Met alleen een blockchain bouw je nog geen vertrouwen
In dit digitale tijdperk neemt het aantal mogelijkheden tot samenwerken steeds verder toe. In rap tempo komen er miljarden met internet verbonden objecten, apparaten en robots bij die ook een rol gaan spelen in het economische en sociale verkeer. De technologische infrastructuur, het internet, ligt er inmiddels. De ‘sociale infrastructuur’ is minstens zo belangrijk voor onze bereidheid tot het aangaan van relaties en het doen van transacties. Het sleutelbegrip daarin is: vertrouwen.
Technologie geeft vertrouwen
Nu de ontwikkelingen snel gaan is er ook behoefte aan ‘snel vertrouwen’. Technologie lijkt hiervoor een oplossing te bieden zo horen we een groeiend aantal pleitbezorgers waaronder The Economist en Don Tapscott prediken. Met technologie kunnen we immers alles openbaar maken en verspreiden zodat iedereen het kan controleren. Radicale transparantie als basis voor vertrouwen.
Naast open data worden ook platformen in de deeleconomie gezien als nieuwe ankerpunten van vertrouwen. Transacties verlopen er transparant doordat de kopers en verkopers het aanbod kunnen vergelijken. Gebruikers en aanbieders kunnen elkaar via beoordelingen, reviews en met punten controleren. Er kunnen reputaties opgebouwd worden die op het spel kunnen komen te staan.
De nieuwe blockchain-technologie, die geldverkeer tussen individuen mogelijk maakt, lijkt de nieuwe heilige graal te zijn voor vertrouwen. Er is bij de transactie, zoals het uitwisselen van geld of het uitbrengen van een stem, geen tussenpartij of institutie. En omdat alle geldtransacties in een openbaar toegankelijk grootboek worden bijgehouden kan iedereen het controleren.
Wat is de blockchain ook al weer?
Technologie is geen ‘quick fix’
Toch valt er op al die technieken wat af te dingen.
Radicale openheid leidt niet per se tot meer vertrouwen. De geschiedenis leert dat mensen in staat zijn om zaken te verhullen of mooier te laten lijken ondanks de vermeende openheid. Transparantie kan bovendien eerlijkheid en het gevoel van veiligheid aantasten en daarmee vertrouwen verminderen. Op sociale media presenteren mensen zichzelf op een gunstige manier presenteren. Tegelijkertijd willen we bepaalde zaken over onszelf verzwijgen. Zie hier onze behoefte aan privacy, de secrets and lies die bij ons mens-zijn horen. Terwijl we bepaalde zaken geheimhouden wil dit niet zeggen dat we onbetrouwbaar zijn. Mensen die elkaar vertrouwen vragen niet op volledige openheid, mensen die elkaar wantrouwen wel.
De beoordelingssystemen op deelplatformen zijn eveneens niet zonder gebreken. Uber ‘straft’ taxichauffeurs af als ze beneden een bepaald cijfer scoren door ze minder taxiritten te leveren. Het legt daarmee een hoge druk op de chauffeurs. Teveel druk geeft perverse prikkels. Consumenten kunnen dreigen met slechte beoordelingen in ruil voor een gratis product of dienst. Chauffeurs en consumenten kunnen samen afspreken dat ze elkaar goed beoordelen. Iets wat ook op LinkedIn veelvuldig gebeurt.
De blockchain blijkt wel degelijk te manipuleren. Het vervangt de elite van banken en financiële instituties door een nieuwe elite van techbedrijven en soms obscure programmeurs die nieuwe munten minen. Het kan net zo goed beschouwd worden als een complex financieel product. Bovendien vergroot de blockchaintechnologie de mogelijkheden van organisaties om hun centrale macht uit te oefenen, bijvoorbeeld door de mogelijkheid te bieden om te bepalen wie wel of niet toegang krijgt tot bepaalde content.
Alle technieken hebben dus hun beperkingen als het gaat om vertrouwen. Er blijft altijd noodzaak voor extra informatie, voor meer context, toelichting, discussie en actieve controle.
Vertrouwen bouwen kost moeite
Vertrouwen is een complex spel tussen mensen. Het vraagt om investeren en om tijd nemen. Niet om een snelle fix met technologie. Transparantie en het weghalen van de invloed van instituties zijn slechts elementen die eraan kunnen bijdragen.
Vertrouwen bevat verschillende elementen van wederkerigheid zo blijkt uit psychologisch onderzoek van onder andere Dan Ariely. Naast openheid zijn dit:
- bereidheid om moeite te doen en om te investeren in een lange relatie in plaats van een korte transactie. Meer aandacht schenken dus aan het behouden van trouwe klanten dan het doen van aanbiedingen voor nieuwkomers waardoor de trouwe klanten zich misdeeld kunnen voelen;
- iemands intentie die gevormd wordt door iemand waarden en iemands (vermeende) belangen. Dit geeft ons een gevoel of we iemand kunnen vertrouwen doordat we zijn denkwijze begrijpen en op basis daarvan zijn moraliteit kunnen inschatten;
- mogelijkheid tot nemen van ‘wraak’. Via ‘wraak’ kan de onbalans in machtsverhoudingen tussen twee partijen worden verkleind. De ander heeft ook iets te verliezen en kan op iets worden aangesproken (accountability). Denk hier aan de mogelijkheid van klanten om online te klagen over de dienstverlening, of het recht op gratis boodschappen als de rij of de wachttijd te lang is;
- een gezamenlijk doel hebben met gedeelde belangen waardoor beide partijen profiteren als het goed gaat en samen het leed verdelen als het slecht gaat. Dit kan betekenen dat een bedrijf zijn klanten helpt een eerlijke keuze te maken door eerlijk te zijn over zijn winstmarge of over de kwaliteit van zijn product ten opzichte van de concurrentie.
Een beetje moeite doen
Nieuwe technologie kan een nuttige bijdrage leveren aan het efficiënter maken van transacties en aan het bouwen van vertrouwen tussen verschillende partijen maar het is geen automatische snelle oplossing. Niet alles aan het menselijk verkeer is uit te rekenen en te vervangen door zakelijke en technologie-gemedieerde transacties. Misschien is het goed dat vertrouwen moeite blijft kosten en dat er iets op het spel staat om te verliezen als een rem op onverantwoord gedrag. Laten we bij het inzetten van nieuwe technologieën zoals de blockchain goed kijken naar de wijze waarop de technologie wordt ingezet en de invloed die deze heeft op de machtsbalans tussen bedrijven, overheden en burgers. In die balans zit de sleutel naar vertrouwen.
Maurits Kreijveld is futuroloog en strategisch adviseur. Hij onderzoekt en verbeeldt de impact van nieuwe technologieën op organisaties, individuen en de samenleving, en adviseert hierover. Hij is gespecialiseerd in digitale transformatie (platformeconomie, deeleconomie) en innovatie cocreatie. Met zijn boek ‘De plug&play;-organisatie. Handboek voor digitaal transformeren' en bijbehorende workshops en masterclasses helpt hij organisaties digitaal aanpassingsvermogen en wendbaarheid te krijgen. Eerder schreef Maurits 'De kracht van platformen' het eerste Nederlandse boek over de platformeconomie, en ‘Samen slimmer. Hoe de wisdom of crowds onze samenleving zal veranderen’ met toekomstbeelden over de zorg, innovatie en smart cities.
Jouw kritiek is meer op zijn plaatst als het gaat om de nadelen van een vrije marktmechanisme, waarin de sterksten overleven. Het is een stuk die altijd opgaat voor al wat nieuw is. Vertrouwen is een illusie als je die niet wil meten. Je kunt er praatjes mee verkopen aan een zaal. En dit eenzijdig toepassen op blind vertrouwen in technologie. Terecht.
Als toegevoegde waarde van de blockchain, laat je niet zien hoe een decentralized democratie werkbaar wordt met deze technologie, waarin minderheden wel gehoord worden en kwaliteit van toetsing een van de pijlers is. Zo zijn er meer punten die onderbelicht zijn. Waarom niet meer nuanceringen voor de toegevoegde waarde van de blocchain? De verhouding is ver te zoeken.
De toon zit in de juiste richting om de blockchain duidelijk af te kaderen, maar dan wel met eerlijke argumentatie.
EDIT:
Jouw kritiek is meer op zijn plaatst als het gaat om de nadelen van een vrije marktmechanisme, waarin de sterksten overleven. Het is een stuk dat altijd opgaat voor al wat nieuw is. Vertrouwen is een illusie als je die niet wil meten. Je kunt er praatjes mee verkopen aan een volle zaal met gelijkgezinden. En dit eenzijdig toepassen op blind vertrouwen in technologie. Terecht.
Voor de toegevoegde waarde van de blockchain laat je niet zien hoe een decentralized democratie werkbaar wordt met deze technologie, waarin minderheden wel gehoord worden en kwaliteit van toetsing een van de pijlers is. Zo zijn er meer punten die onderbelicht zijn. Waarom zijn er niet meer nuanceringen over de toegevoegde waarde van de blockchain? De verhouding is ver te zoeken.
De toon zit in de juiste richting om de blockchain duidelijk af te kaderen, maar helaas met eenzijdige argumentatie.
Jouw kritiek is meer op zijn plaats als het gaat om de nadelen van een vrije marktmechanisme, waarin de sterksten overleven. Het is een stuk dat altijd opgaat voor al wat nieuw is. Vertrouwen is een illusie als je die niet wil meten. Je kunt er praatjes mee verkopen aan een volle zaal met gelijkgezinden. En dit eenzijdig toepassen op blind vertrouwen in technologie. Terecht.
Voor de toegevoegde waarde van de blockchain laat je niet zien hoe een decentralized democratie werkbaar wordt met deze technologie, waarin minderheden wel gehoord worden en kwaliteit van toetsing een van de pijlers is. Zo zijn er meer punten die onderbelicht zijn. Waarom zijn er niet meer nuanceringen over de toegevoegde waarde van de blockchain? De verhouding is ver te zoeken.
De toon zit in de juiste richting om de blockchain duidelijk af te kaderen, maar helaas met eenzijdige argumentatie.
Een paar zinssneden uit het bovenstaande artikel over blockchain technologie:
“De nieuwe blockchain-technologie, die geldverkeer tussen individuen mogelijk maakt, ..”
“Het vervangt de elite van banken en financiële instituties door een nieuwe elite van techbedrijven en soms obscure programmeurs die nieuwe munten minen.”
“Bovendien vergroot de blockchain technologie de mogelijkheden van organisaties om hun centrale macht uit te oefenen, bijvoorbeeld door de mogelijkheid te bieden om te bepalen wie wel of niet toegang krijgt tot bepaalde content.”
De zinnen zelf kloppen al niet, laat staan het gevolg voor de samenhang van het artikel. Het is derhalve momenteel ‘los zand’. Het goede nieuws: met een paar verbeteringen van iemand die weet hoe het echt zit, raakt het artikel mogelijk wel een snaar, die ik met de titel had verwacht.
Het verhaal hangt momenteel van een paar waarheden en teveel spraakverwarring aan elkaar, waardoor het stuk niets zinnigs meer kan zeggen over het soort vertrouwen dat blockchain weg kan organiseren, ergo het vertrouwen dat we tot dusver in Intermediairs moe(s)ten hebben.
De aandacht voor “vertrouwen” nieuwe stijl is terecht met de komst van deze technologie.
Ik denk echter dat de schrijver over een tijdje met meer diepgaande kennis over technologie zijn kennis meer in vragen zal formuleren dan in stelligheden. Dan zou dit artikel met een veelbelovende titel een stuk ‘raker’ kunnen zijn.
Om de redeneringen te kunnen maken in het artikel die de schrijver nu maakt, moet je echt diepgaand weten waar het over gaat of omgekeerd: als je nog niet helemaal weet waar het over gaat, kun je dergelijke redeneringen misschien beter niet maken?
Blockchain en andere crypto-technologie heeft de potentie om het web van vertrouwen te versterken. Zodra je technologie introduceert om bestaande vertrouwensposities te vervangen, moet je vervolgens ook een aantal nieuwe dingen vertrouwen zoals bijvoorbeeld de operationele technologie en consensus-mechanismen. In sommige gevallen vertrouw je technologie liever dan een persoon of organisatie die je moet vertrouwen, in andere gevallen weer niet. Dat mag je als mens straks zelf kiezen; let wel: maar alleen in die gevallen waarin blockchain technologie redelijkerwijs een toegevoegde waarde gaat spelen.
Het vakgebied is jong. Er is veel hype. Voor de meeste use cases heb je geen blockchain nodig. Voor het meeste is alles er al.
Gerelateerde artikelen
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!
Marketingfacts. Elke dag vers. Mis niks!