doordrongen van deze motivatie, mijn eigen bedrijf als communicatieadviseur start. Mijn missie? Mensen en organisaties inspireren om oprechte verbinding te creëren vanuit de kracht van heldere en inclusieve communicatie.

Behoeften en verwachtingen van verschillende groepen mensen

Als freelancer krijg ik veel communicatiestrategieën onder ogen. Wat mij opvalt is dat die vaak gericht zijn op een homogene doelgroep, gebaseerd op de veronderstelling dat iedereen min of meer op dezelfde manier de wereld beleeft. Terwijl een communicatiestrategie rekening zou moeten houden met diverse aspecten van identiteit, zoals etniciteit, geslacht, seksuele oriëntatie, leeftijd, religie, sociale achtergrond en beperkingen. Het zou ruimte moeten bieden aan diverse perspectieven en ervaringen in alle communicatie-uitingen, zodat we een beter begrip krijgen van de behoeften en verwachtingen van verschillende groepen mensen.

We zitten allemaal in onze eigen bubbel. Dit maakt het moeilijker om ons referentiekader te verbreden of uit te dagen. Natuurlijk kunnen de meeste van ons zich goed inleven in anderen. Toch nemen we met onze achtergrond een voorkeur voor onderwerpen en benaderingswijze met ons mee. Er zijn heel veel dingen die we niet weten of zien. En dit heeft invloed op hoe we communiceren.

Wat is inclusieve communicatie?

Inclusieve communicatie stelt ons in staat om een omgeving te creëren waarin iedereen zich gehoord, gezien en gerespecteerd voelt. Door toegankelijkheid, herkenning, begrip en positieve beeldvorming centraal te stellen, zonder discriminatie, seksisme of stereotypering, helpt het ons om vooroordelen te doorbreken, misverstanden te verminderen en bruggen te slaan tussen verschillende gemeenschappen.

Onze superdiverse wereld is hoofdzakelijk afgestemd op witte, cisgender, heteroseksuele mannen. Het is van cruciaal belang om de focus te leggen op een vorm van communicatie die een omgeving creëert waarin iedereen zich gehoord, gezien en gewaardeerd voelt en die de verschillen tussen mensen erkent en respecteert. Ik vind dat ik, samen met andere communicatieprofessionals, daarin een rol te vervullen heb. Wij moeten blijven hameren op het belang van DE&I en dit ondersteunen in onze communicatie en andere acties.

Inclusieve communicatie is een van de vele manieren om communicatie te benaderen en het is dus een keuze die je maakt als organisatie om mee aan de slag te gaan. Het implementeren van een inclusieve communicatiestrategie vereist toewijding en voortdurende evaluatie. Het is een leerproces waarbij je open moet staan voor feedback en bereid moet zijn om je aanpak aan te passen. Daarnaast heeft het zeker ook gevolgen voor hoe je als organisatie werkt, omdat het onlosmakelijk verbonden is met een commitment om ook andere processen in te richten met oog voor diversiteit en inclusie.

Het is niet altijd gemakkelijk, maar het is de moeite waard! Wanneer je diversiteit omarmt, kun je rekenen op meer innovatie, inclusie en impact in je organisatie.

Actief streven naar gelijkwaardigheid

Het vak ‘Interculturele Communicatie’ was de vonk die mijn bewustzijn over DE&I aanwakkerde, waardoor dit nu pijlers zijn in al het werk dat ik doe. Het opende mijn ogen voor de rijkdom en complexiteit van de menselijke ervaring. Het liet me zien dat gelijkwaardigheid niet vanzelfsprekend is, maar iets waar we actief naar moeten streven. En het inspireerde me om een verschil te maken, hoe klein dan ook, in de wereld om me heen.

Inclusieve communicatie is een krachtig instrument

Elke dag leer ik nieuwe dingen, ontmoet ik nieuwe mensen en ontdek ik nieuwe perspectieven. Het is soms zoeken. Inclusieve communicatie gaat verder dan alleen woorden; het omvat ook respect, begrip en empathie. Het betekent luisteren naar anderen en ruimte bieden aan hun perspectieven. Door te luisteren naar de verhalen en ervaringen van mensen die anders zijn dan ik, leer ik steeds meer mijn eigen vooroordelen en aannames te zien. Want ik pretendeer niet oordeelvrij te zijn, maar ik ben me er door mijn vak steeds meer van bewust hoe die oordelen gevormd zijn; waar ze vandaan komen.

Ik ben ervan overtuigd dat we samen kunnen werken aan een wereld waarin iedereen gelijke kansen en rechten heeft, ongeacht hun achtergrond. En dat inclusieve communicatie een krachtig instrument is dat ons helpt die visie te verwezenlijken.

Lees ook: Waarom je een kleurrijke marketingafdeling wil (en hoe je eraan komt) – Marrigt van der Valk

En: Voldoet jouw communicatie-uiting aan inclusiviteitsnormen? – Julia van Nijkerk