Inclusief leiderschap is het nieuwe leidinggeven

Gedrevenheid en resultaatgerichtheid zijn uitstekende kwaliteiten. Voor een marketeer vaak een must. Daar kan het ook misgaan

Business coach Anne Oskam heeft een lange staat van dient in het marketingvak. Ze besloot zich te richten op verbinding tussen business, marketing én persoonlijke ontwikkeling. Met een spiegelende en resultaatgerichte aanpak. Ze begeleidt professionals binnen de context waarin ze werken en leven, bij het ontwikkelen van een persoonlijk kompas, zodat ze vanuit hun kern groeien in persoonlijk leiderschap en inclusiviteit: “Door de reacties van mijn kinderen werd ik geconfronteerd met mijn eigen onrust en frustratie. Dat maakte me alert op wat ik zélf moest doen om de situatie te keren”.

Bij het begeleiden van professionals, binnen de context waarin ze werken en leven, schenkt Anne Oskam aandacht aan het ontwikkelen van een persoonlijk kompas, zodat mensen vanuit hun kern groeien in persoonlijk leiderschap en inclusiviteit. Inclusief leiderschap en een persoonlijke kompas in barre tijden van snelle verandering, zware belasting en een stip op de horizon die – anno nu – morgen weer ergens anders kan liggen en overmorgen wéér ergens anders. De ‘right here, right now-factor’ is momenteel enorm, maar die kan ook dodelijk vermoeiend zijn. Ik sprak haar naar aanleiding van een nieuwe vaardigheidstraining over een nieuwe vorm van leidinggeven die júist voor marketeers de adempauze én de mental reset kan zijn na een half jaar beuken op razendsnelle verandering in coronatijd. Want ja, ook onder marketeers neemt het aantal professionals met stress en burn-outklachten toe. Bij bedrijven, bij bureaus, zelfstandigen. En daar ís geen eenvoudig medicijn voor, maar het kan ten zeerste helpen op zoek te gaan naar je eigen waarden, je eigen stijl en die van de organisatie waarvoor je werkt. Of je nu operationeel leiding geeft of niet.

Eerst even de verwarring hoor, maar ‘inclusief’ leiderschap: daarbij denk ik wellicht als eerste aan inclusiviteit: alle smaken en kleuren mensen. Niet te veel oude witte mannen enzo. Of zien we dat verkeerd? Wat ís inclusief leiderschap eigenlijk?

Anne Oskam: “Inderdaad, dat geluid herken ik. Vaak wordt inclusiviteit en diversiteit in organisaties als synoniemen voor elkaar gebruikt. Alsof deze woorden dezelfde betekenis hebben. Discussies gaan dan over een divers aannamebeleid of meer vrouwen aan de top. Inclusie heeft voor mij een diepgaandere betekenis dan je beleid enkel sturen op diversiteit en gelijkheid, ongeacht sekse, etnische of religieuze overtuiging.”

We spraken Anne naar aanleiding van een nieuwe vaardigheidstraining die NIMA aanbiedt in zijn classes-programma. De eerste bijeenkomst staat gepland voor 6 november. Meer daarover lees je hier.

Maar dan voor eens en altijd: wat ís het?

“Inclusiviteit betekent dat er aandacht is voor alle vier aspecten die in elk mens aanwezig zijn: het cognitieve, fysieke, affectieve en spirituele vermogen. Iedereen heeft toegang tot zijn of haar vrouwelijke én mannelijke kwaliteiten. Toch leven we in een maatschappij die gedomineerd wordt door het inzetten van ons mannelijke vermogen. Er is hoofdzakelijk aandacht voor prestatie, gedrevenheid, doelgerichtheid, feitelijke kennis en de skills die je voor een functie nodig hebt. Hierdoor komt ons vrouwelijke vermogen – intuïtie, empathie, waarden – vaak in de verdrukking”.

“Een inclusief leider rekent je niet af op fouten”

“Inclusief leiderschap is het nieuwe leidinggeven. Je handelt bewust vanuit je kern, je reflecteert regelmatig en weet hoe je je eigen mannelijke energie kunt inzetten en tegelijkertijd luistert naar je intuïtieve wijsheid. Je hebt oprechte aandacht voor verbinding, openheid en kwetsbaarheid en weet dit op een authentieke wijze in praktijk te brengen zodat een ander ook wordt uitgenodigd om open en kwetsbaar te zijn. Een inclusief leider rekent je niet af op fouten, maar stimuleert een omgeving gebaseerd op veiligheid, vertrouwen, groei en open feedback naar elkaar. Iedereen kan zich in bovenstaande kwaliteiten ontwikkelen, of je nu man of vrouw, katholiek of moslim, blank of donker bent. Het leiden van een team of organisatie waar niet het ego maar inclusie centraal staat. Dát noem ik inclusief leiderschap”.

Leiderschap, management, het leiding geven aan mensen of processen is in iedere beroepsgroep een belangrijk en dynamisch onderwerp, maar we zitten nu eenmaal bij de club van marketing. Is er iets specifieks aan leiding in dit vak?

“Haha. Als marketeer van oorsprong weet ik wat er van je gevraagd wordt. Je moet flexibel en wendbaar zijn en kunnen laveren met een continue tijdsdruk. Maar ook onder marketeers stijgen de burn-outcijfers. Door hard werken krijg je geen burn-out. Het gaat om de overtuigingen die eraan ten grondslag liggen. Als je bijvoorbeeld een hoog verantwoordelijkheidsgevoel hebt, blijf je maar door gaan. Het is immers nooit af. Als je kwaliteit en nauwkeurigheid nastreeft, dan wil je het zo goed mogelijk doen. Dan leidt dit vaak tot perfectionisme en is het nooit goed genoeg. Als je ‘nee’ zegt voel je je schuldig en voelt het als falen. Als je moeite hebt met loslaten en jezelf niet begrenst, dan kan je er weinig meer bij hebben en is de batterij op een gegeven moment leeg.

“Ook in de interactie met anderen. Gedrevenheid en resultaatgerichtheid zijn uitstekende kwaliteiten. Voor een marketeer vaak een must. Alleen, op een slechte dag kun je dwingend en sturend worden. Je communicatie kan dan bot overkomen op een ander. Als je hoge eisen stelt aan jezelf, stel je die ook aan anderen. Dan moet het op jouw manier. Heb je moeite met delegeren en loslaten, dan verval je snel in controleren en micro-managen. Als je aan de slag gaat met je persoonlijke kompas, krijg je inzicht in wie jij in de kern bent, wat jouw kwaliteiten, valkuilen, drijfveren en belemmerende overtuigingen zijn. Dan ben je bewust wat er bij jou in de onderstroom speelt en begrijp je ook meer waarom het niet lekker loopt met je leidinggevende of die ene collega en wat je hieraan kan doen. Zo ontstaat er ruimte voor persoonlijke groei en het vinden van balans, focus en positieve energie.”

“We vergeten te luisteren naar signalen die ons lichaam aangeeft. Of we wuiven onze intuïtie weg”

In je werk ruim je veel in voor een soort herwaardering van intuïtie. Is daar een aanleiding voor?

“We zijn tegenwoordig sterk cognitief ontwikkeld. Feiten en kennis zijn belangrijk en we willen alles begrijpen. Zet er een goede dosis resultaatgerichtheid bij en we gaan maar door. Ook laten we ons vaak nog te veel leiden door de waan van de dag en door de menig van anderen. Tegelijkertijd vergeten we te luisteren naar de signalen die ons lichaam aangeeft. Of we wuiven onze intuïtie weg. Wat jammer is, want als je terugkijkt zijn vaak de belangrijkste beslissingen genomen op basis van ‘je gevoel’ of de ‘lessons learned’ omdat je daar toen niet naar hebt geluisterd. Het leerproces is om aandacht te geven aan alle aspecten die jou aanwezig zijn: cognitief, fysiek, affectief en spiritueel – betekenisvol. Dan heb je meer regie in handen en ervaar je meer balans en positieve energie.”

Je verzorgt een vaardigheidstraining bij NIMA, en het viel me op dat de structuur interessant is. Vijf dagdelen in vijf weken, maar je wisselt daarbij online samenkomsten af met persoonlijke gesprekken. Zijn die online samenkomsten dan niet wat onpersoonlijk?

“Voor sommige mensen ligt de drempel nog wat hoog om een persoonlijk coachtraject aan te gaan. Daarom hebben we gekozen voor deze trainingsopzet. De insteek is dat je inzicht krijgt in een aantal methodieken en je leert hoe je die kunt toepassen in de praktijk. Vervolgens krijg je opdrachten en handvatten om aan de slag te gaan met je eigen persoonlijke kompas. Tijdens de online sessies worden er ook breakoutsessies ingepland zodat er een mogelijkheid is om met elkaar te sparren en onderlinge ervaringen te delen. Tijdens de individuele sessies is er ruimte voor het persoonlijke vraagstuk van deelnemers en krijg je inzicht wat er in de onderstroom bij jou speelt en wat je persoonlijk te leren hebt”.

Je werkt steeds vanuit theorie naar praktijk. Nou weten we van managementvolgers als Ben Tiggelaar dat er wel héél veel theorie bestaat over leiderschap. Welke goeroes gebruik jij en waarom doe je dat?

“Er bestaan inderdaad heel veel experts op leiderschap en er zijn veel stromingen in coaching. In mijn eigen coachingprogramma’s en interventies pas ik verschillende methodieken toe die hun effecten hebben bewezen. Voor deze training gebruik ik een mix van verschillende methodieken uit de transactionele analyse, neuro-linguistisch programmeren, systemisch en lichaamsgericht werken. We werken met het gedachtegoed van onder meer Stephen Covey, Verne Hernisch, Dilts, Karpman, MClelland, Tony Robbins en – jawel – Ben Tiggelaar. Ook gebruik ik modellen waar ik zelf eerder mee heb gewerkt als marketingstrateeg. Mijn 23 jaar ervaring uit het bedrijfsleven, zet ik in om extra kracht bij te zetten in mijn rol als begeleider”.

“Je creëert meer begrip en waardering voor de onderlinge verschillen”

Je noemde net al een aantal keer het ‘persoonlijk kompas’. Negen van de tien keer zul je als leidinggevende toch het kompas moeten volgen van het bedrijf waarvoor je werkt…. of ligt dat anders?

“Je hebt als bedrijf een visie, missie en een aantal waarden voor de gewenste cultuur opgesteld. Als leidinggevende stel je met je team plannen en doelen op waar je met elkaar naartoe werkt. Maar in hoeverre heb je eigenlijk wel een effectief goed werkend team? Heeft iedereen echt begrip en waardering voor de onderlinge verschillen? Kent ieder elkaars sterktes en zwaktes en vul je elkaar hierop aan? Is er wel genoeg vertrouwen om fouten te erkennen? Kortom, zijn we als team sterk en wendbaar genoeg om de toekomst aan te kunnen?

“Mijn visie is als je geen verbinding met jezelf hebt, je ook geen verbinding kunt maken met de ander. Als ieder in een team zijn persoonlijke kompas helder heeft, kan je meer synergie creëren. Ieder heeft meer inzicht in wat zijn of haar energie geeft, waar de energielekken zitten en wat ieder persoonlijk te leren heeft. Als je hierover met elkaar in dialoog bent, ontstaat ruimte voor zelfreflectie en het geven van open feedback aan elkaar. Je creëert meer begrip en waardering voor de onderlinge verschillen. Je bent bewust van elkaars sterktes en zwaktes en hoe je elkaar hierin kunt aanvullen. Kortom, je hebt meer verbinding, openheid en bewuster leiderschap.”

Voorgenoemde cursusomschrijving begint ermee ‘dat deze tijd je aan het denken zet’. Dat triggert want dan ligt de vraag voor de hand op wat voor manier het jóu aan het denken heeft gezet. Wat was jouw grootste persoonlijke insight afgelopen jaar?

“Mijn persoonlijke insight is dat je in een nieuwe situatie snel vervalt in je primaire beweging, je overlevingsmechanisme, zoals je van oudsher gewend bent. En mijn primaire beweging bij een nieuwe situatie is dat ik direct in de actiemodus spring om een oplossing te bieden en voor iedereen ga zorgen. In maart was dat ook gelijk mijn eerste reactie na de bekendmaking van de intelligente lockdown. Binnen no-time had iedereen een werkplek thuis. We hadden nieuwe ‘omdenkconcepten’ voor mijn man bedacht om het werk door te laten gaan en iedereen was aan de slag. Tegelijkertijd voelde ik zelf een enorme innerlijke onrust ,omdat ik niet toe kwam aan mijzelf. Mijn adem zat hoog en ik voelde mij gefrustreerd door het plotseling wegvallen van werk en mijn sociale leven.

“Kinderen zijn vaak je spiegel. Er was bij hen ook veel boosheid en frustratie over het wegvallen van de vertrouwde structuur. En door de reacties van mijn kinderen werd ik geconfronteerd met mijn eigen onrust en frustratie. Dat maakte mij weer alert op wat ik zélf moest doen om de situatie te keren. Door me over te geven aan de situatie en te accepteren dat het is zoals het is, voelde ik mijn adem weer zakken. Door tijd voor mijzelf in te plannen en de stilte op te zoeken, vond ik de balans weer terug en kwam er weer ruimte voor vertrouwen en creativiteit. Vlak daarna kwam er ook weer een gezellige sfeer thuis.”