Internal Branding; hoe je de binnenkant met de buitenkant verbindt

Lara Molendijk: ‘Mijn overtuiging is dat sterke merken, beter dan de politiek, positief verschil kunnen maken in de wereld.’

‘Als je je als organisatie op een onderscheidende, authentieke en relevante manier wil positioneren in de markt dan moet je je medewerkers daarin meenemen en inzetten. Organisaties die het merk en de medewerker centraal zetten zijn bewezen succesvoller. Ze zijn geloofwaardiger, betrouwbaarder, aantrekkelijker en stabieler, zeker in tijden van crisis’, stelt Lara Molendijk, nieuwe voorzitter van de NIMA Community Internal Branding. Via haar werk voor de roemruchte club Trouw ervaarde ze dat de echte kracht van een merk vaak is belegd bij mensen.

Binnen nakomen wat je ‘buiten’ belooft is voor veel bedrijven een stevige uitdaging. Internal Branding speelt een belangrijke rol bij het uitdragen van een consistent merkbeleid. Bekende bedrijven als Afas, YoungCapital, Transavia, WE fashion, Hallmark, Coolblue en RET wonnen in de voorbije jaren een NIMA Award voor manier waarop ze erin slaagden de hele organisatie in lijn te krijgen met één missie en één visie. Daarbij spelen verschillende bedrijfsonderdelen – communicatie, HR, marketing – een hoofdrol, maar het lukt alleen écht als er commitment is op directieniveau.

Voel jij je ook aangesproken met dat een merk sterker wordt als de merkwaarden ook door de organisatie worden nageleefd? En ben je benieuwd hoe anderen dat voor elkaar krijgen binnen een organisatie? De Internal Branding Community is een community die het doel heeft om professionals samen te brengen die elkaar inspireren op het gebied van Internal Branding.

Meer over de NIMA Community Internal Branding

De NIMA Community Internal Branding, één van de vijftien specialistenclubs binnen NIMA, bestaat nu zo’n vijftien jaar en biedt een virtueel clubhuis voor ieder die zich bezig houdt met zo ongeveer alle uithoeken van die specialisatie in het vak. Internal Branding heeft een zeer strategische component, het gaat immers over merkwaarden, klantbelofte, doelstellingen en identiteit, maar kan ook zeer operationeel aangevlogen worden. Maken we een corporate bedrijfsfilm voor intern gebruik of gaan we ijs en weder dienend met al het personeel in een stadion zitten en trekken we allemaal hetzelfde T-shirt aan om daar een motivational speech aan te horen van Hans Klok – we noemen maar een dwarsstraat. Binnen de NIMA community zijn professionals aangesloten uit het bedrijfsleven, onderzoekers en wetenschappers, marketing-dienstverleners, mensen met een communicatie-achtergrond, marketeers, coaches, noem maar op.

Vanaf dit jaar heeft de community een nieuwe voorzitter: Lara Molendijk is merkconsultant bij New Growth Strategies en neemt het stokje over van haar collega Joost van Gelder, die in de afgelopen jaren de kar trok namens de IB’ers. Dat was aanleiding voor een vraaggesprek, want mogelijk droomde ze als kind al van het aanvoeren van een specialistenclub die de schone kunst beheerst van het intern wegzetten van het merk. Zeker na een korte loopbaan bij zo ongeveer de hipste dance club van Noordwest-Europa. Maar als dat het niet was, wat was het dan wel?

Nieuwe voorzitter van de NIMA Internal Branding-community. Wát is jouw connectie met het fenomeen Internal Branding?

‘Ik heb ooit Politicologie gestudeerd omdat ik de wereld wilde verbeteren. Eenmaal afgerond keek ik er toch heel anders naar en wilde ik geen deel meer uitmaken van de politieke slangenkuil. Toevallig kwam ik tijdelijk te werken op het kantoor van Trouw Amsterdam – nachtclub, restaurant, culturele stichting. Dit was een hele bijzondere plek. Vanuit de hele wereld kwamen mensen hiernaartoe en stonden uren in de rij met risico om niet eens binnen te komen. Medewerkers waren de grootste fans. Enkelen hadden zelfs een tattoo van het logo. Dit is waar ik de kracht van een sterk merk voor het eerst echt bewust heb ervaren. De aantrekkingskracht naar buiten én binnen. Gelijk na de sluiting van Trouw Amsterdam heb ik een MBA en een Cultuur-master afgerond. Ik wist zeker dat ik in de merken- én mensenwereld aan de slag zou gaan. Mijn overtuiging is dat sterke merken, beter dan de politiek, positief verschil kunnen maken in de wereld.’

‘Ik zie Internal Branding echt als een essentiële verrijking van interne communicatie’

Internal branding zingt nu al zo’n jaar of vijftien rond als een soort nieuw elan voor het inmiddels wat ouderwetse begrip ‘interne communicatie’, wat is volgens jou het grootste wapenfeit van Internal Branding. Wat hebben we in die jaren geleerd?

‘Dat medewerkers de belangrijkste ambassadeurs van je merk zijn. Als je je als organisatie op een onderscheidende, authentieke en relevante manier wil positioneren in de markt dan moet je je medewerkers daarin meenemen en inzetten. Zij vormen het bedrijf en zijn van grote invloed in hoe jij als merk naar buiten treedt. Door de keuzes die zij maken, door hoe zij met collega’s en partners samenwerken, door hoe zij communiceren over de organisatie. Zij maken het verschil.’

‘Ik zie Internal Branding echt als een essentiële verrijking van interne communicatie omdat het heel specifiek de binnenkant met de buitenkant verbindt. En dat levert enorm veel op. Allereerst intern: hogere medewerkersbetrokkenheid, minder verzuim, versnelling en versterking van de strategie activatie, versterking van de aantrekkingskracht van het employerbrand, en extern: meer klanten die een ervaring krijgen die past bij het merk en dus hogere tevredenheid, nps, loyaliteit, etcetera.’

‘Kortom Internal branding is niet een nice to have project maar een echte must als onderdeel van je kernstrategie. Organisaties die het merk en de medewerker centraal zetten zijn bewezen succesvoller. Ze zijn geloofwaardiger, betrouwbaarder, aantrekkelijker en stabieler, zeker in tijden van crisis. Ik verbaas me erover dat niet elke organisatie dit al doet.’

Dat kán komen omdat dit vakgebied altijd een soort positie blijft innemen tussen corporate communicatie, marketing en HR. Het gevolg daarvan is ook dat de bal een beetje in het midden blijft liggen. Van wie ís Internal Branding volgens jou? Wie moet het naar zich toetrekken?

‘Ik merk dat dit in elke organisatie altijd een zoektocht is. Alle drie hebben ze een belangrijke rol voor Internal Branding. Je hebt de inzichten en expertises uit al deze vakgebieden nodig. HR zet zich in voor de juiste skills en expertises voor een productieve organisatie. Met thema’s als leiderschap, persoonlijke ontwikkeling en betrokkenheid. Juist op deze thema’s wil je sturen op het waarmaken van het merk en de klantbelofte. Daar zou de marketeer op moeten aanhaken. Zij moeten de verantwoordelijk nemen om het merk vast te leggen als richtinggevend kompas zodat iedereen consistent kan bijdragen aan het merk.’

‘Als je ergens de verantwoordelijkheid moet leggen voor Internal Branding dan is dit bij de directie’

‘Helaas zien we dat veel marketeers enkel gericht zijn op het extern doorvertalen en daarbij de interne organisatie over het hoofd zien. Juist de marketeers zouden het initiatief moeten nemen om het merk van binnenuit waar te maken. Tussen HR en marketing ligt het vakgebied interne communicatie. Zij zijn de bruggenbouwer. Interne communicatie heeft een hele belangrijke activerende rol in het tot leven brengen van het merk binnen de organisatie. Nu zie je vaak dat zij een informerende rol hebben rondom allerlei losstaande projecten en ontwikkelingen. Interne communicatie zou juist de rol moeten pakken om alle ontwikkelen te verbinden aan het merk en zo de medewerkers blijvend te inspireren en activeren.’

‘Maar als je ergens de verantwoordelijkheid moet leggen voor Internal Branding dan is dit bij de directie. Het is belangrijk dat het belang van Internal Branding zo hoog mogelijk gezien wordt. Zelden is Internal Branding het initiatief van de hoogste baas. In de meeste gevallen wordt dit aangedragen door de marketing-, communicatie- of HR-discipline. Vaak vinden zij onvoldoende steun van hogerop. Internal branding gaat pas vliegen als het integraal onderdeel wordt van de agenda van de directie. Belangrijk hierin is om te laten zien hoe een Internal Branding aanpak bijdraagt om de ambities sneller, gemakkelijker en beter waar te maken.’

Je bent net begonnen als voorzitter van de Community Internal Branding van NIMA. Waar stáán jullie momenteel, wat zijn de issues waarmee jullie in het afgelopen en het volgende jaar druk zijn – vakinhoudelijk?

‘Niet alleen in het vakgebied van Internal Branding, maar ook in de organisatie van onze Internal Branding community, heeft de komst van Corona enorm veel veranderd. Veel bedrijven hebben te maken met reorganisaties, nieuwe manieren van werken en de inzet van meer digitale communicatiemiddelen naar zowel medewerkers, partners en klanten. Ook voor onze evenementen hebben wij moeten nadenken over digitale vormen. Dit zijn zeker thema’s die aankomend jaar terugkomen. Van laatste trends en ontwikkelingen tot een kijkje in de keuken bij organisaties met een inspirerende aanpak. Dit jaar willen we ons netwerk van marketeers uitnodigen om ook eens een HR of interne communicatie collega mee te nemen naar onze evenementen. Een betere samenwerking tussen deze expertises is superbelangrijk. Naast de evenementen zullen we ons ook inzetten om de kracht van Internal Branding meer op de kaart te zetten. Met meer posts, artikelen, interviews en steun aan de Internal Branding awards.

Een vraag die wel bij meer fenomenen in het marketingvak – purposemarketing, datadriven marketing, permanente educatie en dergelijke – geldt: Hoe kijk jij aan tegen de kip-ei-vraag? Worden organisaties succesvol omdat ze aan IB doen of gaan ze aan IB doen omdat hun organisatie goed loopt, bijvoorbeeld na een succesvolle herpositionering?

‘Een Internal branding aanpak is voor iedere organisatie en situatie relevant. Ben je heel succesvol en groei je hard? Internal branding borgt waar je voor staat als organisatie. Vooral bij een aanwas nieuwe medewerkers. Ook als het juist minder goed gaat door bijvoorbeeld reputatie schade dan kan je via een internal branding aanpak werken aan het geloofwaardig en betrouwbaar waarmaken van je klantbelofte.’

‘Het succes van Internal Branding zie je terug in tal van metingen’

‘Maar let wel Garbage in, is Garbage out. Als de basis niet goed is, dan kan er nooit wat moois uitkomen. Een succesvolle Internal Branding-aanpak start bij een scherpe positionering die authentiek, onderscheidend en relevant is. Internal Branding helpt met het succesvol waarmaken van de positionering. Het versterkt elkaar. De basis moet goed zijn.’

De voordelen van succesvolle IB lijken evident. Toch lijken niet héél veel organisaties zich er enorm mee bezig te houden. Wat máákt dat het fenomeen nooit zo massaal is doorgebroken?

‘Veel directies sturen aan op kortetermijn-resultaten voor hun aandeelhouders. Internal Branding gaat om langetermijn-succes met niet één simpele parameter. Het succes van internal branding zie je terug in tal van metingen, zoals een sterke reputatie, merkvoorkeur, loyale klanten, laag ziekteverzuim, aantrekkelijke werkgever en efficiënte organisatie. Daarnaast vinden veel leiders het comfortabeler om te praten over het wát. Terwijl de onderscheidende en aansprekende kracht juist zit in het hóe. Het is de verbinding van die twee die een organisatie echt uniek maakt.’

IB lijkt verband te houden met het goed duidelijk communiceren van de te volgen bedrijfsstrategie, en de tactiek die daaruit volgt, de waarden die we delen: ‘Wát gaan we doen, waaróm gaan we dat doen en wat wordt er (dus) van jou verwacht?’ In welke mate is IB dus een bestuurs-tool en geen marketingtool? En mag je het dan wel over ‘branding’ hebben, wat toch vooral verband houdt met merk en marketing?

‘Internal branding is een bestuurs-tool én marketing tool. Een marketing tool omdat je het merk gebruikt als kompas om de interne organisatie te sturen. Zowel in werk als gedrag en het vervullen van de verwachtingen die bij je klant wordt gewekt. Dus in essentie gaat het om het consistent waarmaken van het merk. Hierin zet je het merk in het hart van de organisatie en vertaal je dit door in alles wat je doet. Een strategie verandert elke 1-3 jaar, maar waar je als merk voor staat zou moeten blijven staan. Dus vanuit de merkpositionering geef je kleur aan de strategie.’

‘Essentieel binnen een Internal Branding-aanpak is dat het merk als kompas ook wordt aangenomen als bestuurs-tool. Leidinggevenden en medewerkers worden uitgedaagd, hun werk en gedrag, keer op keer langs het merk te leggen. Zo blijven systemen, projecten, samenwerkingen, communicatie, design, proposities, etc allemaal in lijn zijn met het merk.’

‘Als ik één ding geleerd heb, dan is dat dat er geen one-size-fits-all-aanpak bestaat’

Er is veel gaande in het marketingvak, van datadriven ondernemen tot purpose marketing, behavioural design en – nou ja – de enorme vlucht naar online marcom, zo aan de vooravond van de cookiewet. Te veel om op te noemen. Wat is een fenomeen in het marketingvak dat jou momenteel bezighoudt?

‘Internal Branding is het raakvlak tussen Marketing, HR en Communicatie. Wat dat betreft is het belangrijk om in de breedte ontwikkelingen bij te houden. De afgelopen jaren heb ik mij gericht op het meetbaar maken van de voortgang van Internal Branding, zodat je tussentijds kan bijsturen. Maar ook om het belang en succes van de aanpak aan te kunnen tonen bij het management.’

‘Als ik één ding geleerd heb dan is dat dat er geen one-size-fits-all-aanpak bestaat. Voor elke aanpak is het belangrijk om het echt te begrijpen wat de interne dynamiek is van een organisatie. Hoe is een organisatie opgebouwd? Hoe gaan medewerkers met elkaar om? Welke taal, vorm, middelen passen bij deze organisatie? Hierin ben ik continue op zoek naar actuele impactvolle activatie methoden en communicatievormen passend bij de specifieke organisatie. De ene keer betekent dit een volledige integratie van het merk in agile werkmethoden, de andere keer gaat het om de doorvertaling van het merk in fysieke productieprocessen.’

‘De meest actuele ontwikkeling waar elke organisatie mee te maken heeft is natuurlijk het werken op afstand. Hoe betrek je je medewerkers op een impactvolle manier bij je merk als dit voor het overgrote deel van de tijd via een scherm moet? Ik geloof zelf heel sterk in de combinatie van online en offline samenkomen, maar omdat online steeds meer de norm is moeten we hierin op zoek naar goede middelen voor samenwerken, evalueren, meten en aansturen. Dit in een vorm waar ruimte is om te verbinden, inspiratie op te doen en ruimte is voor een open dialoog. Ik verwacht dat er aankomend jaar op dit vlak veel ontwikkelingen gaan zijn.

Voor het NIMA Internal Branding bestuur zijn we op zoek naar een extra bestuurslid. Ben jij (of ken jij) een gedreven professional in het vakgebied Internal Branding en zou jij je naast je werk willen inzetten om het vakgebied en vakgenoten verder te brengen, neem contact met op met Lara!